«Εκτός ιδρυμάτων τα παιδιά»

«Το γεγονός ότι εν έτει 2022 εξακολουθούν να λειτουργούν ιδρύματα για παιδιά όταν αυτά έχουν κλείσει στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αποτελεί μια ιστορική ανορθογραφία του συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα μας και ταυτοχρόνως ένδειξη μιας δυστυχώς αυξανόμενης υστέρησης της Ελλάδας σε σχέση με τα διεθνή στάνταρντ στην κοινωνική πολιτική»: Αυτό τονίζει σε ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ), ενός ερευνητικού ινστιτούτου που δραστηριοποιείται εδώ και 45 χρόνια και που εποπτεύεται από το υπουργείο Υγείας.

Για το Ινστιτούτο, ο σκοπός της ελληνικής πολιτείας θα πρέπει να είναι η οριστική κατάργηση των δομών κλειστής φροντίδας παιδιών και παράλληλα ο ριζικός μετασχηματισμός των υπηρεσιών στην κατεύθυνση της οικογενειακής και κοινοτικής φροντίδας.

«Οι πρωτογενείς έρευνες του ΙΥΠ, επιβεβαιώνουν πλήρως τα διεθνή ερευνητικά δεδομένα οκτώ δεκαετιών: παρά τις όποιες καλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες, η ιδρυματική φροντίδα είναι εξ ορισμού κακοποιητική κι επιφέρει συντριπτικές συνέπειες σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης ενός παιδιού. Κι αυτό ισχύει για όλων των ειδών τα πλαίσια κλειστής φροντίδας παιδιών ανεξαρτήτως της ‘καλής’ ή ‘κακής’ εξωτερικής τους εικόνας» αναφέρεται.

Η θέση του Ινστιτούτου είναι ότι η τοποθέτηση ενός κακοποιημένου παιδιού μέσα στο χαοτικό περιβάλλον ενός ιδρύματος, «δεν συνιστά προστασία του παιδιού αλλά μάλλον έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο».

Και αυτό επειδή, όπως αναφέρει:

(α) Το παιδί στο ίδρυμα δεν βρίσκει καμία «μεγάλη οικογένεια» παρά το ότι του επιβάλλεται να συμβιώσει με άλλα εξίσου τραυματισμένα παιδιά και όλα μαζί να ζουν χωρίς γονείς. Με τα παιδιά αυτά άλλωστε δεν το συνδέει τίποτε περισσότερο από την εμπειρία της δευτερογενούς κακοποίησης από το ίδιο το σύστημα.

(β) το επιστημονικό προσωπικό μιας δομής, αν αυτό υπάρχει, δεν έχει 24ωρη παρουσία στο ίδρυμα.

(γ) τα παιδιά ζουν υπό την επίβλεψη φροντιστικού προσωπικού που είναι πάντα λίγο σε αναλογία με το πλήθος των παιδιών και εναλλασσόμενο σε βάρδιες.

(δ) το φροντιστικό προσωπικό είναι συνήθως ανειδίκευτο και ανεπιμόρφωτο σε θέματα διαχείρισης συμπεριφορών που προκύπτουν στα παιδιά από την ακραία παραμέληση και κακοποίηση που έχουν ήδη ζήσει.

Το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού παραπέμπει δε σε διεθνείς στατιστικές της UNICEF σύμφωνα με τις οποίες από τη στιγμή που ένα παιδί θα τοποθετηθεί σε ένα ίδρυμα, έχει περίπου 85% πιθανότητες να κακοποιηθεί σωματικά και 30% να κακοποιηθεί σεξουαλικά μόνο και μόνο από τα άλλα παιδιά με τα οποία συνοικεί. Υποστηρίζει δε ότι «δεν υπάρχει καλό για τα παιδιά ίδρυμα».

Τέλος, υπενθυμίζει ότι το καλοκαίρι του 2021 το υπουργείο Εργασίας παρουσίασε Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Αποϊδρυματοποίηση. «Έκτοτε, δεν γνωρίζουμε σε ποιο στάδιο βρίσκεται ούτε η Στρατηγική ούτε το Σχέδιο Δράσης…».

«Το ταχύτατο προχώρημα του εκκρεμούς αιτήματος όχι μόνο της ανάπτυξης αλλά πρωτίστως της υλοποίησης μιας Εθνικής Στρατηγικής για την αποϊδρυματοποίηση που να είναι δημόσια γνωστή και να εμπεριέχει σαφή χρονικά ορόσημα για την παύση εισαγωγής νέων παιδιών σε ιδρύματα και το οριστικό κλείσιμο των ιδρυμάτων είναι κοινωνικά αναγκαία περισσότερο από ποτέ. Και είναι η καλύτερη δυνατή συνεισφορά-απάντηση στις διαρκείς καταγγελίες για θυματοποίηση παιδιών στα ιδρύματα » τονίζεται (με αφορμή και την πρόσφατη εισαγγελική έρευνα σε δομή παιδικής προστασίας στην Αττική).