«Δούλες»: Ένα ρίσκο που κερδίζεται

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ιωαννίνων αποφάσισε να ανεβάσει τις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ, σε μια ήδη καθυστερημένη παράσταση, που επιβίωσε πάντως από μια αλλαγή δημοτικής αρχής και μια πλανώμενη ελαφρά αβεβαιότητα.

Στα πολιτιστικά αυτής της πόλης που δεν φημίζονται ούτε για την καλή τους οργάνωση, ούτε για τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό, δεν υπάρχει και κανείς να πάρει το ρίσκο μιας αποτυχίας ή μιας επιτυχίας.

Αυτό εξελίσσεται θετικά, όπως φαίνεται, για τους καλλιτέχνες. Το ΔΗΠΕΘΙ έχει ρισκάρει δις τα τελευταία χρόνια, μια με τα 801,5 μέτρα και μια τώρα, με τις «Δούλες» και έχει βγει ασπροπρόσωπο και τις δύο φορές.

Καταρχάς, μια σύντομη παράγραφος για το έργο, όπου ο Ζενέ, λούμπεν και θαυμάσιος τύπος, κάνει μια «θεατρική εργασία» πάνω σε ένα πραγματικό γεγονός, το «έγκλημα των αδερφών Παπέν». Δεν πρόκειται για αστυνομικό έργο, όμως. Δεκαπέντε χρόνια μετά το έγκλημα, ο Λουί Ζουβέ, ηθοποιός και σκηνοθέτης, παρήγγειλε στον Ζενέ ένα κείμενο, που εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά θεατρικά έργα του 20^ου αιώνα. Εξ ου και η τρομερή επιρροή που άσκησε σε διάφορους δημιουργούς, όπως τον φίλο του Ζενέ, Νίκο Παπατάκη που έκανε το 1963 το Les Abysses στο σινεμά –μια διασκευή των «Δούλων», σε ένα βαθμό-.

Ποιες είναι όμως οι «Δούλες» που σκηνοθετεί ο Γιάννης Κοντός και παίζει, μαζί με την Αφροδίτη Αθανασιάδου και την Κίκα Ζαχαριάδου;

Είναι ένα όχι εύκολο έργο. Είναι ένα εξαιρετικό κείμενο που το αποδίδουν με ρυθμούς πολυβόλου οι συντελεστές για 1,5 και κάτι ώρα, και απαιτεί την προσοχή του θεατή.

Την έχει;

Η συνεκδοχή (ανα)παράστασης, κειμένου, μηνυμάτων απαιτεί αυτές τις πρακτικές που θα την εξασφαλίσουν. Ότι θα βγείτε δηλαδή από την παράσταση και θα θυμάστε τι ειπώθηκε, πότε ειπώθηκε και πώς, ποιοι ήχοι ακούγονταν και πού εστίαζε το φως, ενώ ταυτόχρονα αναρωτιέστε για το μήνυμα που αποπνέει το έργο ή αυτό που θέλετε να λάβετε εσείς.

Οι «Δούλες» του ΔΗΠΕΘΙ, πληρούν τους παραπάνω όρους.

Η πραγματική τους πρόκληση δεν είναι ένας γυναικείος ρόλος παιγμένος από άντρα ηθοποιό, αλλά η ίδια η απόδοση του κειμένου του δημιουργού, σε μια διαδικασία επιβολής που αλλάζει από πρόσωπο σε πρόσωπο.

Το «παιχνίδι υπεροχής» της Σολάνζ και της Κλερ, των δύο αδερφών, αλλάζει συνεχώς επικεφαλής και η Κυρία, που υπό δεδομένες συνθήκες θα ήταν η απόλυτη ηγεμόνας, τελικά δεν είναι.

Ο Ζενέ περιέγραψε έναν ταξικό πόλεμο σε περιβάλλον αστικής κατοικίας, έναν πατριαρχικό πόλεμο με τα αρσενικά ωσεί παρόντα και τους ρόλους τους μοιρασμένος παροδικά σε leaders και followers (ή και slaves and masters, αν συνυπολογιστεί ο διαρκής υφέρπων ερωτισμός).

Αυτή η μηχανική υπηρετείται πολύ καλά επί σκηνής από τους-τις ηθοποιούς, το σκηνικό, τη μουσική για διάρκεια που αγγίζει τις αντοχές συντελεστών και… Καμπέρειου, καθώς η μεγαλύτερη θεατρική αίθουσα της πόλης χρειάζεται επειγόντως ριζική ανανέωση.

Επίσης, οι «Δούλες» παίζονται για ένα μήνα, στο Καμπέρειο. Θα πρέπει να παιχτούν περισσότερο, καθότι είναι η κεντρική παραγωγή ενός ΔΗΠΕΘΕ.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί και μια πρωτοπορία του ΔΗΠΕΘΙ: Η παράσταση των «Δούλων» είναι προσβάσιμη σε άτομα με κινητικές δυσκολίες. Επιπλέον οι παραστάσεις της Κυριακής θα περιλαμβάνουν απτική περιήγηση και ακουστική περιγραφή για άτομα με οπτική βλάβη και υπέρτιτλους για κωφά και βαρήκοα άτομα. 

Είναι μια σημαντική καινοτομία, που για λίγο, θα ήταν και πανελλαδική.

(photo credits: Κατερίνα Κούρου)

Info

Οι Δούλες» του Ζαν Ζενέ σε σκηνοθεσία Γιάννη Κοντού ανεβαίνουν στο Καμπέρειο Θέατρο από την Κεντρική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΙ κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, στις 21:00, και κάθε Κυριακή, στις 20:00, μέχρι και τις 28 Απριλίου.

Τους ρόλους ερμηνεύουν: Αφροδίτη Αθανασιάδου, Κίκα Ζαχαριάδου και Γιάννης Κοντός. Εισιτήριο: 10 ευρώ, 7 ευρώ το μειωμένο.

Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Ιωάννα Λισγάρα
Πρωτότυπη μουσική: Βασίλης Λαγδάς
Φωτισμοί: Ορέστης Τάτσης
Βοηθός σκηνοθέτη & ηχητική περιγραφή για άτομα με οπτική βλάβη: Μαρία Κεβρεκίδου
Βοηθός σκηνογράφου (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης): Λάουρα Τσιάτη
Φωτογραφίες: Κατερίνα Κούρου
Ηχολήπτης: Δημήτρης Καραγεώργος
Ηλεκτρολόγος: Βασίλης Μπαλάσκας
Υπεύθυνος Σκηνής: Λευτέρης Καραμανωλάκης