Δεν αρκεί πάντα το ταλέντο

Ο Μωρίς Ατιά είναι ένας από τους ικανότερους και πιο ενδιαφέροντες ευρωπαίους συγγραφείς αστυνομικών βιβλίων. Έκανε από νωρίς το βήμα διαχωρισμού από τη «λαϊκή αστυνομική λογοτεχνία», με την αρχική τριλογία του Πάκο Μαρτίνες, του ήρωά του. Τώρα, προσπαθεί να επιστρέψει σε αυτή, όχι ιδιαίτερα επιτυχημένα.

Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το «Κόκκινο και το Φαιό». Στην πραγματικότητα είναι… δυόμισι ιστορίες σε μια ενότητα, την οποία συνδέει ο Πάκο, ο απόκληρος και άπατρις πρώην αστυνομικός, νυν δημοσιογράφος και οι έχουσες σχέσεις με αυτόν.

Το βιβλίο είναι καλύτερο από τη «Λευκή Καραϊβική», το προηγούμενο δηλαδή, το οποίο ήταν λογική απογοήτευση μετά από τη συγγραφική, ιστορική και εξελικτική στην πλοκή, τριλογία του Αλγερίου και των παρελκομένων του. Ήταν η πρώτη προσπάθεια του ψυχίατρου από το Μαγκρέμπ να πατήσει πόδι σε ένα κάπως διαφορετικό κοινό από το πολύ ψυλλιασμένο που είχε μια, μικρή τουλάχιστον, ιδέα, για το τι συνέβη στη Βόρεια Αφρική και το ρόλο που έπαιξε η αποικιοκρατία, ο γαλλικός ιμπεριαλισμός, τα εθνοαπελυθερωτικά κινήματα, σε μια από τις πιο βίαιες ιστορίες της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Τώρα, το «Κόκκινο και το Φαιό» εμπλέκει περισσότερο τα πράγματα. Είναι μια (νέα) επιστροφή προς το πολιτικό-αστυνομικό θρίλερ, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια συνέχεια στο νέο, κοσμοπολίτικο Πάκο που κατά βάση γνωρίσαμε στο «Παρίσι» και στην «Καραϊβική».

Ο Ατιά αυτή τη φορά επιλέγει εύκολα ιδεολογικά σχήματα. Όλοι είναι ακραίοι πλην ημών (ή υμών;) και θέλουν το κακό της κοινωνίας, η οποία είναι απρόσωπη κατά βάση ή ηττημένη, όπως είναι και ο χαρακτήρας του. Παρότι είναι δύσκολο να χρεωθεί η «θεωρία των άκρων», αυτή η ανιστορική και τόσο επικίνδυνη, όταν γίνεται πολιτικό επιχείρημα, σύγχρονη θεωρητική ακροβασία σε ένα βιβλίο που παραμένει αστυνομικό, οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Και άλλοι ηττήθηκαν, αλλά δεν το έβαλαν κάτω, όντως ανάμεσα σε συμπληγάδες, όπως πχ ο ήρωας του Έιντριαν μακ Κίντι στη Βόρεια Ιρλανδία ή οι βασικοί χαρακτήρες του Κόνελι στο Χόλυγουντ.

Αυτό το χαρακτηριστικό όμως δεν είναι το βασικότερο ζήτημα του βιβλίου. Η εγγενής ιστορία τελειώνει κάπου λίγο πριν τη μέση και μετά, ξεκινάει μια άλλη, η οποία είναι πιο ενδιαφέρουσα από την πρώτη. Οι αφηγηματικές παλινδρομήσεις δεν είναι το φόρτε του Ατιά (φάνηκε λίγο με την εναλλαγή προσώπων στην «Καραϊβική») και τώρα, παρότι το περιεχόμενο είναι ενδιαφέρον, το «δικάζει» η φόρμα που χρησιμοποιείται.

 Αν δεν έχετε διαβάσει βιβλία του Μωρίς Ατιά, μην ξεκινήσετε από τα δύο τελευταία. Δοκιμάστε την (κανονική) τριλογία που ξεκινάει από το «Μαύρο Αλγέρι», συνεχίζεται στην «Κόκκινη Μασσαλία» και καταλήγει στο «Παρίσι μπλουζ» και μετά, αν έχετε κάποιο… σύνδρομο για ολοκληρωμένες λογοτεχνικές σειρές, πηγαίνετε και στα επόμενα…