Da 5 Bloods: Ο Σπάικ Λι, λέει τι να κάνουμε…

Το Da 5 bloods είναι το νέο φιλμ του Σπάικ Λι. Είναι 2,5 ώρες και κάτι, καταπιάνεται με το Βιετνάμ, το Black Lives Matter, κάνει ένα ασύστολο name dropping και τη λέει όσο δεν πάει, στον Τραμπ και την alt right.

Τι είναι όμως η alt right και τι στο καλό θέλει ο Λι, με 2,5 ώρες ταινία;

Καταρχάς, υπάρχουν όλα τα καθιερωμένα και αγαπημένα κλισέ των ταινιών του Σπαικ Λι στο 5 bloods.  Αυτά που έμαθε στο κοινό του από την εποχή το Do the right thing και συνέχισε να διασπείρει σε αρκετές από τις ταινίες του. Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Το 5 bloods έρχεται μετά από μια σχεδόν κωμωδία, το BlacKKKlansman, που με βάση μια πραγματική ιστορία, διαλύει το ακροδεξιό παραμύθι και τη συναρτώμενη ανοησία.

Ενώ το 5 bloods δεν είναι σε καμία περίπτωση κωμωδία, υιοθετεί σε ένα βαθμό μερικά σατιρικά χαρακτηριστικά και ρέπει ενίοτε προς το mockumentary. Βασικά, μοιάζει λίγο με μια μίξη ιστορικού ντοκιμαντέρ, με επιτηδευμένα σημεία όπου η μυθοπλασία διεκδικεί χώρο από την αλήθεια, την ιστορική και τη σύγχρονη.

Βέβαια, είναι και φουλ πολεμική ταινία. Δεν είναι όμως η πρώτη του Λι. Πριν από 12 χρόνια, είχε γυρίσει το Miracle of St Anna, όπου μια διμοιρία μαύρων στρατιωτών αναλαμβάνει την υπεράσπιση μιας ιταλικής κωμόπολης, απέναντι στη Βέρμαχτ, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Επίσης, έχει κάμποσα… easter eggs που παραπέμπουν στο αγαπημένο The Wire και τη δική του, προφητική κοινωνικοπολιτική ανάλυση.

Α, το 5 bloods είναι και μια προσωπική αναλογία του Λι στο «Θησαυρό της Σιέρρα Μάντρε», το μεγαλειώδες (και κοινωνικό) γουέστερν του Τζον Χιούστον. Το είπαμε αυτό;

Τι στο καλό είναι λοιπόν το Da 5 bloods;

Είναι δύσκολη η απάντηση. Η ιστορία τεσσάρων μαύρων βετεράνων του Βιετνάμ που επιστρέφουν στη Σαϊγκόν για να βρούνε τα οστά ενός συμπολεμιστή τους (ή και όχι…) και οι αναλογίες που δημιουργούνται μέσα στην ταινία, ανατρέχουν σε 100 χρόνια ιστορίας της περιοχής, από την περίοδο της Ινδοκίνας, μέχρι την ανεξαρτησία και τη λαϊκή δημοκρατία που κέρδισαν ο «Θείος Χο» και οι Βιετκόνγκ, κυνηγώντας την αμερικάνικη πολεμική μηχανή στους ορυζώνες και στις ταράτσες των πρεσβειών.

Ίσως, μια πραγματική απάντηση στο «τι είναι το Da 5 bloods», θα ήταν μια προσπάθεια να βρει κανείς τους συμβολισμούς και να τους διερευνήσει με «εργαλείο» την ταινία.

Μια πιθανή ανάλυση, είναι ότι ο Σπάικ Λι καλεί το κοινό του να πάψει να ζει με το παρελθόν. Να πάψει επίσης να εξιδανικεύει πράγματα που παραείναι βρώμικα, επίπονα και καταστροφικά, όπως ο πόλεμος, αλλά να κρατάει όμως το ιστορικό δίδαγμα.

Να μην επιστρέφει στο πριν για να ζήσει το τώρα, αρνούμενο το μετά.

Για να μην συμβούν όμως όλα αυτά, χρειάζεται μια «πυξίδα». Όταν αυτή δεν υπάρχει, κυριαρχεί η αφυπηρέτηση της πολιτικής και της λογικής, όπως τη μεθοδεύει το σύστημα για να αφαιρέσει τα επιχειρήματα και από τον τελευταίο ιδεαλιστή, ανθρωπιστή, προοδευτικό, σκεπτικιστή, ειρηνιστή, λογικό άνθρωπο.

Γι αυτό και ο Λι, στο ασύστολο name dropping που προαναφέρθηκε, περιλαμβάνει συνεχώς τον Τραμπ ως εκφραστή αυτής της πολιτικής και δείχνει και ποιος τον επιβάλλει, αλλά και τι δημιουργεί αυτή η αντίληψη.

Η στροφή εναντίον του συστήματος με ψευδεπιστημονικά επιχειρήματα, με το βάφτισμα όποιας είδησης δεν «εξυπηρετεί» σε fake news, με την υιοθέτηση της «προσωπικής αλήθειας» και μιας ατομικής ευθύνης που είναι πιο επικίνδυνη και από τη συλλογική απάθεια, με την κατάτμηση της αλήθειας σε πολλά μικρά κομμάτια και την υποκατάστασή της από το ψέμα και τη βλακεία, καθρεφτίζονται στο Da 5 bloods. Ο Λι «δείχνει» τον κίνδυνο. Το κάνει με εκλαϊκευμένο τρόπο και συμβολίζει τους κακούς ή τους «παραστρατημένους», ανάλογα από ποια μεριά του κεφαλαίου βρίσκονται, με τζόκεϊ «make America great again».  

Σε ένα βαθμό, ο Σπάικ Λι δείχνει και τη λύση.

Και η λύση είναι το μέλλον. Ένα μέλλον όπου ο οι άνθρωποι και η ζωή πρέπει να υπερισχύσουν του κέρδους και του πολέμου. Έστω και αν χρειαστεί να κερδίσουν έναν ιδιότυπο πόλεμο, όπως αυτόν που δίνει το κίνημα Black Lives Matter ή και ένα σωρό άλλα ακόμα, σε όλο τον κόσμο.

 Εν τέλει, δείτε το Da 5 Bloods, δεν θα χάσετε…