BRICS: Μια σύνοδος με πολλές προσδοκίες

Η διεύρυνση των χωρών των BRICS που εξετάζεται στη σύνοδο κορυφής αυτή την εβδομάδα έχει προσελκύσει μια ετερόκλητη ομάδα δυνητικών υποψηφίων - από το Ιράν έως την Αργεντινή - με ένα κοινό στοιχείο: την επιθυμία να εξισορροπήσουν ένα παγκόσμιο πεδίο ανταγωνισμού που πολλοί θεωρούν ότι είναι στημένο εις βάρος τους.

Ο κατάλογος των παραπόνων είναι μακρύς. Καταχρηστικές εμπορικές πρακτικές. Τιμωρητικά καθεστώτα κυρώσεων. Αισθητή παραμέληση των αναπτυξιακών αναγκών των φτωχότερων εθνών. Η κυριαρχία της πλούσιας Δύσης σε διεθνείς οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή η Παγκόσμια Τράπεζα.

Εν μέσω ευρείας δυσαρέσκειας για την επικρατούσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, η υπόσχεση των χωρών BRICS - σήμερα Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική - να καταστήσουν τον όμιλο κορυφαίο υπέρμαχο του «Παγκόσμιου Νότου» έχει βρει απήχηση, παρά την έλλειψη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων.

Πάνω από 40 χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την ένταξή τους, λένε αξιωματούχοι της Νότιας Αφρικής, η οποία φιλοξενεί τη σύνοδο κορυφής στις 22-24 Αυγούστου. Από αυτές, σχεδόν 24 έχουν ζητήσει επίσημα να γίνουν δεκτές.

Οι παρατηρητές, ωστόσο, , σημειώνει το Reuters, επισημαίνουν ένα απογοητευτικό ιστορικό που, όπως λένε, δεν προοιωνίζει κάτι καλό για τις προοπτικές των BRICS να εκπληρώσουν τις υψηλές προσδοκίες των υποψήφιων μελών.

Αν και φιλοξενεί περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ, οι φιλοδοξίες του μπλοκ να καταστεί παγκόσμιος πολιτικός και οικονομικός παίκτης έχουν από καιρό ανατραπεί από εσωτερικές διαιρέσεις και έλλειψη συνεκτικού οράματος.

Οι άλλοτε ανθηρές οικονομίες του, ιδίως η βαριά Κίνα, επιβραδύνονται. Το ιδρυτικό μέλος, η Ρωσία, βρίσκεται αντιμέτωπη με την απομόνωση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος καταζητείται με διεθνές ένταλμα σύλληψης για φερόμενα εγκλήματα πολέμου, δεν θα ταξιδέψει στο Γιοχάνεσμπουργκ και θα συμμετάσχει μόνο εικονικά.

Έχουν δηλώσει ενδιαφέρον

Ενώ οι BRICS δεν έχουν αποκαλύψει πλήρη κατάλογο των υποψηφίων για επέκταση, ορισμένες κυβερνήσεις έχουν δηλώσει δημοσίως το ενδιαφέρον τους.

Το Ιράν και η Βενεζουέλα, που έχουν τιμωρηθεί και εξοστρακιστεί από τις κυρώσεις, επιδιώκουν να μειώσουν την απομόνωσή τους και ελπίζουν ότι το μπλοκ μπορεί να προσφέρει ανακούφιση στις παραλυμένες οικονομίες τους.

Τα κράτη του Κόλπου, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, βλέπουν τα BRICS ως όχημα για έναν πιο σημαντικό ρόλο στα παγκόσμια όργανα, λένε οι αναλυτές.

Οι αφρικανικές υποψήφιες Αιθιοπία και Νιγηρία έλκονται από τη δέσμευση του μπλοκ για μεταρρυθμίσεις στα Ηνωμένα Έθνη που θα έδιναν στην ήπειρο μια πιο ισχυρή φωνή. Άλλοι θέλουν αλλαγές στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα.