Αυθαίρετα: Μικρότερα πρόστιμα και περισσότερες δόσεις

Η Ολομέλεια της Βουλής εισήχθη χθες και αναμένεται να ψηφιστεί σήμερα το νομοσχέδιο για την αυθαίρετη δόμηση.

Όπως τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Σταθάκης κατά τη διάρκεια χθεσινής συνέντευξης Τύπου, το νομοσχέδιο στοχεύει πρώτον στην αντιμετώπιση των πρωταρχικών αιτίων που οδήγησαν στη δημιουργία ενός άναρχου και αυθαίρετου δομημένου περιβάλλοντος και δεύτερον γίνεται μια νέα αρχή για το δομημένο περιβάλλον με ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν θα έχουν πλέον καμία τύχη παραβατικές συμπεριφορές του παρελθόντος.

Αναφορικά με το θέμα των αυθαιρέτων, ο υπουργός υποστήριξε ότι το νέο πλαίσιο θα λειτουργήσει προς όφελος των ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων, με ελαφρύνσεις προστίμων κ.λπ.

Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου, στο νέο πλαίσιο:

Μειώνονται στο μισό τα παράβολα για όλες τις περιπτώσεις εκτός από την τελευταία που το παράβολο παραμένει σταθερό:

1250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τ.μ.
2500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ.
31.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ.
44. 000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ.
510.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5000 τ.μ.

Μειώσεις στα πρόστιμα

Μείωση του ενιαίου ειδικού προστίμου σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού

α) Εξακολουθούν να ισχύουν οι μειώσεις:

1. για ΑΜΕΑ που καταβάλλουν το 15%-20% του προστίμου ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας (για 80% και 67%) και το εισόδημα (με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ για την πρώτη περίπτωση και 18.000 ή 24.000 ευρώ αντίστοιχα για τη δεύτερη περίπτωση).
2. για παλιννοστούντες ομογενείς και πολύτεκνους που καταβάλουν το 20% του προστίμου οι πρώτοι και το 20%-50% οι δεύτεροι, ανάλογα με τις περιπτώσεις, π.χ.:

– Τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 30% του προστίμου. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.

– Πολύτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Πολύτεκνοι με δευτερεύουσα κατοικία (επιφάνεια μικρότερη των 80 τ.μ.), καταβάλλουν 50% του προστίμου.

β) Διευρύνονται τα κοινωνικά κριτήρια:

– σε μακροχρόνια ανέργους που καταβάλουν το 30% του προστίμου

– σε δικαιούχους επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης που καταβάλουν το 20% του προστίμου

Σημαντική και για τις δύο ομάδες είναι η απόφαση για διετή αναστολή καταβολής των δόσεων.

Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται, επίσης, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

επιπλέον κατά 20% εάν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο από τη ψήφιση του νομοσχεδίου,
επιπλέον κατά 10% εάν υπαχθεί μέσα στο δεύτερο εξάμηνο από τη ψήφιση του νομοσχεδίου,
επιπλέον κατά 10% εφόσον υποβληθεί η μελέτη στατικής επάρκειας ταυτόχρονα με τη δήλωση υπαγωγής.

– Εάν για την υπαγωγή αυθαίρετων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες προσαρμογής: α) με βάση την απόφαση της Επιτροπής Ελέγχου Αυθαίρετων Κατασκευών ή β) με βάση την απόφαση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Περιφερειακού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής για τις αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις σε διατηρητέα κτίρια, τότε το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά το κόστος των εργασιών προσαρμογής και μέχρι 50% αυτού, εξαιρούμενου του παραβόλου εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση της Επιτροπής ή των Συμβουλίων ότι οι εργασίες προσαρμογής υλοποιήθηκαν προσηκόντως.

– Εάν για την υπαγωγή αυθαίρετων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με την εκπόνηση στατικής μελέτης, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά:

60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3,
50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2,
30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.

– Μείωση 30% με 50% (ανάλογα με τα τετραγωνικά) θα ισχύσει για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση.

– Έκπτωση 20% προβλέπεται για όσους πληρώσουν εφάπαξ και 10% για όσους καταβάλουν το 30% του προστίμου.

Επίσης, μειώνονται, τα πρόστιμα για:

τα κτίσματα που δεν έχουν οικοδομική άδεια, αλλά έχουν υπερβάσεις δόμησης μικρότερες από 100 έως 500 τ.μ.
αυθαίρετες κατοικίες που έχουν κατασκευασθεί μεταξύ 1983-1993
αυθαίρετα σε περιοχές εκτός σχεδίου και στις οποίες εκκρεμεί η έγκριση πολεοδομικής μελέτης
αυθαίρετα υπόγεια – εσωτερικούς εξώστες (πατάρια) – σοφίτες
στάσιμους οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων που δεν είναι παραλιακοί και κοντά σε χιονοδρομικά κέντρα και που έχουν κατασκευασθεί πριν από το 1993
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα να μειωθεί κατά 20% η οφειλόμενη εισφορά ενός ιδιοκτήτη ακινήτου – για ακίνητα που μπαίνουν στο σχέδιο πόλης.

(*) Μείωση προστίμου δεν ισχύει εφόσον, πριν από την ημερομηνία υπαγωγής, εντοπιστούν οι αυθαίρετες κατασκευές ή οι αλλαγές χρήσης από το αρμόδιο Παρατηρητήριο. Στην περίπτωση αυτή, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται σε κάθε περίπτωση κατά 20%.

Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται:

κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος το τρίτο εξάμηνο από τη ψήφιση του παρόντος
κατά 20%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος το τέταρτο εξάμηνο από τη ψήφιση του παρόντος
κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση ευρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν προεδρικά διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.

Περιβάλλον

εξακολουθούν να ισχύουν οι απαγορεύσεις υπαγωγής των αυθαιρέτων που βρίσκονται σε αιγιαλούς, δάση, ρέματα, κοινόχρηστους χώρους, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.,
αυξάνονται τα πρόστιμα σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές που καλύπτονται από ειδικά διατάγματα προστασίας (περιοχές NATURA κ.λπ.)

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ

Σύμφωνα με τον Σταθάκη το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έχει ορισμένες καινοτομίες.

Καθιερώνεται η διάκριση της αδειοδότησης από τον έλεγχο της εφαρμογής. Μέχρι τώρα η αδειοδότηση και ο έλεγχος γινόταν στις Πολεοδομίες, η αδειοδότηση τώρα θα είναι έργο των Πολεοδομικών και θα ασκείται σε επίπεδο Δήμου. Ο έλεγχος όμως θα ασκείται από το Παρατηρητήριο δομημένου περιβάλλοντος σε επίπεδο αιρετής Περιφέρειας.
Απλοποιούνται ιδιαίτερα και επιταχύνονται οι διαδικασίες έκδοσης και ελέγχου των αδειών δόμησης ώστε για μια σημαντική κατηγορία αδειών για τις οποίες υπάρχει ένα ασφαλές νομοθετικό πολεοδομικό πλαίσιο, να εκδίδονται αμέσως οι άδειες μετά την ηλεκτρονική υποβολή τους. Προβλέπεται ο διαχωρισμός των κυρώσεων ενός νέου αυθαιρέτου και μιας απλής πολεοδομικής παράβασης, με στόχευση να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ολοκλήρωσης του χαρακτηρισμού αυθαιρέτου. Ταυτόχρονα στο πλαίσιο της απλοποίησης, εισάγεται η έννοια της γνωστοποίησης οικοδομικών εργασιών έτσι ώστε να μην σταματούν οι οικοδομικές εργασίες όταν προκύπτει ανάγκη τροποποίησης της μελέτης.
Προβλέπεται ουσιαστική αναθεώρηση τόσο του μηχανισμού όσο και των μέσων εποπτείας και ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος όσο και των μεθόδων αντιμετώπισης αυθαίρετης δόμησης.
Εισάγονται νέα θεσμικά εργαλεία, όπως η Τράπεζα δικαιωμάτων δόμησης και κοινοχρήστων χώρων, η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου και η ηλεκτρονική καταγραφή των αυθαιρέτων που έχουν κατασκευαστεί μετά τις 28 Ιουλίου του 2011.