![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/01n@2x.png)
Η ανάλυση των αστικών λυμάτων για Covid-19 είναι ένα επιστημονικό εργαλείο που έχει τη σημασία του στην επιτήρηση της πανδημίας. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, και συγκεκριμένα τα Εργαστήρια Υγιεινής-Επιδημιολογίας και Μικροβιολογίας, και η ΔΕΥΑΙ συνεργάστηκαν από την πρώτη στιγμή σχεδόν, από τον Απρίλιο του 2020, στην προσπάθειά τους να συνεπικουρήσουν το δίκτυο των ευρωπαϊκών και ελληνικών ερευνητικών οργανισμών και ιδρυμάτων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Όλους αυτούς τους μήνες, την ευθύνη της ενημέρωσης του κοινού για τα αποτελέσματα των αναλύσεων έχει αναλάβει η ΔΕΥΑΙ –με έναν αρκετά προβληματικό τρόπο (διαβάστε εδώ) τον οποίο προσπαθεί να διορθώσει, ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες.
Για πρώτη φορά, τα δύο Εργαστήρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με επικεφαλής την Ευαγγελία Ντζάνη, αναπληρώτρια καθηγήτρια, διευθύντρια του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας και υπεύθυνη του έργου, και την Κωνσταντίνα Γκαρτζονίκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου Μικριοβιολογίας, και η ΔΕΥΑΙ, με πρόεδρο τον Άρη Μπαρτζώκα, προχωρούν σε μια αναλυτική ανακοίνωση. Η ανακοίνωση αφορά μια ενημέρωση για την πρόοδο της επιδημιολογικής επιτήρησης της πανδημίας COVID-19 μέσω ανάλυσης αστικών λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων για την περίοδο Απρίλιος 2020-Δεκέμβριος 2020 (1ο και 2ο πανδημικό «κύμα) για την πόλη των Ιωαννίνων.
Όπως αναφέρεται λοιπόν, η περιβαλλοντική επιτήρηση για την παρουσία παθογόνων μέσω της ανάλυσης λυμάτων έχει μακρά ιστορία στη δημόσια υγεία ως συμπληρωματικό εργαλείο επιδημιολογικής επιτήρησης με χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτά του ιού της πολιομυελίτιδας και της αντιμικροβιακής αντοχής.
Στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19, χρησιμοποιείται ήδη από πολλές χώρες για την ανίχνευση της αποβολής του SARS-CoV-2 (viralshedding)στα λύματα. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αποτίμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των συγκεντρώσεων του SARS-CoV-2 RNA στα λύματα και κλινικών περιπτώσεων COVID-19, η οποία θα μπορούσε να παρέχει πρώιμη ειδοποίηση εύρους 4-7 ημερών πριν την κλινική (ή εργαστηριακή) επιβεβαίωση.
Τέτοιες αναλύσεις σε αστικά λύματα θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση της εξέλιξης της πανδημίας με διάφορους τρόπους (πρώιμη ανίχνευση επιδημικών εκρήξεων και ενεργοποίηση μαζικών ελέγχων σε σημεία υψηλού κινδύνου, ανίχνευση COVID-19 σε περιβάλλοντα όπου η επιδημιολογική επιτήρηση είναι δυσχερής, παρακολούθηση επιδημικών εκρήξεων). «Παράλληλα, η συνεισφορά στην καταγραφή της δραστηριότητας της πανδημίας σε τοπικό επίπεδο συμβάλλει στην αρτιότερη αντιμετώπισή της μέσω της υπεύθυνης και αντικειμενικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας και της ενίσχυσης της αίσθησης του ανήκειν» σημειώνεται.
Οι εργασίες δειγματοληψίας, απομόνωσης γενετικού υλικού και ανίχνευσης του ιούSARS-CoV-2 με RT-PCR, με ιδίους πόρους και σε συνεχή και στενή συνεργασία με μεταξύ των Εργαστηρίων Υγιεινής & Επιδημιολογίας, και Μικροβιολογίας του Τμήματος Ιατρικής και της ΔΕΥΑΙ, ξεκίνησαν από τα τέλη του Απριλίου του 2020.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι η δειγματοληψία διενεργείται σύμφωνα με διεθνή πρωτόκολλα στην είσοδο των εγκαταστάσεων του βιολογικού καθαρισμού της πόλης των Ιωαννίνων, σε 6 σημεία του δικτύου αποχέτευσης που καλύπτουν τον αστικό ιστό της πόλης των Ιωαννίνων και σε 7 «θερμά σημεία» που αντιπροσωπεύουν δομές υψηλού κινδύνου διασποράς όπως η βιομηχανική περιοχή, οι δομές φιλοξενίας προσφύγων και τα γηροκομεία. Οι πρώτες δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν στις 27 Απριλίου 2020 και συνεχίζονται αδιαλείπτως μέχρι και σήμερα «έχοντας ως κύριο στόχο τη λήψη δειγμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης των αποτελεσμάτων, η επισήμανση διαφορών μεταξύ τους και ύπαρξης τάσης».
Στη συνέχεια, εξηγείται η μέθοδος που ακολουθείται. Το δίκτυο, λοιπόν, επιτηρείται με στιγμιαία πρωινή δειγματοληψία και με δειγματοληψία 24ώρου (από 1η Δεκεμβρίου 2020 μετά από την εγκατάσταση δειγματολήπτη τον οποίο προμηθεύτηκε η ΔΕΥΑΙ) στο σημείο της εισόδου των εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού και με στιγμιαία πρωινή δειγματοληψία σε όλους τους υπόλοιπους κόμβους δειγματοληψίας.
Η συχνότητα της δειγματοληψίας είναι κυμαινόμενη και τροποποιείται ανάλογα με την τοπική δραστηριότητα της πανδημίας από οποία εξαρτάται μεταξύ άλλων και η δυνατότητα εξαγωγής ασφαλών συμπερασμάτων από την ποσοτικοποίηση των σημάτων SARS-CoV-2 στα λύματα. «Μέχρι στιγμής έχει συλλεχθεί και ελεγχθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα λυμάτων από το αποχετευτικό δίκτυο της πόλης» υπογραμμίζεται.
Έως τα τέλη Αυγούστου 2020 οι αναλύσεις δεν ανέδειξαν κανένα θετικό σήμα για τον ιό SARS-CoV-2 στα λύματα της πόλης συμβαδίζοντας με το χαμηλό επιδημιολογικό φορτίο της περιοχής. Αντιθέτως, κατά την ανάλυση των δειγμάτων από τις αρχές του Σεπτεμβρίου και μετά αναδείχτηκαν θετικά σήματα αποβολής SARS-CoV-2, «γεγονός που συνάδει με την έξαρση που παρατηρήθηκε στην πόλη των Ιωαννίνων ενδεικτικής διάρκειας 13 εβδομάδων (2ο 'κύμα')».
Το 2ο "κύμα"
Η παρουσία θετικών σημάτων ήταν συνεχής σε όλο το δίκτυο καθ’ όλη τη διάρκεια της επιδημικής έξαρσης με εύρος ανίχνευσης από 1 έως7 θετικά σήματα ανά εβδομάδα ενώ οι ανιχνευθείσες συρροές στα «θερμά» σημεία συσχετίζονταν πάντα με θετικό σήμα στον αντίστοιχο κόμβο δειγματοληψίας. «Παράλληλα, η περιβαλλοντική επιτήρηση στα λύματα συνέβαλε στην πρώιμη ανίχνευση επέκτασης μιας συρροής από ένα ‘θερμό’ σημείο σε ένα άλλο» αναφέρεται.
Προστίθεται επίσης ότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα τα αποτελέσματα κοινοποιούνταν τόσο στους αρμόδιους φορείς όσο και στο ευρύ κοινό ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και να πραγματοποιηθούν στοχευμένες δράσεις. Η καταγραφή στο προαναφερθέν δίκτυο συνεχίζεται αδιάλειπτα παρακολουθώντας την τρέχουσα επιδημική έξαρση.
Στο σημείο αυτό τα δύο Εργαστήρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ευχαριστούν τους συνεργάτες στο Πανεπιστήμιο αλλά και σε άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού, και τους υπαλλήλους της ΔΕΥΑΙ και της Περιφέρειας Ηπείρου.
