Το αρχοντικό του οίκου των Μισιαίων

Στην οδό Ασωπίου, στη στενή αυτή οδό της πόλης, το αρχοντικό Μίσιου είχε την τύχη που δεν είχαν άλλα αρχοντικά της πόλης: Να διασωθεί.

Το υπουργείο Πολιτισμού αγόρασε το αρχοντόσπιτο αυτό το 1989. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης και αναστήλωσης. Από το 2004 στο κτίριο αυτό, που είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το 1936 ήδη, φιλοξενείται η Υπηρεσία Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ηπείρου.

Η αρχοντιά του σπιτιού αυτού είναι παρούσα-και σήμερα- σε μεγάλο βαθμό. Ο οικιακός εξοπλισμός υπάρχει ακόμα. Τον είχε δωρίσει στο Δημόσιο η τελευταία ιδιοκτήτρια, απόγονος της οικογένειας των Μισιαίων. Όλα τα αντικείμενα του εξοπλισμού είχαν αποκτηθεί σε διάρκεια περίπου 150 ετών από τους εκάστοτε ιδιοκτήτες της οικίας. Στο ισόγειο, το υπουργείο Πολιτισμού έχει διαμορφώσει έναν μόνιμο εκθεσιακό χώρο στον οποίο «αποκαλύπτονται» σημαντικές πτυχές της αστικής ζωής και κοινωνίας των Ιωαννίνων κατά το β’ μισό του 19^ου αιώνα και το α’ μισό του 20^ου αιώνα.

Το αρχοντικό Μίσιου είναι ένα από τα λίγα αρχοντόσπιτα που έχουν φωτογραφηθεί και εσωτερικά από το 1930 ήδη. Όλο αυτό το φωτογραφικό υλικό απεικονίζει την πολυτέλεια ενός σπιτιού, που τα βράδια φιλοξενούσε τις κλειστές κοινωνικές εκδηλώσεις της εποχής, τις περίφημες «βεγγέρες». Ένα αρχοντόσπιτο όχι μόνο στην αρχιτεκτονική του μορφή αλλά και στην εσωτερική του λειτουργία.

Στο αρχοντικό της οδό Ασωπίου, με τον ψηλό μαντρότοιχο και τη μεγάλη ξύλινη αυλόπορτα, τον μεγάλο ανθόκηπο, το πηγάδι και την εντυπωσιακή, μνημειακή σκάλα που οδηγεί στον όροφο, φιλοξενήθηκαν κατά τον 20^ο αιώνα πολλοί επίσημοι: από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μέχρι τους βασιλείς. Κατά τη δεκαετία του ’60 δε, η οικία αυτή αποτέλεσε σκηνικό για την ταινία «Η παγίδα» με τον Γιάννη Βόγλη.

Και για την ιστορία, το αρχοντικό Μίσιου ανεγέρθηκε το 1844, σχεδόν στα πρότυπα παλιότερης οικίας η οποία είχε καταστραφεί στην πυρκαγιά του 1820 (μέσο άμυνας του Αλή πασά έναντι των σουλτανικών στρατευμάτων). Το παλιότερο οίκημα, σύμφωνα με βιβλιογραφικές αναφορές, είχε και έναν πύργο.

Και στις δύο περιπτώσεις, το αρχοντικό ανήκε σε μια από τις πιο σημαντικές και πιο παλιές οικογένειες της Ηπείρου: στην οικογένεια των Μισιαίων, από την οποία αναδείχθηκαν πολλοί επιφανείς άντρες. Η διαδρομή του οίκου των Μισιαίων ξεκινάει πριν από το 1400 στο Ζαγόρι, όταν ακόμα η οικογένεια είχε το επώνυμο Θερειανός και ζούσε στη Βαστανιά, σε ένα χωριό του Ζαγορίου που δεν υπάρχει σήμερα. Από τις αρχές του 15^ου αιώνα, η οικογένεια μετακόμισε στο Μονοδένδρι, από όπου ξεκίνησε η δράση της σε πολλά επίπεδα.

- Oι φωτογραφίες είναι από το λεύκωμα "Τα Γιάννινα στο χώρο και στο χρόνο" (αρχείο Απόστολου Βερτόδουλου)