Από Πρισόγιανη έγινε Πυρσόγιαννη

Η Πυρσόγιαννη είναι το πιο ξακουστό από τα μαστοροχώρια. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 860 μ., στις πλαγιές της κορυφής Στενό της οροσειράς του Γράμμου.

Ένα χωριό της Κόνιτσας που βίωσε τη μεεγάλη ακμή του τον 19^ο αιώνα χάρη στους περίφημους μαστόρους της πέτρας, που ταξίδεψαν –με τα μπουλούκια τους- σε διάφορους τόπους της Ελλάδας αλλά και σε άλλες χώρες. Ένας από τους πιο γνωστούς Πυρσογιαννίτες μαστόρους ήταν ο Ζιώγας (Γιώργος) Φρόντζος, που ως επικεφαλής μιας ομάδας 50 μαστόρων κατασκεύασε το γεφύρι του Αώου στην Κόνιτσα, το 1870-1.

Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Πρισόγιανη, όπως προκύπτει από επιγραφές, αλλά και κάποια, λίγα, χειρόγραφα κείμενα κυρίως του 19^ου αιώνα. Έχουν καταγραφεί και άλλοι τύποι, όπως «Πριζόγιανη».

Το τοπωνύμιο αυτό θεωρείται σλάβικης προέλευσης. Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου («Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση») αναφέρει ότι το τοπωνύμιο «Πρισόγιανη» προέρχεται από σλάβικη λέξη που σημαίνει «προσήλιος». Κάτι με το οποίο συμφωνούν κι άλλοι ερευνητές.

Και πώς η «Πρισόγιανη» έγινε «Πυρσόγιαννη»; Παρετυμολογικά προς τη λέξη «πυρσός». Όπως έχει γράψει με σαρκαστική διάθεση ο ερευνητής, ιστοριοδίφης Στέφανος Μπέττης: «Η λογιοσύνη εντούτοις έβαλε κι εδώ το χέρι της, στη διασκευή δηλαδή και ελληνοποίηση του ονόματος του χωριού κατά τη ρίζα και κατάληξή του… Από δε την συνήθη τοπωνυμική και σλαβική κατάληξη –ιανη ξεφύτρωσε ένας –γιάννης με τη γέννηση ενός γ μεταξύ δυο φωνηέντων κατά τη γλωσσική συνήθεια του τόπου, που πήρε στη γραφή και το δεύτερο ν».