Κόνιτσα: Η κορυφή και το άλογο

Η Κόνιτσα βρίσκεται σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων και διαθέτει μακρά ιστορία.

Υπάρχουν αναφορές που καταγράφουν την περιοχή ως «Τριφυλία», ενώ αρχαιολογικά ευρήματα και κατάλοιπα μαρτυρούν ότι η περιοχή κατοικήθηκε, κατ’ αρχαιολογική εκτίμηση από τον τις αρχές του 3^ου αι. ως το 150 π.Χ.

Η Κόνιτσα αναφέρεται επίσης στο «Χρονικό των Ιωαννίνων», όπου ξανά αναφέρεται η κομβική και οχυρή τοποθέτησή της.

Μέχρι το 1927, η Κόνιτσα δεν ήταν… μόνο μια.

Χωριό με το ίδιο όνομα υπήρχε στη Δράμα. Με το ΦΕΚ 76 του 1927, το όνομά του άλλαξε σε «Πεύκοι».

Όσο για το όνομα της Κόνιτσας των Ιωαννίνων, που δεν άλλαξε ποτέ, υπάρχουν αρκετές θεωρίες.

Ο Αραβαντινός θεωρεί ότι είναι μια «ανασκευή» αρχαίας ηπειρώτικης πόλης, που από «Κονισσός» κατέληξε στο σημερινό «Κόνιτσα».

Ο Μπέττης και ο Οικονόμου συγκλίνουν στην προέλευσή του από τη σλαβική λέξη kon, που σημαίνει «άλογο».

«Στο όνομα της χωρίς αμφιβολία σλαβικής προέλευσης διαβλέπω κατά τη ρίζα του, τη λέξη kon που σημαίνει άλογο, μαζί δε με την υποκοριστική του κατάληξη θα μεταφράζονταν το τοπωνύμιο σε αλογάκι» αναφέρει ο Μπέττης και υποθέτει ότι αυτό το όνομα μπορεί να συνδέεται με τον κάμπο της.

Ο Οικονόμου αναζητεί και αυτός τις σλαβικές ρίζες, στη λέξη Konica που σημαίνει η «κορυφή», αλλά και το kon.

«Γίνεται φανερό πως η κατάληξη –ica στις δύο ετυμολογίες που αναφέρθηκαν, λαμβάνεται με δύο διαφορετικές λειτουργίες: στην α’ υποκορίζει το ουσιαστικό, ενώ στη β’ ουσιαστικοποιεί τον επιθετικό τύπο», λέει.

Ο Οικονόμου ωστόσο στηρίζει περισσότερο την εκδοχή της «κορυφής». Λέει δηλαδή ότι «καθώς η Κόνιτσα χτισμένη στις πλαγιές των υψωμάτων του Σμόλικα, εμφανίζεται ως ‘μικρό ύψωμα, τέλος, σύνορο’ για όποιον έρχεται από τη φυσική δίοδο του κάμπου της Κόνιτσας και του Βοϊδομάτη».

Η πόλη υπήρξε σταυροδρόμι ανθρώπων, θρησκειών και πολιτισμών, πατρίδα για ανθρώπους όπως ήταν η Χάμκω, μητέρα του Αλή Πασά, ο Κωνσταντίνος Δόβας, υπηρεσιακός πρωθυπουργός στις εκλογές «βίας και νοθείας» του 1961 και άνθρωπος των ανακτόρων, ο Φαΐκ Κόνιτσα, αλβανός λογοτέχνης και πολιτικός, κ.α.