Ακριβά σκουπίδια: Ποιος δεν το περίμενε;

Ο Δήμος Νικολάου Σκουφά Άρτας βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής τις τελευταίες ημέρες των αντιδράσεών του για τη δομή φιλοξενίας προσφύγων στις Σελλάδες αλλά και για το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων που προκύπτει από τη λειτουργία του εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων στο Ελευθεροχώρι Δωδώνης και από τη μερική, μέχρι στιγμής, εφαρμογή του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης στερεών αποβλήτων.

Εδώ και χρόνια, η τοπική αυτοδιοίκηση παρέδωσε τα «όπλα» της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία μέσω προγραμματικών συμβάσεων με τους κατά τόπους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (που πια έχει γίνει ένας για όλη την Ήπειρο) ανέλαβε την ευθύνη κατασκευής των  υποδομών. Κι όχι μόνο…

Η Περιφέρεια Ηπείρου είναι αυτή που εισπράττει τα τέλη λειτουργίας του εργοστασίου απορριμμάτων από τους Δήμους και που θα τα αποδίδει στην «Αειφορική Ηπείρου» (θυγατρική της ΤΕΡΝΑ). Μάλιστα, τον Ιούλιο του 2017, η Περιφέρεια και οι τέσσερις ΦοΔΣΑ συνυπέγραψαν μια πρόσθετη πράξη όπου όλοι τους «επιβεβαιώνουν ότι η αρμοδιότητα βεβαίωσης και είσπραξης τελών από τους Δήμους, η οποία μεταβιβάστηκε στο Φορέα Υλοποίησης (σ.σ. Περιφέρεια Ηπείρου) σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχείο 12 της προγραμματικής σύμβασης, συμπεριλαμβάνει και τον καθορισμό του ύψους των τελών αυτών, σύμφωνα με τη σύμβαση σύμπραξης». 

Η πράξη αυτή, όπως αναφέρεται, έγινε μέρος της αρχικής προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.

Και κάπως έτσι, η Περιφέρεια Ηπείρου εξουσιοδοτήθηκε να ζητήσει από τη ΔΕΗ να κάνει παρακράτηση ανταποδοτικών πόρων για τον κάθε Δήμο που δεν καταβάλλει τα τέλη στη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων. Και οι λογαριασμοί κατέφτασαν σε Δήμους που συνεχίζουν να πηγαίνουν τα σκουπίδια τους στους ΧΥΤΑ και όχι στη μονάδα (η οποία έχει διπλάσια ή υπερδιπλάσια τέλη, συν το επιπρόσθετο κόστος μεταφοράς για τους πιο μακρινούς Δήμους). Οι οποίοι Δήμοι βρίσκονται επί της ουσίας στη δυσχερή θέση να πληρώνουν δύο φορές για τα σκουπίδια τους: μία στον ΧΥΤΑ και μία στην Περιφέρεια, με τον Δήμο Νικ. Σκουφά να γίνεται ο πρώτος Δήμος που αμφισβητεί έντονα την όλη διαδικασία.

Η αναγκαστική είσπραξη των τελών προκύπτει και από τη λεγόμενη ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα. Από τη σύμβαση σύμπραξης, υπάρχει η υποχρέωση εισόδου στη μονάδα τουλάχιστον 85.000 τόνων σκουπιδιών. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει η ρήτρα καταβολής των ποσών ανεξαρτήτως αν πήγαν τα απορρίμματα ή όχι.

Οι περισσότεροι Δήμοι δεν τα πηγαίνουν τα απορρίμματα στη μονάδα. Ένα από τα επιχειρήματα που υπάρχουν, είναι ότι η υποχρέωσή τους υφίσταται όταν θα λειτουργήσουν οι σταθμοί μεταφόρτωσης. Οι σταθμοί μεταφόρτωσης δεν έχουν ολοκληρωθεί όμως ακόμη. 

Όχι όλοι τουλάχιστον, με την πολύμηνη αιτιολογία της περιφερειακής αρχής περί «έλλειψης στύλων της ΔΕΗ» για τη σύνδεση των σταθμών με το δίκτυο ρεύματος να μοιάζει ανεπαρκής. Την ίδια ώρα, ο εξοπλισμός των σταθμών (η προμήθεια του οποίου έγινε με ξεχωριστό διαγωνισμό) βρίσκεται σε αναμονή εδώ και αρκετό καιρό.

Γενικότερα, δίνεται η εντύπωση ότι οι Δήμοι έχουν εγκλωβιστεί μεταξύ της πρόωρης (ίσως) λειτουργίας της μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων και της καθυστερημένης κατασκευής των σταθμών μεταφόρτωσης. Και τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο, από τη στιγμή που δεν έχει καθοριστεί ο τρόπος λειτουργίας των σταθμών μεταφόρτωσης. 

Ο ενιαίος Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων με πρόεδρο τον δήμαρχο Ζηρού Νίκο Καλαντζή βρίσκεται αναμφισβήτητα ενώπιον πολλών προκλήσεων και καλείται να αποδείξει αν μπορεί να διεκδικήσει και να πετύχει τη διαχείριση των απορριμμάτων. Γιατί εντέλει τα σκουπίδια αφορούν τους δημότες και τους Δήμους. Ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης κάθε άλλο παρά ψήφο εμπιστοσύνης δίνει πάντως στον Φορέα Διαχείρισης…

Η όλη υπόθεση βέβαια περιπλέκεται και από το γεγονός ότι η  προηγούμενη χρονιά, ως προεκλογική, οδήγησε πολλούς δημάρχους σε υποτίμηση του πραγματικού κόστους της διαχείρισης των απορριμμάτων… Κι εδώ ευθύνες υπάρχουν πάλι.