Θετικά βήματα με… αστερίσκους στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας

Θετικά βήματα προόδου (με αστερίσκους, αλλά και προτροπές προς Αθήνα και Άγκυρα)  στη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη δεύτερη έκθεσή της που ενέκρινε σήμερα Τετάρτη 15 Ιουνίου 2016. Υπογραμμίζει ωστόσο ότι παρά τα θετικά βήματα που έχουν σημειωθεί η μέχρι στιγμής πρόοδος παραμένει εύθραυστη.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση η κατακόρυφη και συνεχιζόμενη μείωση των ατόμων που διασχίζουν το Αιγαίο παράτυπα ή χάνουν τη ζωή τους στη θαλάσσια διαδρομή από την Τουρκία στην Ελλάδα αποδεικνύει την μέχρι τώρα αποτελεσματικότητα της Συμφωνίας καθώς επίσης ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Όλα τα κράτη-μέλη έχουν αποστείλει τα στοιχεία συνεισφοράς τους στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία γεγονός που θα επιτρέψει την επιτάχυνση της εκταμίευσης των προς διάθεση κονδυλίων αρχικού ύψους 1 δισ. ευρώ προς εξυπηρέτηση των αναγκών των προσφύγων έως το τέλος του καλοκαιριού. Από τις 4 Μαΐου που εκδόθηκε η τρίτη έκθεση προόδου για την εφαρμογή του χάρτη πορείας από πλευράς Τουρκίας για την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, η πρόοδος συνεχίζεται όσον αφορά την εκπλήρωση των υπολειπόμενων κριτηρίων για την άρση υποχρέωσης θεώρησης διαβατηρίων για τους Τούρκους πολίτες.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «ενώ η πρόοδος που έχει επιτευχθεί παραμένει εύθραυστη, η σημερινή έκθεση επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας έχει απτά αποτελέσματα αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι λίγες εβδομάδες πριν την εφαρμογή της συμφωνίας περίπου 1.740 μετανάστες διέσχιζαν καθημερινά το Αιγαίο με κατεύθυνση τα ελληνικά νησιά. Αντίθετα, ο μέσος αριθμός των παράτυπων διελεύσεων το Μάιο ήταν 47.

Εκκρεμότητες

Κατά το επόμενο στάδιο της εφαρμογής, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να καταβληθεί επειγόντως προσπάθεια από την Ελλάδα για να ενισχύσει τις δυνατότητές της ως προς την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου και προσφυγών σε ατομική βάση καθώς και για την εγκαιρότερη επιστροφή και επανεισδοχή των προσφύγων, κυρίως μέσω της χρήσης της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας.

Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να ενισχύσει την ικανότητα υποδοχής στα νησιά και να βελτιώσει την καθημερινή διαχείριση και τον συντονισμό των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, με τη συντονισμένη στήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη πρέπει να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί έως τώρα και να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να αυξηθεί ουσιαστικά ο αριθμός των επανεγκαταστάσεων.

Παράλληλα, η Τουρκία χρειάζεται να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να ολοκληρωθούν τα υπολειπόμενα κριτήρια για την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων όσο το δυνατό γρηγορότερα ώστε να επιτρέψει στην ΕΕ να άρει τις απαιτήσεις έκδοσης βίζας για τους Τούρκους πολίτες.

Ιστορικό

Βάσει της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, από τις 18 Μαρτίου 2016, όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που φτάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία και των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν κριθεί μη αποδεκτές θα πρέπει να επιστρέφουν στην Τουρκία. Στόχος αυτού του προσωρινού και έκτακτου μέτρου είναι ο τερματισμός της ανθρώπινης οδύνης, καθιστώντας σαφές ότι η οδός που προσφέρεται από τους παράνομους διακινητές δεν εμπεριέχει κανένα όφελος.

Η συμφωνία ορίζει ότι η ΕΕ θα επανεγκαθιστά έναν Σύριο από την Τουρκία προς την ΕΕ για κάθε Σύριο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά. Προτεραιότητα δίνεται στους μετανάστες που δεν έχουν προηγουμένως εισέλθει ή επιχειρήσει να εισέλθουν παράτυπα στην ΕΕ, στο πλαίσιο των υφιστάμενων δεσμεύσεων.