Zlatý kůň: Ο αρχαιότερος σύγχρονος άνθρωπος που προσδιορίστηκε γενετικά

Το 1950, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα κομμένο κρανίο θαμμένο βαθιά μέσα σε ένα σύμπλεγμα σπηλαίων στην Τσεχία. Επειδή το κρανίο ήταν χωρισμένο στη μέση, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα σκελετικά υπολείμματα ήταν από δύο ξεχωριστά άτομα. Ωστόσο, μέσω της αλληλούχισης του γονιδιώματος που έγινε δεκαετίες αργότερα, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κρανίο ανήκε στην πραγματικότητα σε ένα μόνο άτομο: μια γυναίκα που έζησε πριν από 45.000 χρόνια.

Οι ερευνητές ονόμασαν την γυναίκα Zlatý kůň, ή «χρυσό άλογο» στα τσέχικα. Περαιτέρω ανάλυση του DNA της αποκάλυψε ότι το γονιδίωμά της είχε περίπου 3% καταγωγή από Νεάντερταλ, ότι ανήκε σε έναν πληθυσμό πρώιμων σύγχρονων ανθρώπων που πιθανότατα ζευγάρωσαν με Νεάντερταλ και ότι το γονιδίωμά της ήταν το παλαιότερο σύγχρονο ανθρώπινο γονιδίωμα που έχει ποτέ αναλυθεί.

Αν και έχουν μάθει πολλά για τα γονιδιακά χαρακτηριστικά αυτής της γυναίκας, λίγα είναι γνωστά για το πώς μπορεί να έμοιαζε. Αλλά τώρα, μια νέα διαδικτυακή εργασία που δημοσιεύθηκε στις 18 Ιουλίου προσφέρει νέες πληροφορίες για την πιθανή εμφάνισή της με τη μορφή μιας προσέγγισης του προσώπου.

Για να δημιουργήσουν το ομοίωμα της γυναίκας, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα που συλλέχθηκαν από διάφορες υπάρχουσες αξονικές τομογραφίες του κρανίου της, οι οποίες αποτελούν μέρος μιας διαδικτυακής βάσης δεδομένων. Ωστόσο, όπως και οι αρχαιολόγοι που ξέθαψαν τα λείψανά της πριν από περισσότερα από 70 χρόνια, ανακάλυψαν ότι έλειπαν κομμάτια του κρανίου, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου τμήματος της αριστερής πλευράς του προσώπου της.

Για να αντικαταστήσουν τα τμήματα που έλειπαν, ο Moraes και η ομάδα του χρησιμοποίησαν στατιστικά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν το 2018 από ερευνητές οι οποίοι δημιούργησαν μια ανακατασκευή του κρανίου. Συμβουλεύτηκαν επίσης δύο αξονικές τομογραφίες - μιας σύγχρονης γυναίκας και ενός άνδρα - καθώς δημιουργούσαν το ψηφιακό πρόσωπο.

«Αυτό που τράβηξε περισσότερο την προσοχή μας ήταν η στιβαρότητα της δομής [του προσώπου], ειδικά της κάτω γνάθου», δήλωσε ο Σίσερο Μοράες ένας από τους κορυφαίους γραφίστες στον κόσμο με ειδίκευση στην ανασύνθεση προσώπων. «Όταν [οι αρχαιολόγοι] βρήκαν το κρανίο, οι πρώτοι ειδικοί που το ανέλυσαν πίστεψαν ότι επρόκειτο για άνδρα και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Εκτός του ότι το κρανίο έχει χαρακτηριστικά που είναι πολύ συμβατά με το ανδρικό φύλο των σημερινών πληθυσμών», τα οποία περιελάμβαναν μια «στιβαρή» γνάθο. 

«Βλέπουμε ότι η δομή του σαγονιού της Zlatý kůň τείνει να είναι πιο συμβατή με τους Νεάντερταλ», πρόσθεσε.

Το ισχυρό σαγόνι δεν ήταν το μόνο χαρακτηριστικό που τράβηξε την προσοχή των ερευνητών. Διαπίστωσαν επίσης ότι ο ενδοκρανιακός όγκος της γυναίκας, η κοιλότητα όπου κάθεται ο εγκέφαλος, ήταν μεγαλύτερος από εκείνον των σύγχρονων ατόμων στη βάση δεδομένων. Ωστόσο, ο Μοράες αποδίδει αυτόν τον παράγοντα σε «μεγαλύτερη δομική συγγένεια μεταξύ της Zlatý kůň και των Νεάντερταλ παρά μεταξύ αυτής και των σύγχρονων ανθρώπων», δήλωσε.

«Μόλις είχαμε το βασικό πρόσωπο, δημιουργήσαμε πιο αντικειμενικές και επιστημονικές εικόνες, χωρίς χρωματισμό (σε κλίμακα του γκρι), με κλειστά μάτια και χωρίς μαλλιά», δήλωσε ο Μοράες. «Αργότερα, δημιουργήσαμε μια υποθετική εκδοχή με χρωματισμένο δέρμα, ανοιχτά μάτια, γούνα και μαλλιά. Ο στόχος της δεύτερης είναι να παρέχει ένα πιο κατανοητό πρόσωπο για τον γενικό πληθυσμό».

Το αποτέλεσμα είναι μια αληθοφανής εικόνα μιας γυναίκας με σκούρα, σγουρά μαλλιά και καστανά μάτια.

«Αναζητήσαμε στοιχεία που θα μπορούσαν να συνθέσουν την οπτική δομή του προσώπου μόνο σε υποθετικό επίπεδο, καθώς δεν μας δόθηκαν στοιχεία για το ποιο θα ήταν το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών», δήλωσε ο Μοράες.

Πηγή: Live Science. Φωτογραφία: Σίσερο Μοράες