![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/10d@2x.png)
Η συγγραφέας, μεταφράστρια, βινυλιομανής και δημιουργός του Χάρη Νικολόπουλου, του πιο μουσικά καταρτισμένου αστυνομικού που γνωρίζετε, διαλέγει σήμερα πέντε αγαπημένα της αστυνομικά μυθιστορήματα. Παράλληλα, η νέα ιστορία του Χάρη Νικολόπουλου, «Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στα βιβλιοπωλεία, όσο διαβάζετε αυτές τις γραμμές.
Είναι σαν να ρωτάτε έναν βινυλιομανή ποιος είναι ο αγαπημένος του δίσκος. Δεν θα σας πει τα πασίγνωστα Sgt Pepper’s ή Unknown Pleasures, θα σκαλίσει τα ράφια του και θα ξεχωρίσει τα σπάνια, τα περίεργα. Οπότε κι εγώ θα αποφύγω τις προφανείς επιλογές (D. Hammett, R. Chandler, G. Simenon), και θα μιλήσω για πέντε σπουδαία αλλά λιγότερο γνωστά αστυνομικά μυθιστορήματα.
Ο δολοφόνος μέσα μου, του Jim Thompson (μετφρ. Ανδρέα Αποστολίδη, Σέλας)
«Ο βοηθός σερίφη Λου Φορντ είναι ένας νέος άνθρωπος, πράος, ευγενικός, σχεδόν βαρετός, για τον οποίο όλοι έχουν να πουν ένα καλό λόγο στη μικρή πόλη του Τέξας. Κάνεις όμως δεν γνωρίζει το κρυφό του παρελθόν. Την αρρώστια που κουβαλάει από την παιδική του ηλικία. Μέχρις ότου η φιλήσυχη πόλη αναστατωθεί από μια σειρά φριχτά εγκλήματα...» Μια άγρια ιστορία αλλεπάλληλων φόνων ιδωμένη από την πλευρά του ψυχοπαθούς δολοφόνου. Με το μυθιστόρημα αυτό, το 1952, ο Thompson εγκαινίασε (μαζί με τον Cornell Woolrich) ένα νέο παρακλάδι της αστυνομικής λογοτεχνίας, το noir. Χωρίς να τον απασχολούν οι εγκεφαλικοί γρίφοι της κλασικής βρετανικής αστυνομικής σχολής, ούτε πολιτικοκοινωνική κριτική των Αμερικανών συγγραφέων του hardboiled, ο Thompson υιοθετούσε συχνά την πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενός αναξιόπιστου αφηγητή, του δολοφόνου ενδεχομένως, ή τις τελευταίες σκέψεις ενός ετοιμοθάνατου, αλλάζοντας ριζικά τη δομή της αστυνομικής μυθοπλασίας. Καθώς τα βιβλία του είχαν κυκλοφορήσει σε εκδόσεις τσέπης και ήταν εξαντλημένα για δεκαετίες, ο Thompson υπήρξε ένας από τους μεγάλους αδικημένους μάστορες του είδους που οικειοποιήθηκαν οι Σκανδιναβοί συγγραφείς (ο Joe Nesbo τον αναφέρει σαν μεγάλη επιρροή του).
Σε έναν έρημο τόπο, της Dorothy B. Hughes (μετφρ. Βάσια Τζανακάρη, Μίνωας)
«Μετά τον πόλεμο, ο κυνικός βετεράνος Ντιξ Στιλ έχει εγκατασταθεί στο Λος Άντζελες και την ίδια εποχή ένας κατά συρροή δολοφόνος τρομοκρατεί την πόλη, βάζοντας στο στόχαστρό του νεαρές γυναίκες. Όταν ο Ντιξ συναντά έναν παλιό του φίλο, τον ντετέκτιβ Μπραμπ Νικολάι, ενθουσιάζεται καθώς μπορεί να παρακολουθεί από κοντά την πρόοδο της αστυνομίας στην υπόθεση του στραγγαλιστή. Η ζωή του θα αποκτήσει νόημα και θα γεμίσει με ακόμα περισσότερο ενθουσιασμό όταν θα γνωρίσει τη φιλήδονη και όμορφη ηθοποιό Λόρελ Γκρέι. Ο δολοφόνος, όμως, τριγυρνάει ακόμη ελεύθερος στους δρόμους του Λος Άντζελες. Μήπως η Λόρελ διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο απ' όσο νομίζει;» Προειδοποίηση: το βιβλίο δεν είναι τυπικό whodunit, αφού η Dorothy B. Hughes, με την οξυδερκή ματιά της, εστίασε στον μισογυνισμό της μεταπολεμικής αμερικανικής κοινωνίας, στις παραμονές του Μακαρθισμού. Με την πρωτοπόρα φεμινιστική οπτική της, η συγγραφέας διέλυσε την ψευδή persona της femme fatale και δημιούργησε ηρωίδες έξυπνες, αληθοφανείς και δυναμικές. Και αν αναρωτιέστε γιατί δεν την έχετε ξανακούσει, σκεφτείτε πόσες γυναίκες [ή μαύρους] συγγραφείς αστυνομικής μυθοπλασίας γνωρίζετε από την εποχή εκείνη [με εξαίρεση την Άγκαθα και την Πατρίσια).
Ένας επικίνδυνος δρόμος, της Kris Nelscott (μετφρ. Αθανάσιος Ζάβαλος, Κέδρος)
«Μέμφις, 1968. Ταραχές και διαδηλώσεις... Ανήσυχοι οι λευκοί τηρούν στάση αναμονής. Παρά τις εναντίον του απειλές, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ… σχεδιάζει να επισκεφθεί την πόλη. Ο μαύρος ιδιωτικός ντετέκτιβ Σμόκι Ντάλτον αναλαμβάνει να περιφρουρήσει την ομιλία του παλιού συμμαθητή του. Την ίδια στιγμή, βρίσκεται αντιμέτωπος με την πιο κρίσιμη - και πιο επικερδή - υπόθεση της καριέρας του… Μια άγνωστη λευκή γυναίκα από το Σικάγο τού αφήνει στη διαθήκη της ένα τεράστιο ποσό… Μπερδεμένος ο ντετέκτιβ αποφασίζει να συνεργαστεί με την κόρη της κυρίας, για να ανακαλύψει τι τον συνδέει με την οικογένειά της. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο παρελθόν του. Πριν από τριάντα χρόνια στην Ατλάντα, ένα εξαγριωμένο πλήθος εισέβαλε στο σπίτι του και λιντσάρισε τους γονείς του. Ο Ντάλτον γλίτωσε την τελευταία στιγμή… και τώρα αισθάνεται ότι οι αποκαλύψεις θα ανατρέψουν… τη ζωή του». Πίσω από το ψευδώνυμο Kris Nelscott κρύβεται η πολυγραφότατη Kristin Katheryn Rusch, η οποία γράφει σειρές επιστημονικής φαντασίας, fantasy και αστυνομικά —επτά ως τώρα με ήρωα τον μαύρο ιδιωτικό ντετέκτιβ Σμόκι Ντάλτον. Στη σειρά αυτή, που ξεκινά από το Μέμφις και συνεχίζεται στο Σικάγο, η συγγραφέας αφηγείται τη διαλεύκανση αστυνομικών ιστοριών με κύριο άξονα τη μαύρη εμπειρία ζωής.
Στη λίμνη, του James Sallis, (μετφρ. Κίκα Κραμβουσάνου, Πόλις)
«Ο Τζων Τέρνερ μετακομίζει σε μια μικρή πόλη, στη μέση του πουθενά, κάπου κοντά στο Μέμφις. Είναι το ιδανικό ησυχαστήριο γι’ αυτόν: ένας τόπος όπου μπορεί κανείς να θάψει το παρελθόν του και να δραπετεύσει από τον πόνο της ανθρώπινης συναναστροφής, όπου οι συζητήσεις πραγματοποιούνται μόνο όταν κάποιος έχει κάτι ουσιαστικό να πει, όπου μπορεί κανείς να κάθεται με τις ώρες να ακούει τους γρύλους και να χαζεύει τις κουκουβάγιες να πετούν - σιωπηλές σκιές μπροστά από το φεγγάρι. Είναι ο τόπος όπου ο Τέρνερ ελπίζει να σβήσει από τη μνήμη του πως κάποτε υπήρξε αστυνομικός, κάποτε ψυχοθεραπευτής, και ότι για πάντα θα είναι ένας πρώην κατάδικος.» Ο Sallis αφηγείται μια αστυνομική ιστορία χρησιμοποιώντας το ύφος κλασικών Αμερικανών συγγραφέων των αρχών του 20ου αιώνα (Στάινμπεκ, Σαρόγιαν), επηρεασμένος ίσως και από τον σπουδαίο Νότιο συγγραφέα αστυνομικών Τζέημς Λη Μπερκ. Σκιαγραφεί το πορτρέτο μιας μικρής αμερικάνικης πόλης, μέσα από έναν ολόκληρο θίασο χαρακτήρων: τη σερβιτόρα της καφετέριας, τον κομψευόμενο δήμαρχο, το ζευγαράκι που ανακαλύπτει το πτώμα, τον γκρινιάρη γιατρό, την επιτυχημένη δικηγόρο από το Μέμφις, μια μπάντα που παίζει μουσική κάντρι κι έχει μαύρο τραγουδιστή, τους φιλικούς κατοίκους οι οποίοι μέσα σε μια στιγμή μπορεί να γίνουν εν δυνάμει δολοφόνοι. Συγχρόνως, περιγράφει το Μέμφις με την ίδια ποιητικότητα, διηγείται τα βίαια και τραγικά περιστατικά που συνιστούν την καθημερινότητα των μεγαλουπόλεων με μια αποστασιοποιημένη ηρεμία που αφενός τα κάνει πιο ανατριχιαστικά, κι αφετέρου αναδεικνύει τον πόνο και τα αδιέξοδα της ανθρώπινης φύσης στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.
Στην ίδια πόλη υπό βροχή, του Paco Ignacio Taibo II, (μεταφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, Άγρα)
«Η πόλη που έχεις εσύ δεν είναι αυτή που έχουν οι άλλοι. Η δικιά σου πόλη έχει τις κολόνες φωτισμού στο λάθος σημείο και είναι γεμάτη σκιές εκεί που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. [...] Κάποτε ο Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν διάβασε σ' ένα μυθιστόρημα ότι παρανοϊκός είναι ο πολίτης της Πόλης του Μεξικού που έχει οξυμμένη αντίληψη της πραγματικότητας και άφθονη κοινή λογική. [...] ‘Ο Τσάντλερ, στο δεκάλογό του για το αστυνομικό μυθιστόρημα, ξέχασε να απαγορεύει στους ντετέκτιβ να κάνουν μεταφυσική’, συλλογίστηκε ο Έκτορ Μπελασκοαράν Σάυν, κουμπουροφόρος αργοναύτης της Πόλης του Μεξικού, του μεγαλύτερου νεκροταφείου ονείρων. [...] Η ζωή ήταν αρκετά παράξενη και ο Έκτορ επέμενε να τη γελοιοποιεί ακόμα περισσότερο.» Ο Μεξικανός Paco Ignacio Taibo II, καθηγητής πανεπιστημίου, μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος, ιστορικός και θεμελιωτής του νέου λατινοαμερικανικού [neopoliciaco] αστυνομικού μυθιστορήματος, είναι από τους μεγαλύτερους εν ζωή δημιουργούς του είδους. Η λατινοαμερικάνικη σχολή ξεχάστηκε μετά την επέλαση του scandi noir, εντούτοις ήταν και είναι σαφώς πιο πολιτική και συναρπαστική από πολλές ευρωπαϊκές του 21ου αι. Με καυστικό χιούμορ και μια λοξή ματιά στην ιστορία της χώρας του, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ του Taibo II παρατηρεί τα πάντα κινούμενος με τα πόδια και με τα ΜΜΜ στην αχανή Πόλη του Μεξικού, προσπαθεί να ξεδιαλύνει υποθέσεις ακραίας πολιτικής διαφθοράς και φιλοσοφεί για το νόημα της ζωής, καπνίζοντας μανιωδώς και μην ξεχνώντας ούτε στιγμή τη σημασία της Ιστορίας αλλά και των μικροϊστοριών των καθημερινών ανθρώπων.
