TTIP: Τα πρώτα επίσημα «μαύρα (και ευχάριστα) σύννεφα»

Πριν από τρία χρόνια η ΕΕ και οι ΗΠΑ ξεκίνησαν με μεγάλες προσδοκίες να χτίσουν τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο.

Σήμερα, όμως, το σχέδιο για τη Διατλαντική Συνεργασία Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) αντιμετωπίζει σκληρή κριτική και από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις περιλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας. Οι πολίτες είχαν αντιδράσει πολύ νωρίτερα. Ήδη τον περασμένο Οκτώβριο παραδόθηκαν στην Κομισιόν πάνω από 3,2 εκατ. υπογραφές κατά της TTIP, στο πλαίσιο της διαδικασίας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών, ενώ τον Σεπτέμβριο προγραμματίζονται διαδηλώσεις σε 10 γερμανικές πόλεις, καθώς και σε Βρυξέλλες και Μπρατισλάβα.

Τη περασμένη Δευτέρα ο Γερμανός αντικαγκελάριος Σίγκμαρ Γκάμπριελ, είπε ότι οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν στην πράξη και απέτυχαν, επειδή η Ευρώπη απέρριψε ορισμένες απαιτήσεις των ΗΠΑ. 

Χθες ο Φρανσουά Ολάντ δήλωσε ότι το Παρίσι δεν θέλει να «καλλιεργήσει την αυταπάτη» της επίτευξης μιας συμφωνίας πριν από το τέλος του έτους και της λήξης της θητείας του Μπαράκ Ομπάμα.

Νωρίτερα, ο υφυπουργός Εξωτερικού Εμπορίου Ματιάς Φεκλ σημείωσε ότι το Παρίσι θα ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σταματήσει τις διαπραγματεύσεις κρίνοντας ότι  «οι Αμερικανοί δεν δίνουν τίποτα» και ότι με αυτόν τον τρόπο «δεν γίνονται διαπραγματεύσεις μεταξύ συμμάχων».

Υπάρχουν αρκετά αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως τα εργασιακά δικαιώματα, η προστασία των τροφίμων, η ρύθμιση των τραπεζών και επίσης οι ανησυχίες για τις εξουσίες των πολυεθνικών εις βάρος των εθνικών κυβερνήσεων.

Τρία χρόνια διαπραγματεύσεων απέτυχαν να επιλύσουν πολλαπλές διαφορές, περιλαμβανομένων εκείνων για τη διατροφική και περιβαλλοντική ασφάλεια, καθώς οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι η συμφωνία θα δώσει υπερβολική εξουσία στις μεγάλες πολυεθνικές σε βάρος των καταναλωτών και των εργαζομένων.

Οι υποστηρικτές της θεωρούν ότι θα αποφέρει οικονομικά οφέλη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οι υπουργοί Εμπορίου της Ε.Ε. θα συζητήσουν το θέμα κατά τη συνάντησή τους στην Μπρατισλάβα στις 22 Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο όσο αποκαλυπτόταν το περιεχόμενο της μυστικής διαπραγμάτευσης, τόσο περισσότερο εμπεδωνόταν η πεποίθηση ότι η συμφωνία δεν είναι τίποτα άλλο η προσπάθεια των αμερικανικών και ευρωπαϊκών πολυεθνικών να ισοπεδώσει πλήθος εργασιακών, περιβαλλοντικών, καταναλωτικών, δημοκρατικών, ακόμη και κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών, χάρη στον μηχανισμό ISDS, τη διαιτησία επίλυσης διαφορών κράτους-επενδυτή, που δίνει στον δεύτερο τη δυνατότητα να στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε κρατικής απόφασης κρίνει ότι θίγει τα συμφέροντά του. 

Η αποκάλυψη του χαρακτήρα της TTIP, όπως και των παρόμοιων εμπορικών συμφωνιών (της CETA μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, της TiSA για τις υπηρεσίες, της TPP που δεσμεύει ήδη 12 κράτη του Ειρηνικού), προκάλεσε αντιδράσεις που αιφνιδίασαν τις πολιτικές ηγεσίες.