Τρένο από το... 1913

Νοέμβριος 1913, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων,  η πόλη προσδοκά σε ένα διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο. Οι προσδοκίες αυτές δεν σταμάτησαν ποτέ μέσα στον 20^ο αιώνα, αλλά ούτε και στις αρχές του 21^ου αιώνα. 

Τα Γιάννενα και η Ήπειρος παραμένουν χωρίς σιδηροδρομική σύνδεση με την υπόλοιπη χώρα και με την Ευρώπη, παρότι μια τέτοια υποδομή είναι η πιο κρίσιμη για τη μεταφορά εμπορευμάτων. Οι περίφημοι σχεδιασμοί από τη δεκαετία του ’90 για τις γραμμές «Καλαμπάκα-Ιωάννινα-Ηγουμενίτσα» και «Ιωάννινα-Αντίρριο», με έναν ενδεικτικό προϋπολογισμό γύρω στα 2 δις ευρώ, δεν προχώρησαν ποτέ. Κάποιες μελέτες όντως έγιναν, ενώ πολλά πολιτικά λόγια ακούστηκαν. Τα τελευταία χρόνια, όλες οι κυβερνήσεις στέλνουν δε μηνύματα περί… «φαραωνικού έργου».

Το περιφερειακό συμβούλιο Ηπείρου, με πρόσφατη απόφασή του, ήρθε να υπενθυμίσει τους σχεδιασμούς του παρελθόντος και να διεκδικήσει το τρένο, αν και όχι πολύ θερμά. Το όραμα σαν να έχει χαθεί…

Εν έτει λοιπόν 1913, όταν το όραμα ήταν δυνατό, η εφημερίδα «Ήπειρος» έγραφε: «Παρά τη αρμοδία υπηρεσία, όπως ασφαλώς πληροφορούμεθα, κρατεί η γνώμη, όπως αμέσως μετά την παραλιακήν γραμμήν, ήτις θα ενώση τους σιδηροδρόμους της Παλαιάς Ελλάδος προς τους Μακεδονικούς, χαραχθή η σιδηροδρομική γραμμή Αδριατικής-Ιωαννίνων-Μετσόβου-Καλαμπάκας-Δεμερλή (σ.σ. Δεμερλή ίσον Σταυρός Φαρσάλων)».

Με τη διαμεσολάβηση των πολέμων, τα περί σιδηροδρόμου στην Ήπειρο σταμάτησαν να απασχολούν την τοπική κοινωνία. Τη δεκαετία του ’20, όμως, το αίτημα επέστρεψε και έγινε επίμονο, ενώ διοργανώθηκαν και συλλαλητήρια κυρίως από τον επιχειρηματικό και τον εμπορικό κόσμο. Την περίοδο εκείνη, τα Γιάννενα επιδίωκαν να έχουν σιδηροδρομική γραμμή με Καλαμπάκα κι όχι με Λαμία μέσω Άρτας και Καρπενησίου. Αυτή ήταν και η μεγάλη «μάχη» της εποχής, όπως προκύπτει από δημοσιεύματα του Τύπου. Αρχικά, τα Γιάννενα φάνηκε ότι κέρδιζαν τη μάχη έναντι της Αιτωλοακαρνανίας.

Το 1925, οι βουλευτές Ιωαννίνων έστειλαν τηλεγράφημα στον δήμαρχο της πόλης Γιώργο Σταυρίδη, στο οποίο ανέφεραν: «Διαπραγματεύσεις Σιδηροδρόμου προχωρούσιν ευοιώνως στοπ. Υπουργός διεβεβαίωσεν προσεχεστάτην υπογραφή συμβάσεως Σιδηροδρόμου και οδών»… Όμως οι αντιδράσεις των φορέων της Αιτωλοακαρνανίας ήταν μεγάλες, με την κυβέρνηση να αναβάλει την όλη υπόθεση.

Η υπόθεση «Ιωάννινα-Θεσσαλία ή Ιωάννινα-Λαμία» απασχόλησε και τα επόμενα χρόνια την τοπική κοινωνία, η οποία επέμεινε στη θέση της.

Το 1928, η εφημερίδα «Ελευθερία» επιχειρηματολογούσε και πάλι υπέρ της σιδηροδρομικής γραμμής Ιωαννίνων-Καλαμπάκας: «Πρόκειται περί της ανάγκης του ψωμιού του Ηπειρώτου, πώς δηλαδή να τώρχεται φτηνότερο και να τώρχεται ασφαλώς, και πώς να συγκοινωνή ταχύτερον και ασφαλέστερον και με την Θεσσαλίαν και με τα Βαλκανικά Κράτη και αυτήν ακόμη την Ευρώπην… Αλλ’ εκτός όλων τούτων, άτινα συνηγορούν υπέρ της κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμπάκας-Μετσόβου-Ιωαννίνων και λόγοι στρατιωτικοί σπουδαίοι έρχονται συνεπίκουροι προς τα συμφέροντα των Ηπειρωτών, διότι εν δεδομένη ανάγκη εξωτερικού κινδύνου της Μακεδονίας, ο εν Ηπείρω στρατός δύναται να ευρεθή εντός εννέα ωρών εις την Λάρισσαν ενώ διά της Σιδηροδρομικής Γραμμής Ιωαννίνων-Λαμίας θα απαιτηθή τετραπλάσιον χρονικό διάστημα, ήτοι 40 δηλαδή ώραι!». Τα επιχειρήματα της εποχής πολλά.

Η Ήπειρος δεν κατάφερε τελικά να δει τρένο, ενώ ακόμα και τους αυτοκινητόδρομους άργησε πολύ να τους δει.

Πηγές:

Εφημερίδα «Ήπειρος»

Κωστούλας Κων., «Επιχειρηματικές διαδρομές στα προπολεμικά Γιάννινα (1900-1940)», Επιμελητήριο Ιωαννίνων, 2010