Τουρκία: Η άνοδος της εθνικιστικής ρητορικής και οι φόβοι των Κούρδων

Οι Κούρδοι, που αντιτίθενται στον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, φοβούνται ότι η νίκη του στις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας θα μπορούσε να ενισχύσει την κρατική καταστολή που διεξάγεται εναντίον τους εδώ και χρόνια, θορυβημένοι από την αύξηση της εθνικιστικής ρητορικής ενόψει της ψηφοφορίας της Κυριακής.

Οι Κούρδοι, οι οποίοι αποτελούν περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας, έχουν θεωρηθεί ως δυνητικά κρίσιμοι για την αντιπολίτευση προκειμένου να τερματίσει την 20ετή θητεία του Ερντογάν στην εξουσία.

Ωστόσο, η δυναμική είναι με τον Ερντογάν στην ψηφοφορία της Κυριακής, αφού ο πρώτος γύρος του έδωσε προβάδισμα έναντι του αντιπάλου του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που ήρθε δεύτερος παρά την υποστήριξη έξι κομμάτων και την έγκριση του φιλοκουρδικού κόμματος HDP.

Για ορισμένους Κούρδους ψηφοφόρους, το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο, καθώς ο Ερντογάν ανεβάζει τον εθνικιστικό του τόνο σε μια προσπάθεια να κερδίσει περισσότερες ψήφους ενόψει του δεύτερου γύρου.

Στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου, το HDP κέρδισε 61% των ψηφοφόρων στο Ντιγιάρμπακιρ, ενώ το AKP του Ερντογάν έλαβε 23%. Σε εθνικό επίπεδο, η υποστήριξη υπέρ του HDP ήταν 8,9%.

Το ζήτημα της υποστήριξης του HDP προς τον Κιλιτσντάρογλου περιπλέχθηκε αυτή την εβδομάδα από τη συμφωνία του με ένα αντιμεταναστευτικό κόμμα, η οποία, όπως υποστηρίζει το φιλοκουρδικό κόμμα, ήταν «ενάντια στις οικουμενικές δημοκρατικές αρχές».

Στα πρώτα χρόνια της εξουσίας του, ο Ερντογάν επέκτεινε τα πολιτικά και πολιτιστικά δικαιώματα των Κούρδων. Ακύρωσε τους περιορισμούς στη χρήση της κουρδικής γλώσσας και επέβλεψε μια ειρηνευτική διαδικασία με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο πήρε τα όπλα εναντίον του κράτους το 1984 και θεωρείται τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία και τους δυτικούς συμμάχους της.

Αλλά μετά την κατάρρευση της εκεχειρίας το 2015, άλλαξε πορεία, με τις αρχές να συλλαμβάνουν χιλιάδες μέλη του HDP, συνήθως με την κατηγορία της μαχητικότητας, ενώ πολλοί από τους βουλευτές και τους δημάρχους του απομακρύνθηκαν και φυλακίστηκαν.

Εκμεταλλευόμενος την υποστήριξη του HDP προς τον Κιλιτσντάρογλου, ο Ερντογάν κατηγόρησε επανειλημμένα την αντιπολίτευση ότι συντάσσεται με την τρομοκρατία. Το HDP αρνείται τις κατηγορίες για δεσμούς με μαχητές.

Η στάση αυτή του Ερντογάν κέρδισε την υποστήριξη του Σινάν Ογκάν, ενός σκληροπυρηνικού εθνικιστή που ήρθε τρίτος στον πρώτο γύρο. Ο Ογκάν δήλωσε ότι η υποστήριξη βασίζεται στην αρχή του «ασταμάτητου αγώνα (κατά) της τρομοκρατίας», αναφερόμενος στις φιλοκουρδικές ομάδες.

Η συνθηματολογία σηματοδοτεί μια προσπάθεια να αξιοποιηθεί το βαθιά ριζωμένο εθνικιστικό συναίσθημα -μια ισχυρή δύναμη στην τουρκική πολιτική, η οποία έχει γίνει ακόμη σκληρότερη λόγω των πολυετών εχθροπραξιών με τους Κούρδους μαχητές και την εισροή εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία από την έναρξη του πολέμου το 2011.

Οι επικριτές λένε ότι ο Κιλιτσντάρογλου έχει επίσης ανεβάσει τους εθνικιστικούς τόνους μετά τον απογοητευτικό πρώτο γύρο, υποσχόμενος να επαναπατρίσει όλους τους πρόσφυγες. Η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 5 εκατομμύρια μετανάστες, εκ των οποίων τα 3,4 εκατομμύρια είναι Σύροι, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών.

Με πληροφορίες από Reuters