Τόσο κοντά, τόσο μακριά

Η Καλούτσιανη είναι μια παρατημένη συνοικία. Αν εξαιρέσει κανείς μια μικρή ανάπλαση που έγινε στην πλατεία δίπλα από το Τζαμί και την ανακατασκευή των πεζοδρομίων στην ΚΑ’ Φεβρουαρίου πριν από χρόνια), η Καλούτσιανη παρουσιάζει μια ξεθωριασμένη εικόνα και πραγματικότητα. Μια συνοικία που έχει χάσει τη ζωντάνια του παρελθόντος (όχι και πολύ μακρινού) και που αποτελεί πια ένα «πέρασμα» με προορισμό τις νεότερες συνοικίες της πόλης των Ιωαννίνων όπως ο Βοτανικός και η Κιάφα ή τα προάστια.

Στην ερήμωση της συνοικίας έπαιξε μεγάλο ρόλο και η προ 15ετίας μετακόμιση του υπεραστικού ΚΤΕΛ Πρέβεζας. Οι ταξιδιώτες σταμάτησαν να πηγαινοέρχονται και η τοπική οικονομία άλλαξε. Το ένα εμπορικό κατάστημα μετά το άλλο άρχισε να κλείνει. Πέραν των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συνοικίας και της πορείας της μέσα στον χρόνο (αλλά και της περιστασιακής «αξιοποίησης» της σε προεκλογικές περιόδους), η Καλούτσιανη δεν απέχει παρά μόνο δύο βήματα από το κέντρο της πόλης. Και παρόλα αυτά δεν έχει καμία «αίγλη». Σαν να εισέρχεται κανείς σε μια μαύρη τρύπα.

Σημείο αναφοράς για τη συνοικία αυτή είναι το Τζαμί της Καλούτσιανης. Σε όχι ιδιαίτερα καλή κατάσταση κι αυτό, έχοντας όμως κάποιες ελπίδες να αποκατασταθεί και να αναδείξει τον μνημειακό του χαρακτήρα μετά από πρωτοβουλία της Περιφέρειας Ηπείρου και σε συνεργασία με τις αρχαιολογικές υπηρεσίες. Οι καλές προθέσεις που υπάρχουν, αποτελούν όμως μια ευκαιρία για μια «ανασύνθεση» της συνοικίας. 

Τα μνημεία δεν λειτουργούν πια από μόνα τους. Χρειάζεται η διασύνδεσή τους με άλλους πολιτιστικούς τόπους και με άλλα μνημεία. Απαιτείται μια πολιτιστική διαδρομή, με δυναμικό χαρακτήρα, ως ένα προνομιακό πεδίο για τη συνάντηση ανθρώπων, πολιτισμών, ιστοριών, αναμνήσεων. Και η Καλούτσιανη διαθέτει το υπόβαθρο. 

Στα «διοικητικά» της όρια υπάρχουν μνημεία, πέραν του Τζαμιού Καλούτσιανης, όπως το Βελή τζαμί και ο μεντρεσές, το παλιό Δημαρχείο (το σημερινό Ωδείο), ο ναός της Αγίας Μαρίνας, διατηρητέα κτίρια (που δεν τυγχάνουν της προβολής άλλων διατηρητέων στην πόλη), αλλά και τα Λιθαρίτσια. Κι όλα αυτά δίνουν την αίσθηση θραυσμάτων μιας πόλης. Το καθένα καταλαμβάνει τον χώρο του, χωρίς να «κοιτάει» δίπλα του. Υπάρχουν όμως και σύγχρονες μορφές πολιτισμού και κοινωνικής συνεύρεσης, όπως το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών και η λαϊκή αγορά Αγίας Μαρίνας. Και βέβαια, υπάρχει η ιστορία, αυτή που έχει αφήσει το αποτύπωμά της (διαβάστε εδώ), ακόμα και αν έχει ξεχαστεί.

Η Καλούτσιανη, ως μια πολιτιστική διαδρομή, θα μπορούσε να γίνει ένας ακόμη πόλος έλξης επισκεπτών. Το κυριότερο όμως θα ξαναδώσει στους κατοίκους της τη δυνατότητα να τη βιώνουν καλύτερα.