Το ταξίδι ενός ζώου από τη Σιβηρία στη Ν. Αφρική και η εξαφάνισή του

Η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκλήθηκε από τις καταστροφικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία, προκάλεσε τη χειρότερη μαζική εξαφάνιση ειδών (ίσως το 90% ) που έχει καταγραφεί, περίπου πριν από 252 εκατομμύρια χρόνια στο τέλος της Πέρμιας Περιόδου.

Σε αντίθεση με τον αστεροειδή πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια που κατέστρεψε τους δεινόσαυρους, αυτό το γεγονός εκτυλίχθηκε σε ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα, με τα είδη να χάνονται το ένα μετά το άλλο καθώς οι συνθήκες επιδεινώνονταν. 

Οι επιστήμονες δήλωσαν χθες ότι τα απολιθώματα που αποκαλύφθηκαν στη Νότια Αφρική φωτίζουν έστω και αμυδρά αυτό το δράμα, αφηγούμενα την ιστορία ενός κορυφαίου αρπακτικού που για πολλές γενιές μετανάστευσε στην άλλη άκρη του κόσμου σε μια απελπισμένη, και τελικά αποτυχημένη, προσπάθεια επιβίωσης.

Αυτό το θηρίο, ένας πρόδρομος θηλαστικού μεγέθους τίγρης, με σπαθοδόντια που ονομάζεται Inostrancevia, ήταν γνωστό μόνο από απολιθώματα που είχαν ανασκαφεί στη βορειοδυτική γωνία της Ρωσίας που συνορεύει με την Αρκτική Θάλασσα, μέχρι που ανακαλύφθηκαν νέα λείψανα σε μια φάρμα στην κεντρική Νότια Αφρική.

Τα απολιθώματα υποδηλώνουν ότι η Inostrancevia άφησε τον τόπο καταγωγής της και ταξίδεψε με την πάροδο του χρόνου -ίσως εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια - περίπου 12.000 χιλιόμετρα σε ολόκληρη την αρχαία υπερήπειρο, την Παγγαία. Η Inostrancevia κάλυψε την οικολογική θέση του κορυφαίου θηρευτή στη Νότια Αφρική που έμεινε κενή μετά την εξαφάνιση τεσσάρων άλλων ειδών.

«Ωστόσο, δεν επέζησε για πολύ», δήλωσε ο παλαιοντολόγος Κρίστιαν Κάμερερ του Μουσείου Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Biology, σημειώνοντας ότι η Inostrancevia και όλοι οι στενότεροι συγγενείς της εξαφανίστηκαν κατά τη περίοδο που ονομάζεται «ο Μεγάλος Θάνατος».

Η Inostrancevia είναι μέρος ενός συνόλου ζώων που ονομάζονται πρωτοθηλαστικά που συνδύαζαν χαρακτηριστικά που μοιάζουν με ερπετά και θηλαστικά. Είχε μήκος 3-4 μέτρα, περίπου στο μέγεθος μιας τίγρης της Σιβηρίας, αλλά με αναλογικά μεγαλύτερο και επίμηκες κρανίο καθώς και τεράστιους, σαν λεπίδα, κυνόδοντες.

Το σώμα της Inostrancevia είχε μια ασυνήθιστη στάση, χαρακτηριστική των πρωτοθηλαστικών, όχι ακριβώς απλωμένη όπως ένα ερπετό ή όρθια όπως ένα θηλαστικό, αλλά κάτι ενδιάμεσο, με απλωμένα μπροστινά άκρα και κυρίως όρθια πίσω άκρα. Επίσης, δεν διέθετε τη μυϊκή δομή του προσώπου των θηλαστικών και δεν θα παρήγαγε γάλα.

Η μαζική εξαφάνιση, που συνέβη σε διάστημα περίπου ενός εκατομμυρίου ετών, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την άνοδο των δεινοσαύρων κατά την επακόλουθη Τριαδική περίοδο. Οι μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις εξαπέλυσαν ροές λάβας σε μεγάλα τμήματα της Ευρασίας και διοχέτευσε διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα για χιλιάδες χρόνια. Αυτό προκάλεσε την εκτόξευση της παγκόσμιας θερμοκρασίας, την εξάντληση του οξυγόνου στις θάλασσες και την ατμόσφαιρα, την οξίνιση των ωκεανών και την παγκόσμια ερημοποίηση.

Οι ερευνητές βλέπουν παραλληλισμούς μεταξύ της κρίσης της Πέρμιας περιόδου και της σημερινής ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

«Οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν αυτά τα είδη ήταν άμεσο αποτέλεσμα μιας κλιματικής κρίσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη, επομένως δεν είχαν άλλη επιλογή από το να προσαρμοστούν σε αυτήν ή να εξαφανιστούν. Αυτό είναι σαφές από τα στοιχεία της σύντομης επιμονής τους παρά τις συνθήκες. Αλλά τελικά εξαφανίστηκαν», είπε η παλαιοντολόγος και συν-συγγραφέας της μελέτης Πία Βιγκλιέτι από το Field Museum στο Σικάγο.

Φωτογραφία: Γραφική απεικόνιση όπου η Ινοστρανσέβια με το θήραμά του, τρομάζει το πολύ μικρότερο αφρικανικό είδος Cyonosaurus/Matt Celeskey/Handout via REUTERS