Το «ταξίδι» ενός αγάλματος: Από την Αμερική, πίσω στην Ήπειρο

Τρεις ελληνικές αρχαιότητες, οι οποίες επιστρέφουν στην Ελλάδα, παρέλαβε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη από το Μουσείο Κάρλος της Ατλάντα των ΗΠΑ: Μια μινωική λάρνακα, ένα γυναικείο άγαλμα και μια ανδρική μορφή από επιτύμβιο ναΐσκο. Οι τρεις αρχαιότητες προέρχονται από τρεις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας, την Κρήτη, την Ήπειρο και την Αττική αντίστοιχα.

Ήταν δε προϊόντα λαθρανασκαφών που διακινήθηκαν από κυκλώματα αρχαιοκαπήλων και εξήχθησαν παράνομα από τη χώρα, πριν καταλήξουν στο Μουσείο Κάρλος. Πρόκειται για μια υπόθεση που περιήλθε σε γνώση των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού ήδη από το 2007. Από τότε υπήρχαν στοιχεία που αμφισβητούσαν τη νομιμότητα της απόκτησης από το αμερικάνικο μουσείο των δύο από τις τρεις αρχαιότητες: της μινωικής λάρνακας και του αγάλματος της γυναικείας μορφής.

Το άγαλμα νεαρής γυναικείας μορφής, που στηρίζεται με τον αριστερό της αγκώνα σε ψηλό κορμό δέντρου, χρονολογείται στον 2 αι. π.Χ. και είχε προέλθει από παράνομη ανασκαφή στην περιοχή της Ηπείρου και ειδικότερα στη Δωδώνη, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού. Περισσότερες λεπτομέρειες για τον ακριβή τόπο της λαθρανασκαφής δεν δίνονται. Το υπουργείο Πολιτισμού αποφεύγει πάντως να δώσει το όνομα της μούσας «Τερψιχόρη» στο άγαλμα, όπως είχε κάνει το Μουσείο Κάρλος.

Η κα Μενδώνη, στην ομιλία της, στο Μουσείο Κάρλος του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα των ΗΠΑ, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Χρειάστηκαν 16 και πλέον χρόνια μέχρι να φτάσουμε, σήμερα, στην αίσια έκβαση. Μέσα στο διάστημα αυτό η ελληνική πλευρά διαρκώς εμπλούτιζε με νέα στοιχεία την τεκμηρίωση της παράνομης διακίνησής τους… Όπως σε όλες τις περιπτώσεις διεκδικήσεων, και αφού πλέον το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού διέθετε όχι ενδείξεις, αλλά ισχυρές αποδείξεις, απέστειλε την πλήρη τεκμηρίωση και υπέβαλε δια των διπλωματικών αρχών επίσημο αίτημα επαναπατρισμού τους το 2021».

Πρόσθεσε δε ότι εκ μέρους του Μουσείου Κάρλος, υπήρξε εμφανής αλλαγή της στάσης, με τον διευθυντή του να «αντιλαμβάνεται το βάρος των πειστηρίων τεκμηρίωσης και να εισηγείται στο Διοικητικό Συμβούλιο του Πανεπιστημίου του Emory να επιστραφούν τα τρία αντικείμενα εκεί όπου ανήκουν, στην Ελλάδα».

Το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε μάλιστα και στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Emory της Ατλάντα. «Με τον επαναπατρισμό των τριών αρχαιοτήτων εγκαινιάζεται μια νέα σελίδα πολιτιστικής συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας με το Μουσείο Μ.C. Carlos και το Πανεπιστήμιο του Emory της Ατλάντα… Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε από τη σημερινή ημέρα είναι ότι ο καλοπροαίρετος διάλογος ανάμεσα στους φορείς θα πρέπει να είναι η βάση για κάθε διεκδίκηση και κάθε επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στη χώρας προέλευσής τους» ανέφερε η κα Μενδώνη.

Και κατέληξε λέγοντας ότι τα αρχαία επιστρέφουν άμεσα στην Ελλάδα και θα παρουσιαστούν στο κοινό, πριν καταλήξουν στα μουσεία των περιοχών, από τις οποίες προέρχονται.