Σύνοδος ΝΑΤΟ: Τα δύο+ένα «κέρδη» του Ταγίπ Ερντογάν

Κάθε μελετητής των μεθόδων διαπραγμάτευσης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γνωρίζει ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι ο μάστορας της μόχλευσης, περιμένοντας μέχρι ο συνομιλητής του να βρεθεί στην πιο αδύναμη θέση πριν κάνει το τελικό του παιχνίδι, σημειώνει στην ηλεκτρονική του έκδοση ο Guardian.

Οι μέθοδοί του μπορεί να είναι βίαιες. Τα πρακτικά που διέρρευσαν από μια συνάντηση του 2015 με τους ηγέτες της ΕΕ σχετικά με μια επισφαλή συμφωνία για την ανάσχεση της μετανάστευσης από τη Συρία τον κατέγραψαν να λέει: «Μπορούμε να ανοίξουμε τις πόρτες της Ελλάδας και της Βουλγαρίας ανά πάσα στιγμή και να βάλουμε τους πρόσφυγες σε λεωφορεία ... Πώς θα αντιμετωπίσετε λοιπόν τους πρόσφυγες αν δεν έχετε συμφωνία; Θα σκοτώσετε τους πρόσφυγες;»

Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν αναμενόμενο να καθυστερήσει η έγκριση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μέχρι την παραμονή της συνόδου κορυφής αυτής της εβδομάδας στο Βίλνιους. Ο Ερντογάν αγωνίζεται για τα τουρκικά συμφέροντα σε τρία μέτωπα: αυστηρότερη καταστολή των Κούρδων της Τουρκίας στη Σουηδία, άρση του de facto βέτο του αμερικανικού Κογκρέσου στην πώληση F-16 από τις ΗΠΑ στην Άγκυρα και απαίτηση προόδου όσον αφορά τις τουρκικές φιλοδοξίες για ταξίδια χωρίς βίζα εντός της ΕΕ.

Και στις τρεις περιπτώσεις σημείωσε πρόοδο χωρίς να χρειαστεί να ορίσει μια ακριβή ημερομηνία μέχρι πότε το τουρκικό κοινοβούλιο θα εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ακόμη και τώρα δεν έχει τοποθετήσει με ακρίβεια κάθε κομμάτι του παζλ.

Η Σουηδία

Η Σουηδία έχει τροποποιήσει το σύνταγμά της, έχει αλλάξει τους νόμους της, έχει επεκτείνει σημαντικά την αντιτρομοκρατική της συνεργασία κατά του PKK (της κουρδικής αυτονομιστικής ομάδας) και έχει επαναλάβει τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία.

Συμφώνησε επίσης να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη «ως βάση για τη συνέχιση του αγώνα της κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της» και επανέλαβε ότι δεν θα παράσχει υποστήριξη στην κουρδική ομάδα YPG/PYD στη Συρία.

Η Σουηδία επανέλαβε επίσης -μια λέξη που έχει σχεδιαστεί για να δείξει ότι δεν έχει γίνει καμία νέα παραχώρηση- ότι δεν θα παράσχει υποστήριξη σε αυτό που η Τουρκία περιγράφει ως τρομοκρατική οργάνωση Φετουλάχ, μια οντότητα που η τουρκική κυβέρνηση αντιλαμβάνεται ως παράνομο δίκτυο υπό την ηγεσία του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν.

Το ΝΑΤΟ συμφώνησε επίσης να συστήσει έναν συντονιστή για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα σουηδικά δικαστήρια γίνονται πιο αυστηρά με τους Σουηδούς Κούρδους που παραβιάζουν το νόμο.

Τα F-16

Για το θέμα των F-16, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας, Γιασάρ Γκιουλέρ, μίλησε τηλεφωνικά αργά τη Δευτέρα με τον Αμερικανό ομόλογό του, Λόιντ Όστιν. Σε μια εγκωμιαστική ανακοίνωση, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανέφερε ότι οι δυο τους «εξήραν τη μακρά ιστορία της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας και επικρότησαν τη συνεχιζόμενη στενή συνεργασία».

Συνέχισε: «Συζήτησαν επίσης τις θετικές συνομιλίες μεταξύ της Τουρκίας, της Σουηδίας και του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ [Γενς] Στόλτενμπεργκ, καθώς και την υποστήριξη του [αμερικανικού] υπουργείου Άμυνας για τον στρατιωτικό εκσυγχρονισμό της Τουρκίας».

Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Μπομπ Μενέντεζ, πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της Γερουσίας και μεγάλος φίλος της Ελλάδας, δήλωσε ότι θα αποφασίσει εντός της εβδομάδας αν θα άρει το βέτο του για τα F-16. Σημείωσε ότι πρόσφατα υπήρξε μια ανάπαυλα στην τουρκική επιθετικότητα προς την Ελλάδα και ευχήθηκε να είναι «μια μόνιμη πραγματικότητα».

Και η Ευρωπαϊκή Ένωση

Δεν είναι σαφές ότι ο Ερντογάν σημείωσε τόση πρόοδο στο θέμα της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά στην πραγματικότητα ο Τούρκος πρόεδρος πιθανώς γνώριζε ότι αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί. Είναι πιο πιθανό να λαχταρά μια επαναδιαπραγματευόμενη συμφωνία τελωνειακής ένωσης και ταξίδια χωρίς βίζα. Με την ακροδεξιά να προελαύνει στην Ισπανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Σκανδιναβία, η πολιτική αντίσταση σε τέτοιες συμφωνίες θα είναι σχεδόν ολοκληρωτική.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ χαιρέτισε διπλωματικά μια «καλή συνάντηση» με τον Ερντογάν, προσθέτοντας με μη δεσμευτικό τρόπο ότι «διερεύνησαν τις μελλοντικές ευκαιρίες για να επαναφέρουμε τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας στο προσκήνιο και να αναζωογονήσουμε τις σχέσεις μας».