Σωματικό θέατρο: ένας ευρύς όρος

Ο Αλέξανδρος Μιχαήλ, άνθρωπος με πολλές ιδιότητες, έρχεται στα Γιάννενα για ένα master class σωματικού θεάτρου στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, στις 9-11 Δεκεμβρίου. Λίγο πριν, δίνει μερικές ερμηνείες και εξηγήσεις για το σωματικό θέατρο.

Περί τίνος ακριβώς πρόκειται το σωματικό θέατρο;

Ο όρος «σωματικό θέατρο» είναι εξαιρετικά ευρύς και χρησιμοποιείται εξίσου για να περιγράψει πρακτικές πολύ ανόμοιες  μεταξύ τους. Μπορεί να περιλαμβάνει ανατολικές θεατρικές φόρμες, Γκροτοφσκι, Λεκόκ, commedia del arte, κλόουν, τσίρκο, slapstic, θέατρο μάσκας, χοροθέατρο, παντομίμα και πολλά πολλά άλλα. Τείνει όμως να εννοεί το θέατρο όπου το σώμα του ερμηνευτή είναι η πρώτη ύλη ή η βάση της παραστατικής πράξης, ενδεχομένως σε προτεραιότητα έναντι του θέατρου λόγου ή του «ψυχολογικού» ή «κλασσικού» θεάτρου. Βέβαια, κανένα θέατρο δεν είναι «Ασώματο». Ο όρος «σωματικό θέατρο» για μένα δηλώνει απλά μια διαφορετική αφετηρία από παραδοσιακότερες φόρμες θεάτρου.

Επειδή είναι ένα αντικείμενο που συναντάμε πολύ συχνά πλέον, υπό τη μορφή σεμιναρίων τουλάχιστον, τι «τραβάει» τον κόσμο σε αυτό;

Θα ήταν ενδιαφέρον να απευθύνουμε αυτήν την ερώτηση στους ίδιους τους συμμετέχοντες. Ίσως είναι κάτι περισσότερο πρωτόγνωρο, λιγότερο κορεσμένο ακόμα. Ίσως είναι το ότι προσφέρει μια πιο βιωμένη σχέση με τη σκηνική πράξη, ενδεχομένως και πιο ποιητική. Γιατί, όπου οι λέξεις και ο λόγος (τα υλικά της λογικής σκέψης) υποχωρούν, ανοίγουμε χώρο για βαθύτερα επίπεδα σύνδεσης με το σώμα μας και με τον κόσμο γύρω μας.

Ένα πιο «διάσημο» παράδειγμα «εφαρμογής» του σωματικού θεάτρου στις παραστατικές τέχνες υπάρχει;

Η ομάδα Complicite και ο Simon McBurney, η Arianne Muskin και το Θέατρο του Ήλιου, καθώς και ο ηθοποιός Geoffrey Rush είναι ίσως από τους πιο διάσημους μαθητές του Λεκόκ. Οι Peter Brook, Eugenio Barba, Grotowski είναι από τους γνωστότερους εδραιωτές της σωματικότητας στην Ευρώπη. Οι Song of the Goat είναι μια πολύ γνωστή ομάδα σήμερα. Στην Ελλάδα οι Άρης Σερβετάλης, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Κώστας Φιλίππογλου, Σίμος Κακάλας (οι δύο τελευταίοι θα διδάξουν επίσης στον συγκεκριμένο κύκλο Masterclasses που οργανώνει φέτος το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων) έχουν συνδεθεί στο μυαλό του κοινού αμεσότερα με το σωματικό θέατρο. Υπάρχει όμως και μια νεότερη γενιά στην Ελλάδα με σχετική εκπαίδευση. Η ομάδα Patari Project και η Σοφία Πάσχου με την «Οδύσσεια» και το «Πιάνω παπούτσι πάνω στο πιάνο» για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Πόρτα, η Κατερίνα Δαμβόγλου και Robin Beer (Fly Theatre) με την «Αγγελική» επίσης για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, η Αλεξάνδρα Καζάζου από το Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, είναι μερικά από τα γνωστότερα ανερχόμενα εγχώρια δείγματα σωματικής γραφής. Η αναφορά σε ονόματα δεν είναι προφανώς εξαντλητική.

Info

Δεύτερο Masterclass από το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων «Παίζοντας με τη φαντασία»-στοιχεία σωματικού θεάτρου από την παιδαγωγική του Λεκόκ, με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Αλέξανδρο Μιχαήλ.  9 - 11 Δεκεμβρίου. Πληροφορίες στο τηλ. 2651025670.