Στη γειτονιά της οδού Ζαλοκώστα

«Eβγαίνοντας από την κάτω πόρταν το μαχαλέ ξυλογέφυρο, και ζερβιά του Σιαράβα»: Μια περιγραφή του Αθ. Ψαλίδα εν έτει 1820 που προσδιορίζει τη θέση της συνοικίας Σιαράβα σε σχέση με το Κάστρο. Από τον 17^οι αιώνα δε, Σιαράβα σημειώνεται ως οικισμένος τόπος από τον τούρκο περιηγητή Εβλιά Τσελεμπί.

Η παραλίμνια αυτή συνοικία των Ιωαννίνων αποτέλεσε τον τόπο των βυρσοδεψών. Όπως και η συνοικία από την άλλη μεριά του Κάστρου, η Λειβαδιώτη (οδός Σούτσου και γύρω). Δύο περιοχές στις οποίες τον 19^ο αιώνα ιδίως δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο βιοτεχνικό σύστημα με τη δική του ταυτότητα.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Στη Σιαράβα, το οικιστικό κομμάτι μεταξύ των οδών Ζαλοκώστα και Γαριβάλδη αποτελεί «απόδειξη» του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των βυρσοδεψείων. Η οδός Ζαλοκώστα αποτελεί τον «πυρήνα» της γειτονιάς αυτής. «[Η Σιαράβα] ήταν διαχωρισμένη σε δύο τμήματα από βορρά προς νότο, με διαχωριστικό την οδό Ζαλοκώστα: Την Άνω ή Επάνω Σιαράβα και Λεύκα, το προς τη Μητρόπολη τμήμα, και την Κάτω Σιαράβα, το προς τη λίμνη, όπου και τα βυρσοδεψεία. Σαφής ο διαχωρισμός της στον χάρτη του Π. Τζαμακλή το 1902» γράφει ο ερευνητής Κων. Κουλίδας στο βιβλίο του «Τα Γιάννινα που έφυγαν».

Η παραγωγική δραστηριότητα της βυρσοδεψίας, με το νερό της λίμνης να αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της, ήταν αυτή που καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τη μορφολογία των εργαστηρίων-κατοικιών. Εργαστήρια στη σειρά, άλλα δύο ορόφων κι άλλα ενός. «Τα βυρσοδεψεία τω Ιωαννίνων με την ανοικοδόμηση των παλαιών εργαστηρίων και την οικοδόμηση νέων προσθετικών ή ανεξάρτητων, άρχισε το 1870 διήρκεσε όμως ώς το 1960» αναφέρει η καθηγήτρια Λαογραφίας Βασιλική Ρόκου στο βιβλίο της «Από το εργαστήριο στο ‘εργοστάσιο’ της βιοτεχνικής πόλης» (2004).

Η οδός Ζαλοκώστα τη δεκαετία του '90 (από το λεύκωμα του Αν. Παπασταύρου «Ιωαννίνων Εγκώμιον»

Η ιδιαιτερότητα αυτών των παραλίμνιων κτιρίων –εμφανής και σήμερα- είναι η «επικοινωνία» τους με την οδό Ζαλοκώστα. Συνήθως στο «μέτωπο» της λίμνης βρισκόταν το εργαστήριο και στο πίσω μέρος η οικία, ενώ ενδιάμεσα μια αυλή ή ένας αποθηκευτικός χώρος.

Από τα τέλη του 19^ου αιώνα και μετά, η ευρύτερη περιοχή άρχισε να υποδέχεται ιδιοκτήτες από το Μέτσοβο, τη Βωβούσα κ.λπ., με εργαστήρια και αποθήκες ξυλείας να αναπτύσσονται.

Το οικιστικό κομμάτι μεταξύ Γαριβάλδη και Ζαλοκώστα, μετά τον επίλογο που δόθηκε στα μέσα του 20^ου αιώνα στη βυρσοδεψία και μετά από μια χρόνια εγκατάλειψη των ιδιοκτησιών, απέκτησε άλλα χαρακτηριστικά, με μικρά ξενοδοχεία και επιχειρήσεις εστίασης να παίρνουν τη σκυτάλη.

Εδώ και έναν χρόνο, από τον Δήμο Ιωαννιτών υλοποιείται στην περιοχή έργο ανάπλασης. Οι μικρότερες οδοί θα γίνουν πεζόδρομοι, ενώ η οδός Ζαλοκώστα θα γίνει οδός ήπιας κυκλοφορίας. Και όλα τα καλώδια της ΔΕΗ θα υπογειοποιηθούν…  

Η οδός Ζαλοκώστα έχει πάρει το όνομά της από τον ποιητή εκ Συρράκου Γιώργο Ζαλοκώστα.

H οδός Ζαλοκώστα σήμερα

* Στην κεντρικό φωτό: η οδός Ζαλοκώστα τη δεκαετία του '80