Το Σπήλαιο των Σταλακτιτών

«Οι μεγαλοπρεπείς διάδρομοι, οι εκτεταμένοι θάλαμοι, ο πλούσιος και πρωτόφαντος διάκοσμός του, αιχμαλώτισαν τη σκέψη μας και άφησαν ελεύθερη μόνο τη φαντασία μας να οργιάση. Σκεφτήκαμε ότι σε τέτοια παλάτια, μόνο χθόνιοι θεοί θα πρέπει να κατοικούν, γι ‘ αυτό κι το αφιερώσαμε στον Πλούτωνα και την Περσεφόνη» αναφέρει η Άννα Πετροχείλου, στο βιβλίο της «Σπήλαιο Περάματος». Ο Ιωάννης και η Άννα Πετροχείλου, ζευγάρι στη ζωή, ήταν οι δύο σπηλαιολόγοι που εξερεύνησαν τα χρόνια 1953-1956 το σπήλαιο Περάματος Ιωαννίνων και έθεσαν τις βάσεις για την τουριστική αξιοποίηση του υπόγειου αυτού θησαυρού, το οποίο σήμερα προσελκύει το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών.

Η ανακάλυψη του σπηλαίου αποδίδεται σε έναν κάτοικο του χωριού, τον Γιάννη Κοντογιάννη, εν έτει 1940. Αν και υπάρχει μια δοξασία ότι η είσοδος του σπηλαίου ήταν γνωστή από τον 19^ο αιώνα και ότι το 1907 ο μπέης της περιοχής διέταξε να την κλείσουν για λόγους ασφαλείας. Το 1940, τα Γιάννενα βομβαρδίζονταν. Οι κάτοικοι του Περάματος προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο σε χαντάκια στις παρυφές του λόφου. Η αναζήτηση ενός πιο ασφαλούς καταφυγίου οδήγησε στην ανακάλυψη. Αρχικά αποκαλύφθηκαν τα πρώτα διαμερίσματα του διαδρόμου της σπηλιάς.

Μεταπολεμικά, ο πρώτος θάλαμος του σπηλαίου χρησιμοποιήθηκε για χοιροστάσιο, ενώ μεγάλοι και μικροί, έχοντας άγνοια της αξίας της σπηλιάς αυτής, έκοβαν σταλακτίτες για να στολίσουν αυλές και σιντριβάνια. Η τότε Μηχανική Υπηρεσία της Νομαρχίας Ιωαννίνων ήταν αυτή που ανέλαβε να ανοίξει περισσότερο την είσοδο της σπηλιάς και να διαρρυθμίσει το προαύλιο. Η πρώτη επίσκεψη του πρωτοπόρου σπηλαιολόγου Ιωάννη Πετροχείλου έγινε το 1951.

Ένας άνθρωπος που συνέβαλε πολύ όχι μόνο στην αναγνώριση της αξίας του σπηλαίου αλλά και στην εξερεύνησή του ήταν ο Κωνσταντίνος Κασβίκης, επιθεωρητής σωματικής αγωγής. Ο Κασβίκης δεν ήταν μόνο γυμναστής αλλά και ερασιτέχνης σπηλαιολόγος. Μάλιστα, ο ίδιος περιγράφει τη σπηλαιολογική του περιπέτεια σε ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην «Ηπειρωτική Εστία» το 1952 με τίτλο «Ένα παραμυθένιο παλάτι στα σπλάχνα της ηπειρώτικης γης: Το σπήλαιο του Περάματος Ιωαννίνων». Ο Κασβίκης τόλμησε την εξερεύνηση του σπηλαίου, φτάνοντας πρώτος σε μήκος 400 μ. Για το ταξίδι του στο άγνωστο, είχε πάρει μαζί του, όπως αναφέρει  ο ίδιος, τρόφιμα, νερό, πολλά κεριά, σπάγκο μπόλικο και πυξίδα.

Το ζεύγος Πετροχείλου και ο γυμναστής Κασβίκης δεν θα μπορούσαν να λείψουν από τα εγκαίνια του Σπηλαίου Σταλακτιτών (όπως αποκαλούνταν τότε) στο Πέραμα, τα οποία έγιναν τον Ιούλιο του 1956. Από την πρώτη στιγμή η ανάδειξη και η αξιοποίηση του σπηλαίου αποτέλεσε το ζητούμενο όχι μόνο για τους σπηλαιολόγους και τους κατοίκους του Περάματος, αλλά και για όλους τους Γιαννιώτες.

Με κάθε ευκαιρία, το σπήλαιο απασχολούσε πολύ τον τοπικό Τύπο. Μία από τις διάσημες στιγμές του, ήταν όταν φιλοξένησε το βουκολικό δράμα «Αστέρω» με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Στη λίμνη με τα πέτρινα νούφαρα εντός του σπηλαίου παίχτηκε μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές του δράματος, η σκηνή της τρέλας της «Αστέρως». Με αφορμή την ταινία, ο Τύπος έκανε λόγο τότε για «μια ευκαιρία διαφημίσεως τουριστικής»…

* H κεντρική φωτογραφία είναι από καρτ ποστάλ της δεκαετίας του '60