SIPRI: Ο ρόλος των πυρηνικών όπλων αυξάνεται

Τα εννέα πυρηνικά εξοπλισμένα κράτη του κόσμου συνεχίζουν να εκσυγχρονίζουν τα πυρηνικά τους όπλα, καθώς οι χώρες εμβαθύνουν την εξάρτησή τους από την αποτροπή αυτή το 2023, δήλωσε τη Δευτέρα σουηδικό think tank.

«Δεν έχουμε δει τα πυρηνικά όπλα να παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στις διεθνείς σχέσεις από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου», δήλωσε ο Γουίλφρεντ Γουάν, διευθυντής του προγράμματος για τα όπλα μαζικής καταστροφής του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Ρωσία και η σύμμαχός της Λευκορωσία ξεκίνησαν ένα δεύτερο στάδιο ασκήσεων που αποσκοπούν στην εκπαίδευση των στρατευμάτων τους σε τακτικά πυρηνικά όπλα, στο πλαίσιο των προσπαθειών του Κρεμλίνου να αποθαρρύνει τη Δύση από το να αυξήσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Σε ξεχωριστή έκθεση, η Διεθνής Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων, ICAN, ανέφερε ότι τα εννέα πυρηνικά εξοπλισμένα κράτη θα δαπανήσουν συνολικά 91,4 δισεκατομμύρια δολάρια για τα οπλοστάσιά τους το 2023 - που ισοδυναμεί με 2.898 δολάρια ανά δευτερόλεπτο. Ο συνασπισμός ακτιβιστών για τον αφοπλισμό με έδρα τη Γενεύη κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2017.

Η ομάδα δήλωσε ότι τα στοιχεία δείχνουν αύξηση των παγκόσμιων δαπανών για πυρηνικά όπλα κατά 10,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 σε σύγκριση με το 2022, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιπροσωπεύουν το 80% της αύξησης αυτής. Το μερίδιο των ΗΠΑ στις συνολικές δαπάνες, 51,5 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι μεγαλύτερο από ό,τι όλες οι άλλες πυρηνικά εξοπλισμένες χώρες μαζί.

Ο επόμενος μεγαλύτερος επενδυτής ήταν η Κίνα με 11,8 δισεκατομμύρια δολάρια, είπε η ίδια, με τη Ρωσία να δαπανά το τρίτο μεγαλύτερο ποσό με 8,3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το SIPRI εκτίμησε ότι περίπου 2.100 από τις αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές διατηρούνται σε κατάσταση υψηλού επιχειρησιακού συναγερμού σε βαλλιστικούς πυραύλους και σχεδόν όλες ανήκουν στη Ρωσία ή στις ΗΠΑ. Ωστόσο, ανέφερε ότι η Κίνα πιστεύεται επίσης ότι διαθέτει για πρώτη φορά κάποιες πολεμικές κεφαλές σε κατάσταση υψηλού επιχειρησιακού συναγερμού.

Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν μαζί σχεδόν το 90% του συνόλου των πυρηνικών όπλων, δήλωσε το SIPRI. Τα μεγέθη των στρατιωτικών τους αποθεμάτων φαίνεται να έχουν παραμείνει σχετικά σταθερά το 2023, αν και η Ρωσία εκτιμάται ότι θα έχει αναπτύξει περίπου 36 περισσότερες πυρηνικές κεφαλές με επιχειρησιακές δυνάμεις από ό,τι τον Ιανουάριο του 2023, πρόσθεσε ο παρατηρητής.

Στην Επετηρίδα SIPRI 2024, το ινστιτούτο ανέφερε ότι η διαφάνεια όσον αφορά τις πυρηνικές δυνάμεις έχει μειωθεί και στις δύο χώρες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, και οι συζητήσεις γύρω από τις ρυθμίσεις για τον διαμοιρασμό των πυρηνικών αυξήθηκαν σε σημασία.

Η Ουάσινγκτον ανέστειλε τον διμερή διάλογο στρατηγικής σταθερότητας με τη Ρωσία και πέρυσι η Μόσχα ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τη συμμετοχή της στη νέα πυρηνική συνθήκη START.

Από το συνολικό παγκόσμιο απόθεμα των 12.121 πυρηνικών κεφαλών που εκτιμάται ότι υπήρχε τον Ιανουάριο, περίπου 9.585 βρίσκονταν σε στρατιωτικά αποθέματα για πιθανή χρήση. Εκτιμάται ότι 3.904 από αυτές τις κεφαλές είχαν αναπτυχθεί με πυραύλους και αεροσκάφη - δηλαδή 60 περισσότερες από ό,τι τον Ιανουάριο του 2023 - και οι υπόλοιπες βρίσκονταν σε κεντρική αποθήκη.

Στην Ασία, η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα επιδιώκουν τη δυνατότητα ανάπτυξης πολλαπλών κεφαλών σε βαλλιστικούς πυραύλους, ανέφερε το ινστιτούτο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Κίνα διαθέτουν ήδη αυτή την ικανότητα, επιτρέποντας μια ταχεία δυνητική αύξηση των αναπτυγμένων πυρηνικών κεφαλών, καθώς και τη δυνατότητα για τις πυρηνικά εξοπλισμένες χώρες να απειλούν με καταστροφή σημαντικά περισσότερους στόχους.

Το SIPRI υπογράμμισε ότι όλες οι εκτιμήσεις είναι κατά προσέγγιση και το ινστιτούτο αναθεωρεί κάθε χρόνο τα στοιχεία του για τις παγκόσμιες πυρηνικές δυνάμεις με βάση νέες πληροφορίες και επικαιροποιήσεις προηγούμενων εκτιμήσεων.