Σαν να βιαστήκαμε…

Ο Δήμος Ιωαννιτών αποφάσισε να κάνει έναν δημόσιο διαγωνισμό αρχιτεκτονικών προσχεδίων για την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας της πόλης. Κι έτσι έπρεπε να κάνει. Ήταν μια σωστή επιλογή. Μόνο που οι επιλογές αυτές πρέπει να υποστηρίζονται όχι μόνο τυπικά αλλά και ουσιαστικά…

Η αρχιτεκτονική πρόταση που πήρε το 1^ο βραβείο, έχει ανοίξει έναν έντονο διάλογο –από αυτούς τους διαλόγους που όλοι μας αρέσκονται να κάνουν ιδίως σε ό,τι αφορά ζητήματα αισθητικής. Άλλοι από μας με σοβαρότητα και επιχειρήματα και άλλοι με αφορισμούς και με άστοχες (και επικίνδυνες ενίοτε) απαιτήσεις. Και βέβαια, η νοσταλγία έρχεται να καθορίσει τη σκέψη και την έκφραση άποψης. Η κάθε γενιά παραπέμπει στη δική της… «πλατειούλα» που σήμερα της λείπει. Συνήθως βέβαια η νοσταλγία συνδέεται με τα ανέμελα παιδικά και εφηβικά χρόνια κι όχι με τους δημόσιους χώρους στους οποίους ο καθένας περπάτησε ή έτρεξε ως παιδί. Επειδή τα χρόνια όμως δεν γυρνάνε πίσω, διεκδικούμε την επαναφορά του γνώριμου για την κάθε γενιά σκηνικού και εντέλει της μνήμης μας. Πέραν από συναισθηματισμούς και μνήμες, η πραγματικότητα είναι ότι εδώ και 30 χρόνια, με τη διάνοιξη του δρόμου και την καταστροφή ενός επιπέδου της πλατείας, τα Γιάννενα δεν έχουν κεντρική πλατεία. Πριν από 10 χρόνια, ήρθε οριστικά και η διάρρηξη της κοινωνικής μνήμης, με την ανακατασκευή ενός «κενού» πάνω από το υπόγειο πάρκινγκ, το οποίο δεν πήρε ποτέ τη μορφή και τα χαρακτηριστικά πλατείας.

Ο Δήμος Ιωαννιτών έκανε λοιπόν ένα σημαντικό βήμα, έτσι όπως έπρεπε. Ο διαγωνισμός έγινε και τα αποτελέσματα βγήκαν. Και εδώ ακριβώς έγινε το λάθος. Ο Δήμος δεν ήταν προετοιμασμένος να παρουσιάσει με τον σωστό τρόπο το αρχιτεκτονικό προσχέδιο, τη στιγμή που έπρεπε. Μια βιαστική συνέντευξη Τύπου με τα μέλη της κριτικής επιτροπής (που έπρεπε να αναχωρήσουν για Αθήνα ή για Θεσσαλονίκη) και τέσσερις φωτογραφίες δεν αποτελούν παρουσίαση ενός αρχιτεκτονικού προσχεδίου που θέλει να αλλάξει την εικόνα του πιο κεντρικού σημείου της πόλης. Πόσο μάλλον όταν αυτές οι φωτογραφίες δεν είναι τόσο για τα μάτια του κοινού όσο για τα μάτια των ειδικών που μπορούν να «διαβάσουν» επιστημονικά τα όσα βλέπουν. Το αρχιτεκτονικό προσχέδιο (όχι μελέτη) έπρεπε να παρουσιαστεί με τρόπο που να μην αδικεί τους δημιουργούς και που να γίνεται κατανοητό, σε όλες τις παραμέτρους του, από τους πολίτες. Και μετά να κριθεί σε πρώτη φάση… λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι ο συνολικός χαρακτήρας και το ύφος ενός δημόσιου χώρου έχει πάντα άμεση σχέση με τη συμπεριφορά μας μέσα σε αυτόν τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.