Σαλέπι εναντίον ορχιδέας

Αν δεν το γνωρίζατε, το σαλέπι γίνεται από τις ορχιδέες -όχι από τις τροπικές ορχιδέες αλλά από αυτές που φυτρώνουν κυρίως στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, και δη σε Τουρκία και Ελλάδα. Μόνο που οι ορχιδέες προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες και ευρωπαϊκές οδηγίες oι οποίες έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία. Παρόλα αυτά η παράνομη συλλογή τους για την παραγωγή σαλεπιού (σ.σ. η καλλιέργεια των ορχιδέων αυτών θεωρείται πολύ δύσκολη) υφίσταται. 

Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων πρόκειται να ξεκινήσει μια μελέτη των πληθυσμών ορχεοειδών που συλλέγονται για σαλέπι στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου. Τα είδη που πρόκειταινα μελετηθούν είναι τα Dactylorhiza sambucina και Orchis masculassp. mascula, δύο από τα συνηθέστερα συλλεγόμενα για παραγωγή σαλεπιού είδη στην Ελλάδα. 

Η μελέτη αυτή με τον επίσημο τίτλο «Εκτίμηση των επιπτώσεων της συλλογής ορχεοειδών (σαλέπι) στηναφθονία και τη δυναμική αυτοφυών πληθυσμών στη Βόρεια Πίνδο» θα χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) και συγκεκριμένα από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» με το ποσό των 62.650 ευρώ, όπως ανακοινώθηκε σήμερα. 

Η ερευνητική πρόταση οργανώνεται γύρω από τρεις βασικούς άξονες: α) την εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης των πληθυσμών και των πιέσεων που αυτοί δέχονται, β) τη διερεύνηση των κοινωνικο-πολιτισμικών προεκτάσεων του φαινομένου της συλλογής και του καθεστώτος διαχείρισης των ορχεοειδών, και γ) τη μελέτη χωρικών προτύπων της αφθονίας και της δυναμικής των πληθυσμών.

Οι πρώτοι δύο άξονες προσεγγίζονται με επιτόπιες έρευνες πεδίου σε δυο διαφορετικές χρονικές περιόδους και με συνεντεύξεις στις τοπικές κοινότητες, ενώ ο τρίτος με τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων παρουσίας και αφθονίας των πληθυσμών τωνειδών, και τη διερεύνηση των μοντέλων πρόβλεψης της δυναμικής των πληθυσμών. Σύμφωναμε τη σχετική ανακοίνωση, σε αντίθεση με προγενέστερες μελέτες για τη διατήρησηορχεοειδών που χρησιμοποιούσαν μεθοδολογίες όπως η ανάλυση οικοθέσης, η νέα ερευνητική πρόταση στοχεύει σε μια νέα, βαθύτερη προσέγγιση του ζητήματος, συνδυάζοντας τα πεδία της πληθυσμιακής και πολιτισμικής οικολογίας.

Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν, θα συμβάλουν στην εκτίμηση των επιπτώσεων των ανθρωπογενών πιέσεωνστη δυναμική των πληθυσμών των αυτοφυών ορχεοειδών, θα θέσουν τις βάσεις για τοσχεδιασμό κατάλληλων σχεδίων διατήρησης και θα γεφυρώσουν την επιστημονική οικολογική γνώση με τις προσπάθειες αειφορικής διαχείρισης και διατήρησης των ειδών αυτών. 

Το έργο θα πρέπει να τελειώσει σε δύο περίπου χρόνια, στις 31 Ιανουαρίου του 2020.