Πώς τα «αόρατα πλοία» ακυρώνουν το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο

Τα πλοία προσποιούνται τις τοποθεσίες τους για να συμμετέχουν σε παράνομες δραστηριότητες - και όλο και περισσότεροι φαίνεται να το κάνουν για να εμπορεύονται αγαθά που πιθανόν να αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια. 

Σύμφωνα με το CNBC, τα λεγόμενα «αόρατα» ή «σκοτεινά πλοία» που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τιμές που παρακάμπτουν το πλαφόν των 60 δολαρίων το βαρέλι, τα δεξαμενόπλοια που κινούνται κάτω από το ραντάρ στα ύδατα της Βενεζουέλας και τα φορτηγά πλοία που φέρονται να διακινούν λαθραία σιτηρά από την Ουκρανία αποκαλύπτονται από τη δορυφορική τεχνολογία που μπορεί να εντοπίσει πότε τα πλοία αναφέρουν ψευδή τοποθεσία.

Τα μεγάλα πλοία πρέπει να είναι εφοδιασμένα με συστήματα αυτόματης αναγνώρισης (AIS) και πρέπει να μεταδίδουν τη θέση τους για την αποφυγή συγκρούσεων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

Ορισμένα όμως απενεργοποιούν τους αναμεταδότες θέσης τους ή «πειράζουν» το AIS, όπου ένα πλοίο αναφέρει ότι βρίσκεται σε μια τοποθεσία, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκεται σε άλλη - ενδεχομένως εκατοντάδες μίλια μακριά.

Δεδομένα, που επικαλείται το CNBC, από την εταιρεία ναυτιλιακής τεχνολογίας Windward έδειξαν αύξηση 12% στη χειραγώγηση θέσης μεταξύ πετρελαιοφόρων και πλοίων που μεταφέρουν ξηρό φορτίο, όπως σιτηρά, για το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, και αύξηση 82% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2021.

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία καθιστούν ευκολότερο τον εντοπισμό αυτού του είδους της αλλοίωσης, ενώ οι νέες προσπάθειες να δημοσιοποιηθούν οι τοποθεσίες των πλοίων ρίχνουν φως σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, σύμφωνα με τον John Lusk, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Spire Maritime, μιας εταιρείας αναλύσεων που παρέχει δεδομένα σε κυβερνήσεις και ιδιωτικές εταιρείες.

«Αρχίζουμε εστιάζουμε περισσότερο στη ναυτιλιακή βιομηχανία λόγω των κυρώσεων», δήλωσε ο Lusk στο CNBC μέσω βιντεοκλήσης, αναφερόμενος στις κυρώσεις της G7 κατά της Ρωσίας, με τα τελευταία μέτρα της ΕΕ να απαγορεύουν την είσοδο στα λιμάνια των πλοίων που έχουν απενεργοποιήσει ή παραποιήσει το AIS τους.

Όταν επικοινώνησε το CNBC για να ρωτήσει πόσα τέτοια πλοία έχουν απομακρυνθεί από τα ευρωπαϊκά λιμάνια μετά τις τελευταίες κυρώσεις, εκπρόσωπος της ΕΕ δήλωσε ότι οι πληροφορίες αυτές «δεν προορίζονται για δημοσιοποίηση».

Το πλαφόν στο πετρέλαιο

Η G7 περιόρισε τις πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου στα 60 δολάρια το βαρέλι για να περιορίσει τα έσοδα που μπορεί να έχει το Κρεμλίνο από το εμπόρευμα, αλλά σύμφωνα με τον Ami Daniel, συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Windward, η παράνομη διακίνηση ρωσικού πετρελαίου θα μπορούσε να αξίζει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, η τεχνολογία της Windward εντόπισε περισσότερα από 1.100 δεξαμενόπλοια που συνδέονται με τη Ρωσία και τα οποία πέρασαν στο σκοτάδι απενεργοποιώντας ή χειραγωγώντας το AIS τους, δήλωσε εκπρόσωπος της Windward στο CNBC.

Σε ένα διαδικτυακό άρθρο, η Windward δήλωσε ότι τα δεδομένα της έδειξαν ότι ο αριθμός των σκοτεινών μεταφορών πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο με δεξαμενόπλοια είχε αυξηθεί στη θάλασσα του Αλμποράν βόρεια του Μαρόκου μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, γεγονός που, όπως είπε, υποδηλώνει επιχείρηση λαθρεμπορίου. 

Παράλληλα η Spire εντόπισε 50 πολύ μεγάλα tanker που, όπως είπε, κάλυψαν τα ίχνη τους για να μεταφέρουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα.

Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις κατά της Βενεζουέλας , αλλά η Spire υπολογίζει ότι 108 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου – αξίας περίπου 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα μέσα Ιουλίου- μεταφέρθηκαν από τη χώρα της Νότιας Αμερικής στην Ανατολική Ασία μεταξύ της 1ης Νοεμβρίου του περασμένου έτους και 29 Ιουνίου.

Τα δεξαμενόπλοια φαινόταν να βρίσκονται σε νερά γύρω από τα κοιτάσματα πετρελαίου της Αγκόλα -αλλά τα δεδομένα του Spire έδειξαν ότι οι πραγματικές τους θέσεις ήταν πέρα από τον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό στην ΑΟΖ της Βενεζουέλας. Στη συνέχεια, τα πλοία ανέφεραν την ακριβή τοποθεσία τους μόλις έφτασαν κοντά στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας της Νότιας Αφρικής, με την Κίνα και τη Μαλαισία τους πιο πιθανούς προορισμούς τους, πρόσθεσε η εταιρεία. Τα δεδομένα έδειξαν επίσης ότι το βύθισμα των πλοίων άλλαξε, υποδηλώνοντας ότι το φορτίο είχε εκφορτωθεί, είπε ο Spire.

Τέτοιες μεταφορές επιτρέπουν σε ένα πλοίο να πάρει πετρέλαιο από ένα άλλο χωρίς να διερευνηθεί η τιμή αγοράς του πετρελαίου και μπορούν επίσης να αποκρύψουν την προέλευση του εμπορεύματος.

Τον Μάιο, το Υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι το ανώτατο όριο των τιμών του πετρελαίου είχε επιτύχει και τους δύο στόχους του: να διατηρήσει την προσφορά ρωσικού πετρελαίου αλλά να περιορίσει τα έσοδά του. Ο Swift αναμένει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα ερευνήσει περαιτέρω, αν και πρόσθεσε ότι η επιβολή της νομοθεσίας «τείνει να υστερεί σε σχέση με τις νεότερες κυρώσεις [και] τις στρατηγικές καταστρατήγησης», δήλωσε στο CNBC.

Πηγή: CNBC