Ιστορική ανταλλαγή κρατουμένων Ρωσίας-Δύσης

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία ολοκλήρωσαν την Πέμπτη τη μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων στη μετασοβιετική ιστορία τους, με τη Μόσχα να απελευθερώνει τον δημοσιογράφο Έβαν Γκέρσκοβιτς και τον Αμερικανό Πολ Γουίλαν σε μια πολυεθνική συμφωνία που άφησε ελεύθερους περίπου δύο δεκάδες ανθρώπους, σύμφωνα με αξιωματούχους στην Τουρκία, όπου πραγματοποιήθηκε η ανταλλαγή.

Η ανταλλαγή ακολούθησε χρόνια μυστικών παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο τους από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου μετά την εισβολή του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Εδώ και μέρες υπάρχουν εικασίες για μια μεγάλη ανταλλαγή μεταξύ της Ρωσίας και των δυτικών χωρών, οι οποίες ενισχύθηκαν μετά τη μετακίνηση αρκετών κρατουμένων στη Ρωσία από τα κελιά τους σε άγνωστες τοποθεσίες.

Οι 24 που απελευθερώθηκαν:

Έβαν Γκέρσκοβιτς

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Έβαν Γκέρσκοβιτς καταδικάστηκε σε 16 χρόνια σε σωφρονιστική αποικία υψίστης ασφαλείας νωρίτερα αυτό το μήνα, μετά την καταδίκη του για κατασκοπεία.

Ο δημοσιογράφος της Wall Street Journal (WSJ) συνελήφθη για πρώτη φορά τον περασμένο Μάρτιο, ενώ βρισκόταν σε ταξίδι ρεπορτάζ στην πόλη Εκατερίνμπουργκ, περίπου 1.600 χιλιόμετρα ανατολικά της Μόσχας, από τις υπηρεσίες ασφαλείας.

Οι εισαγγελείς τον κατηγόρησαν ότι εργαζόταν για την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA), κατηγορίες που ο κ. Γκέρσκοβιτς, η WSJ και η κυβέρνηση των ΗΠΑ αρνούνται έντονα.

Πρόκειται για την πρώτη καταδίκη Αμερικανού δημοσιογράφου για κατασκοπεία στη Ρωσία από τότε που έληξε ο Ψυχρός Πόλεμος πριν από 30 και πλέον χρόνια. Μετά την αρχική του σύλληψη κρατήθηκε στη διαβόητη φυλακή Λεφόρτοβο της Μόσχας.

Πολ Γουίλαν

Στον Πολ Γουίλαν, 54 ετών, επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 16 ετών το 2020, αφού συνελήφθη στη Μόσχα ως ύποπτος για κατασκοπεία το 2018.

Ο πρώην Αμερικανός πεζοναύτης είναι πολίτης τεσσάρων χωρών - των ΗΠΑ, του Καναδά, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας. Ο δικηγόρος του δήλωσε ότι κρατείται σε φυλακή στην περιοχή της Μορδοβίας.

Μετά την απόλυσή του από τον στρατό το 2008 λόγω κακής συμπεριφοράς, έγινε σύμβουλος ασφαλείας και άρχισε να ταξιδεύει μπρος-πίσω στη Ρωσία για δουλειά.

Τον Δεκέμβριο του 2018, συνελήφθη από τη ρωσική υπηρεσία κρατικής ασφάλειας FSB, η οποία ισχυρίστηκε ότι "πιάστηκε να κατασκοπεύει" στη Μόσχα. Η οικογένειά του πάντα αρνιόταν τις κατηγορίες.

Αλσού Κουρμασέβα

Την ίδια ημέρα που καταδικάστηκε ο Γκέρσκοβιτς, η Ρωσοαμερικανίδα δημοσιογράφος Αλσού Κουρμασέβα καταδικάστηκε σε εξάμισι χρόνια φυλάκισης σε φυλακή μέσης ασφαλείας μετά από μυστική δίκη.

Συντάκτρια του Radio Free Europe/Radio Liberty, το οποίο χρηματοδοτείται από την αμερικανική κυβέρνηση, καταδικάστηκε για διασπορά ψευδών πληροφοριών σχετικά με τον ρωσικό στρατό.

Η Κουρμασέβα έχει αμερικανική και ρωσική υπηκοότητα και ζει στην Πράγα με τον σύζυγό της και τις δύο κόρες της.

Σταμάτησε τον Ιούνιο του 2023 στο διεθνές αεροδρόμιο του Καζάν, αφού ταξίδεψε στη Ρωσία για να επισκεφθεί τη μητέρα της. Της πήραν και τα δύο διαβατήριά της. Στη συνέχεια συνελήφθη τον Οκτώβριο, καθώς περίμενε να της επιστραφούν τα διαβατήριά της.

Βλαντίμιρ Καρα-Μούρζα

Ο Βλαντίμιρ Καρα-Μούρζα είναι Ρώσος αντιφρονούντας και ένας από τους πιο ηχηρούς εναπομείναντες αντιπάλους του καθεστώτος του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο 42χρονος έχει επικρίνει ανοιχτά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εσωτερική καταστολή των διαφωνούντων στη Ρωσία.

Το 2023 καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλάκισης για τη διάδοση "ψευδών" πληροφοριών για τον ρωσικό στρατό και τη συμμετοχή του σε "ανεπιθύμητη οργάνωση".

Ο Καρα-Μούρζα -πρώην δημοσιογράφος και πολιτικός- αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες.

Διπλός πολίτης Βρετανίας-Ρωσίας, είχε περάσει τη θητεία του σε αποικία φυλακών στη Σιβηρία, όπου η σύζυγός του λέει ότι ανέπτυξε νευρολογική πάθηση ως αποτέλεσμα της δηλητηρίασης.

Ίλια Γιασίν

Ένας από τους πιο εξέχοντες αντιπολιτευόμενους της Ρωσίας, ο Ίλια Γιασίν, φυλακίστηκε το 2022 για «διασπορά ψευδών ειδήσεων» σχετικά με τον στρατό της χώρας.

Συνελήφθη αφού καταδίκασε ύποπτα ρωσικά εγκλήματα πολέμου στην Μπούτσα, την ουκρανική πόλη όπου τα ρωσικά στρατεύματα φέρονται να έχουν εκτελέσει δεκάδες αμάχους.

Μετά τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι (πρώην ηγέτη της αντιπολίτευσης) στη φυλακή, ο Γιασίν δήλωσε ότι φοβάται για τη ζωή του και επέμεινε ότι δεν θα συμφωνούσε να συμμετάσχει σε ανταλλαγή κρατουμένων με τη Δύση.

Προηγουμένως κατηγόρησε τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ότι «τρελαίνεται από την εξουσία» σε μια σειρά επιστολών από τη φυλακή στη δυτική περιοχή του Σμολένσκ όπου κρατούνταν.

Αντρέι Πιβοβάροφ

Ο Αντρέι Πιβοβάροφ, 42 ετών, ήταν επικεφαλής της αντιπολιτευτικής ομάδας “Ανοιχτή Ρωσία”, την οποία οι αρχές έθεσαν εκτός νόμου το 2021. Βγήκε από μια πτήση και συνελήφθη την ίδια χρονιά. Το 2022 καταδικάστηκε για την άσκηση δραστηριοτήτων “ανεπιθύμητης” οργάνωσης και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση.

Ολέγκ Ορλώφ

Ο Ολέγκ Ορλώφ είναι ένας Ρώσος ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος φυλακίστηκε τον Φεβρουάριο επειδή αποκάλεσε τη Ρωσία φασιστικό κράτος και επέκρινε τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Προηγουμένως πρόεδρος της βραβευμένης με Νόμπελ οργάνωσης Memorial, του επιβλήθηκε ποινή δυόμισι ετών για «επανειλημμένη απαξίωση» των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων.

Σε έφεση κατά της ποινής του τον Ιούλιο, ο 71χρονος συνέκρινε το ρωσικό σύστημα δικαιοσύνης με εκείνο της ναζιστικής Γερμανίας.

Η καταδίκη του ακολούθησε νέα δίκη. Στην αρχική δίκη τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, του επιβλήθηκε πρόστιμο 150.000 ρουβλίων (1.290 λίρες Αγγλίας, 1.630 δολάρια) και αποχώρησε ελεύθερος από το δικαστήριο. Η μεταγενέστερη καταδίκη του σηματοδότησε τη σκλήρυνση των καταστολών κατά των αντιπάλων του πολέμου.

Αντρέι Πιβοβάροφ

Ο Αντρέι Πιβοβάροφ, 42 ετών, ήταν επικεφαλής της αντιπολιτευτικής ομάδας “Ανοιχτή Ρωσία”, την οποία οι αρχές έθεσαν εκτός νόμου το 2021. Βγήκε από μια πτήση και συνελήφθη την ίδια χρονιά. Το 2022 καταδικάστηκε για την άσκηση δραστηριοτήτων “ανεπιθύμητης” οργάνωσης και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση.

Σάσα Σκοτσιλένκο

Η 33χρονη Σάσα Σκοτσιλένκο καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκιση τον Νοέμβριο του 2023 επειδή αντικατέστησε αρκετές ετικέτες τιμών σε ένα σούπερ μάρκετ με αντιπολεμικά συνθήματα.

Ξένια Φαντεϊεβα, Λίλια Τσανίσεβα, Βαντίμ Οστανίν

Οι Ξένια Φαντεϊεβα, Λίλια Τσανίσεβα και Βαντίμ Οστανίν, είναι πρώην συντονιστές περιφερειακών γραφείων του εκλιπόντος αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι. Συνελήφθησαν αφού το πολιτικό δίκτυο του Ναβάλνι τέθηκε εκτός νόμου το 2021 και αργότερα καταδικάστηκαν για εξτρεμισμό. Η Fadeyeva, 32 ετών, και ο Ostanin, 47 ετών, καταδικάστηκαν σε 9 χρόνια φυλάκισης ο καθένας, ενώ η Chanysheva, 42 ετών, έλαβε ποινή 9 1/2 ετών.

Κέβιν Λικ

Ο Κέβιν Λικ, 19 ετών, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, συνελήφθη στη νότια Ρωσία τον Φεβρουάριο του 2023 και κατηγορήθηκε ότι τράβηξε φωτογραφίες μιας στρατιωτικής μονάδας και έστειλε τις φωτογραφίες σε «εκπρόσωπο ξένου κράτους». Οι δικαστικοί λειτουργοί δήλωσαν ότι ήταν αντίθετος με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Καταδικάστηκε για προδοσία και σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης, με τους υπέρμαχους των δικαιωμάτων να λένε ότι ο Λικ, ο οποίος ήταν 17 ετών κατά τη σύλληψή του, ήταν το νεότερο άτομο που καταδικάστηκε για αυτό το έγκλημα.

Ρίκο Κρίγκερ

Ο Ρίκο Κρίγκερ, Γερμανός ιατρικός υπάλληλος, καταδικάστηκε στη Λευκορωσία τον Ιούνιο για κατηγορίες τρομοκρατίας και καταδικάστηκε σε θάνατο. Του δόθηκε χάρη την Τρίτη από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Ντεμούρι Βορόνιν

Ο Ντεμούρι Βορόνιν, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, είναι πολιτικός επιστήμονας που διηύθυνε μια εταιρεία συμβούλων η οποία φέρεται να συνεργαζόταν με δημοσιογράφους. Συνελήφθη το 2021, καταδικάστηκε για προδοσία το 2023 και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 13 ετών και τριών μηνών. Εμπλέκεται στη δίκη για προδοσία του Ιβάν Σαφρόνοφ, ο οποίος φέρεται να του έδωσε πληροφορίες σχετικά με τις ρωσικές στρατιωτικές δραστηριότητες, τις οποίες ο Βορονίν φέρεται στη συνέχεια να έδωσε στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες.

Πάτρικ Σόμπελ

Ο Πάτρικ Σόμπελ, Γερμανός υπήκοος, συνελήφθη τον Φεβρουάριο του 2024 στο αεροδρόμιο Πούλκοβο της Αγίας Πετρούπολης, όταν φέρεται να βρέθηκαν στην κατοχή του τσίχλες που περιείχαν ψυχοδραστικό συστατικό κάνναβης. Από τότε κρατείται, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για λαθρεμπόριο ναρκωτικών.

Μόιζες

Ο Γερμανός Μόιζες, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, είναι δικηγόρος μεταναστών που βοήθησε Ρώσους να υποβάλουν αιτήσεις για άδειες παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνελήφθη τον Μάιο στην Αγία Πετρούπολη και φέρεται να κατηγορείται για προδοσία, αλλά ελάχιστα άλλα είναι γνωστά για την υπόθεσή του.

Απελευθερώθηκαν από τη Δύση:

Βαντίμ Κρασίκοφ

Ο Βαντίμ Κρασίκοφ, γνωστός και ως «εκτελεστής», καταδικάστηκε το 2021 για τον πυροβολισμό του Ζελιμχάν «Τορνίκε» Χανγκοσβίλι, ενός 40χρονου Γεωργιανού πολίτη τσετσενικής καταγωγής, σε ένα πάρκο του Βερολίνου. Οι Γερμανοί δικαστές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για δολοφονία που διέταξαν οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας. Ο 58χρονος Κρασίκοφ καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν άφησε φέτος υπονοούμενα για μια πιθανή ανταλλαγή με τον Κρασίκοφ.

Πάβελ Ρουμπτσόφ 

Ο Πάβελ Ρουμπτσόφ συνελήφθη στην Πολωνία με την κατηγορία της κατασκοπείας. Είναι ένας από έναν αριθμό ατόμων που κρατούνται εκεί με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Ρομάν Σελέζνεφ

Ο Ρομάν Σελέζνεφ, γιος Ρώσου νομοθέτη, καταδικάστηκε στις ΗΠΑ το 2017 για παραβίαση περισσότερων από 500 επιχειρήσεων και κλοπή εκατομμυρίων αριθμών πιστωτικών καρτών, τους οποίους στη συνέχεια πούλησε σε ιστότοπους. Ο Seleznev, ένας Ρώσος πολίτης, καταδικάστηκε σε 27 χρόνια φυλάκισης και διατάχθηκε να καταβάλει σχεδόν 170 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση στα θύματά του.

Βλάντισλαβ Κλιούσιν

Ο Βλάντισλαβ Κλιούσιν, ένας πλούσιος επιχειρηματίας με δεσμούς με το Κρεμλίνο, καταδικάστηκε στη Βοστώνη το 2023 για κατηγορίες που περιλάμβαναν απάτη μέσω τηλεπικοινωνιών και απάτη με κινητές αξίες σε ένα σχέδιο ύψους σχεδόν 100 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο βασίστηκε σε μυστικές πληροφορίες για τα κέρδη που εκλάπησαν μέσω παραβίασης αμερικανικών δικτύων υπολογιστών. Ο 43χρονος Klyushin, ο οποίος λέγεται ότι τσέπωσε προσωπικά 33 εκατομμύρια δολάρια στο σύστημα, καταδικάστηκε σε εννέα χρόνια φυλάκισης. Συνελήφθη στην Ελβετία και εκδόθηκε στις ΗΠΑ το 2021.

Βαντίμ Κονοστσένοκ

Ο Βαντίμ Κονοστσένοκ, ύποπτος αξιωματικός της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας, εκδόθηκε πέρυσι στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Εσθονία για να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες ότι έκανε λαθρεμπόριο πυρομαχικών και τεχνολογίας διπλής χρήσης για να βοηθήσει τον πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία. Αμερικανοί εισαγγελείς λένε ότι συνελήφθη το 2022 ενώ προσπαθούσε να επιστρέψει στη Ρωσία από την Εσθονία με περίπου τρεις δωδεκάδες τύπους ημιαγωγών και ηλεκτρονικών εξαρτημάτων.

Άρτεμ Ντούλτσεφ 

Ο Άρτεμ Ντούλτσεφ και η Άννα Ντούλτσεβα, ένα ζευγάρι Ρώσων που συνελήφθησαν με την κατηγορία της κατασκοπείας στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας το 2022, δήλωσαν ένοχοι την Τετάρτη και καταδικάστηκαν σε 19 μήνες φυλάκιση και αφέθηκαν ελεύθεροι με την έκτιση της ποινής τους. Προσποιούμενοι τους πολίτες της Αργεντινής, φέρονται να είχαν χρησιμοποιήσει τη Σλοβενία ως βάση από το 2017 για να ταξιδεύουν σε γειτονικές χώρες και να μεταδίδουν τις εντολές της Μόσχας σε άλλους Ρώσους αδρανείς πράκτορες. Έχουν δύο παιδιά.

Μιχαήλ Μικούσιν 

Ο Μιχαήλ Μικούσιν συνελήφθη στη Νορβηγία το 2022 με την κατηγορία της κατασκοπείας. Η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας της Νορβηγίας PST δήλωσε ότι ο Mikushin εισήλθε στη χώρα λέγοντας ότι είναι Βραζιλιάνος πολίτης. Βρισκόταν στη Νορβηγία με ψεύτικη ταυτότητα, ενώ εργαζόταν για μια υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, δήλωσαν οι νορβηγικοί ερευνητές.

Με πληροφορίες από BBC,AP. Φωτογραφία: "Αφού υπέστησαν αφάνταστη ταλαιπωρία και αβεβαιότητα, οι Αμερικανοί που κρατούνται στη Ρωσία είναι ασφαλείς, ελεύθεροι και έχουν ξεκινήσει το ταξίδι της επιστροφής στην αγκαλιά των οικογενειών τους", γράφει σε ανάρτησή του στο Χ ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, από όπου και το στιγμιότυπο