ΠΟΥ-Έφηβοι: Απότομη αύξηση της προβληματικής χρήσης των social media

Νέα στοιχεία από το Περιφερειακό Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Ευρώπη αποκαλύπτουν απότομη αύξηση της προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ των εφήβων, με τα ποσοστά να αυξάνονται από 7% το 2018 σε 11% το 2022. 

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τα ευρήματα ότι το 12% των εφήβων κινδυνεύει από τη χρήση προβληματικών παιχνιδιών, εγείρει επείγουσες ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο της ψηφιακής τεχνολογίας στην ψυχική υγεία και την ευημερία των νέων, σημειώνει ο ΠΟΥ.

Τα βασικά ευρήματα περιλαμβάνουν:

Περισσότεροι από 1 στους 10 εφήβους (11%) παρουσίασαν σημάδια προβληματικής συμπεριφοράς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πασχίζοντας να ελέγξουν τη χρήση τους και βιώνοντας αρνητικές συνέπειες. Τα κορίτσια ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από ό,τι τα αγόρια (13% έναντι 9%).

Πάνω από το ένα τρίτο (36%) των νέων ανέφεραν συνεχή επαφή με φίλους στο διαδίκτυο, με τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των 15χρονων κοριτσιών (44%).

Το ένα τρίτο (34%) των εφήβων έπαιζε καθημερινά ψηφιακά παιχνίδια, ενώ περισσότεροι από 1 στους 5 (22%) έπαιζαν για τουλάχιστον 4 ώρες τις ημέρες που ασχολούνται με το παιχνίδι.

Το 12% των εφήβων κινδυνεύει από προβληματικά παιχνίδια, με τα αγόρια να παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες από τα κορίτσια να παρουσιάσουν σημάδια προβληματικού παιχνιδιού (16% έναντι 7%).

Η έκθεση ορίζει την προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως ένα μοτίβο συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που μοιάζουν με εθισμό. Αυτά περιλαμβάνουν την αδυναμία ελέγχου της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την εμπειρία στέρησης όταν δεν τα χρησιμοποιούν, την παραμέληση άλλων δραστηριοτήτων υπέρ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την αντιμετώπιση αρνητικών συνεπειών στην καθημερινή ζωή λόγω της υπερβολικής χρήσης.

Προηγούμενες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι προβληματικοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν επίσης χαμηλότερη ψυχική και κοινωνική ευημερία και υψηλότερα επίπεδα χρήσης ουσιών σε σύγκριση με τους μη προβληματικούς χρήστες και τους μη χρήστες. 

Αυτή η τάση, αν συνεχιστεί, θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για την ανάπτυξη των εφήβων και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για την υγεία. 

Επιπλέον, η προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει συσχετιστεί με λιγότερο ύπνο και πιο αργές ώρες ύπνου, επηρεάζοντας ενδεχομένως τη συνολική υγεία και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των εφήβων.

Υπάρχουν και οφέλη

Ενώ η έκθεση υπογραμμίζει τους κινδύνους, υπογραμμίζει επίσης τα οφέλη της υπεύθυνης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι έφηβοι που είναι ενεργοί αλλά μη προβληματικοί χρήστες ανέφεραν ισχυρότερη υποστήριξη από συνομηλίκους και κοινωνικές συνδέσεις.

Οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να είναι κατάλληλες για την ηλικία, ευαίσθητες ως προς το φύλο και πολιτισμικά προσαρμοσμένες. Θα πρέπει να επικεντρώνονται στο να βοηθήσουν τους νέους να αναπτύξουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού, να προωθήσουν υγιείς διαδικτυακές συμπεριφορές και να παρέχουν υποστήριξη σε όσους κινδυνεύουν από προβληματική χρήση.

Αν και τα ευρήματα είναι απογοητευτικά, προσφέρουν επίσης έναν οδικό χάρτη για τη μελλοντική πορεία. Το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη - που καλύπτει την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία - καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους εκπαιδευτικούς και τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να δώσουν προτεραιότητα στην ψηφιακή ευημερία των εφήβων