Πόσο νερό περικλείουν, τελικά, οι παγετώνες;

Οι ορεινοί παγετώνες, που λιώνουν ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, περιέχουν λιγότερο πάγο από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε σήμερα, η οποία επισημαίνει τους κινδύνους πρόσβασης στο νερό σε ορισμένες περιοχές, όπως οι Άνδεις.

«Η ανακάλυψη ότι υπάρχει λιγότερος πάγος είναι σημαντική και θα έχει συνέπειες για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο», οι οποίοι εξαρτώνται από τους παγετώνες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού για τον εφοδιασμό τους με νερό, εξηγεί σε ανακοίνωση ένας από τους συντάκτες, ο Μάθιου Μόρλιγκεμ, του Κολεγίου Ντάρμουθ στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αντί να είναι ακίνητοι, οι παγετώνες είναι μάζες πάγου που ρέουν υπό την επίδραση του βάρους τους. Όταν γνωρίζουμε αυτή την ταχύτητα ροής, αυτό μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τη μάζα του παγετώνα. 

Αλλά μέχρι τώρα, «δεν γνωρίζαμε καλά αυτή την ταχύτητα», εξηγεί στο AFP ο κύριος συντάκτης της μελέτης, ο Ρομέν Μιλάν, του Ινστιτούτου Γεωεπιστημών του περιβάλλοντος στη Γκρενόμπλ (Γαλλία).

Έτσι οι ερευνητές εξέτασαν επισταμένως εκατοντάδες χιλιάδες δορυφορικές εικόνες παγετώνων, συγκρίνοντας την πρόοδο με την πάροδο του χρόνου των ρωγμών και των βράχων για να μετρήσουν αυτή την ταχύτητα ροής και να καταλήξουν σε έναν άτλαντα εκτιμώντας το πάχος του 98% των περισσότερων από 200.000 ορεινών παγετώνων στον πλανήτη (πράγμα που αποκλείει τους γιγάντιους παγετώνες στα άκρα των πάγων).

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature Geoscience δείχνουν ότι αυτοί οι παγετώνες είναι πιο λεπτοί από ό,τι υπολογιζόταν μέχρι τώρα.

«Ακόμη κι αν έλιωναν όλοι οι ορεινοί παγετώνες, η συμβολή τους στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα ήταν 20% χαμηλότερη» από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως, διευκρινίζει ο Ρομέν Μιλάν. Δηλαδή, μια πιθανή συμβολή περίπου 26 εκατοστών.

Αυτό είναι μια καλή είδηση; Προφανώς όχι. Η τήξη των ορεινών παγετώνων είναι οριακή όσον αφορά την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, σε σύγκριση με τις δυνατότητες των παγετώνων της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής. 

«Ακόμη και αν οι παγετώνες περιέχουν αρκετό πάγο για να αυξήσουν τη στάθμη της θάλασσας κατά 25 εκατοστά περίπου, υπάρχει αρκετός πάγος στα καλύμματα πάγου για να αυξηθεί αυτό το επίπεδο κατά περισσότερο από 60 μέτρα», σημειώνει ο Μάρτιν Σίγκερτ, συνδιευθυντής του Ινστιτούτου Γκράνθαμ για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, που δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Θα εξαφανιστούν νωρίτερα» 

Αντιθέτως, ο αντίκτυπος είναι δυνητικά καταστροφικός για τους πληθυσμούς που εξαρτώνται από τους παγετώνες για να πίνουν νερό, για τη γεωργία ή την υδραυλική ενέργεια.

Σίγουρα, η μελέτη δείχνει σημαντικές διαφορές κατά περιφέρειες και ορισμένοι παγετώνες είναι πολύ μεγαλύτεροι από ό,τι υπολογιζόταν, ειδικά αυτοί στα Ιμαλάια που περιέχουν 37% περισσότερο πάγο.

Από την άλλη μεριά, τα αποθέματα νερού των παγετώνων των Άνδεων είναι περίπου 27% χαμηλότερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγούμενα.

Συνέπεια: για παράδειγμα, στη λεκάνη της Λα Παζ στη Βολιβία, όπου το ένα τρίτο των υδάτινων πόρων προέρχεται από το λιώσιμο των πάγων κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, «είναι αναπόφευκτο ότι η μικρότερη δεξαμενή πάγου θα έχει αντίκτυπο νωρίτερα απ’ ό,τι αναμενόταν», γράφουν οι ερευνητές.

Ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι παγετώνες λιώνουν όλο και πιο γρήγορα. Σε μια ειδική έκθεση το 2019, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) εκτιμούσε ότι οι παγετώνες χαμηλού υψομέτρου όπως αυτοί στις Άλπεις θα μπορούσαν να χάσουν το 80% του όγκου τους μέχρι το 2100 και πολλοί θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς.

Αλλά αυτή η νέα μελέτη θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα. «Καλούμε την κοινότητα των παγετολόγων να χρησιμοποιήσει αυτές τις νέες εκτιμήσεις για να επανεκτιμήσει την εξέλιξη των παγετώνων», αναφέρει ο Ρομέν Μιλάν.

«Επειδή υπάρχει λιγότερος αποθηκευμένος πάγος στους παγετώνες από το αναμενόμενο, αυτοί θα εξαφανιστούν νωρίτερα από το αναμενόμενο», σχολιάζει ο Άντριου Σέφερντ, διευθυντής του Κέντρου Πολικής Παρατήρησης και Μοντελοποίησης στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, που δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Ενώ οι κοινότητες που εξαρτώνται από αυτό το νερό «θα υποστούν τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής νωρίτερα», συνεχίζει.

Οι συντάκτες της μελέτης σημειώνουν, ωστόσο, ότι οι πληροφορίες για τους παγετώνες εξακολουθούν να μην είναι πλήρεις και πρέπει να επιβεβαιωθούν με τη συλλογή δεδομένων επί του πεδίου, κάτι που είναι δύσκολο για παγετώνες που εκτείνονται σε αρκετές χώρες, σημειώνει ο Ρομέν Μιλάν.

Εν τω μεταξύ, για να βοηθήσουν τα κράτη να προετοιμαστούν καλύτερα για τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους παγετώνες, οι ερευνητές εργάζονται σε προσομοιώσεις της εξέλιξης των υδάτινων πόρων με την πάροδο του χρόνου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/AFP