Παρακολουθήσεις: Μια γνωμοδότηση (Ισ. Ντογιάκου), πολλές και σφοδρές αντιδράσεις

Για απόπειρα «εκφοβισμού» των λειτουργών της ΑΔΑΕ που αναζητούν στοιχεία για τις παρακολουθήσεις, αλλά και του ίδιου προσωπικά από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, κάνει λόγο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, δηλώνοντας πως παραιτείται της βουλευτικής του ασυλίας.

«Στις 5 Δεκέμβρη του 2022 επισκέφτηκα τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με αφορμή τα δημοσιεύματα για την παρακολούθηση των Αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και σειράς πολιτικών προσώπων από την ΕΥΠ», γράφει ο Αλ. Τσίπρας σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα.

«Του εξέθεσα τη βαθιά μου ανησυχία για την επιχειρούμενη δημοκρατική εκτροπή και του επισήμανα ότι τα αποδεικτικά στοιχεία υπάρχουν στους παρόχους. Του ζήτησα δε, να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί και να αναζητήσει την αλήθεια απευθυνόμενος ο ίδιος στους παρόχους, ώστε να μη μείνει καμία βαριά σκιά στη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος», προσθέτει και τονίζει: «Έναν μήνα μετά, όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μου, αλλά με έκπληξη παρακολουθώ ότι σήμερα επιχειρεί με τρόπο πρωτόγνωρο να εμποδίσει την κατά το Σύνταγμα αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή να ασκήσει τα καθήκοντά της και να αναζητήσει την αλήθεια».

«Η γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, σχολιάζοντας πως «κανένας νόμος και καμία γνωμοδότηση δε μπορεί να ακυρώσει το Σύνταγμα και την εκεί οριζόμενη αποστολή της ΑΔΑΕ να ελέγχει και να διασφαλίζει το απόρρητο των επικοινωνιών».

«Το χειρότερο, όμως, όλων είναι ότι ο κ. Εισαγγελέας δε στέκεται μόνο στη γνωμοδότηση, αλλά επιχειρεί και να εκφοβίσει τους λειτουργούς της Ανεξάρτητης Αρχής, διατυπώνοντας απειλές περί κάθειρξης όσων τολμήσουν να πράξουν το καθήκον τους και αντισταθούν στην εκτροπή αναζητώντας την αλήθεια. Οι απειλές αυτές είναι γνωστές και διατυπωμένες από τους ενόχους και όσους τρέμουν την αποκάλυψη των παρανομιών που διέπραξαν, εδώ και μήνες», συμπληρώνει.

«Ωστόσο μιας και τις επαναλαμβάνει ο κ. Εισαγγελέας, επισημαίνοντας μάλιστα ότι ουδείς άλλος πέραν του θιγόμενου έχει δικαίωμα να αναζητήσει στοιχεία, είναι προφανές ότι οι απειλές αυτές δεν αφορούν μόνο τα στελέχη της ΑΔΑΕ αλλά και εμένα προσωπικά. Αφού ως γνωστόν, έχω καταθέσει από τις 7 Δεκεμβρίου 2022, αίτημα ενώπιον της ΑΔΑΕ προκειμένου να αναζητηθούν στοιχεία σχετικά με την άρση του απορρήτου συγκεκριμένων προσώπων με κρίσιμο ρόλο στο δημόσιο βίο», εξηγεί.

Όπως αναφέρει, μάλιστα, «αν αυτή η ενέργεια, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, διώκεται ποινικά, του δηλώνω ότι παραιτούμαι της βουλευτικής μου ασυλίας και τον καλώ να προβεί στα νόμιμα σε βάρος μου».

«Κύριε Εισαγγελέα, Πλατεία Ελευθερίας 1, είναι το γραφείο μου. Σας περιμένω να με συλλάβετε. Ας γνωρίζετε, όμως, τόσο εσείς όσο και όσοι απεργάζονται αυτές τις πρωτοφανείς και κατάφωρα αντισυνταγματικές ενέργειες πως ό,τι και να κάνετε, δεν θα εμποδίσετε την αλήθεια να λάμψει, ούτε θα καταφέρετε να φιμώσετε τη δημοκρατία. Έχει βαθιές ρίζες σε αυτόν το τόπο», καταλήγει ο Αλ. Τσίπρας.

Η αντίδραση της ΑΔΑΕ

Ο Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου δεν δύναται, επικαλούμενος τη γενική αρμοδιότητά του να γνωμοδοτεί επί «νομικών ζητημάτων γενικού ενδιαφέροντος», να διατυπώνει γνώμη επί της ερμηνείας και εφαρμογής διατάξεων που αφορούν τις συνταγματικές αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ και η επίμαχη γνωμοδότηση του κ. Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, πέρα από το γεγονός ότι νομικά δεν έχει παράγει καμία απολύτως δέσμευση, παραβιάζει εξόφθαλμα την ευθέως εκ του Συντάγματος εκπορευόμενη ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, η οποία μέχρι σήμερα είχε πάντοτε γίνει σεβαστή», αναφέρει σε δήλωσή του ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος σχετικά με την γνωμοδότηση 1/10879/10.1.2023 του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων πως η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών που ζητούν να πληροφορηθούν αν υπήρξε παρακολούθηση.

ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ

«Με τη σημερινή του γνωμοδότηση ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου παρεμποδίζει την έρευνα της ΑΔΑΕ, η οποία ως ανεξάρτητη συνταγματική αρχή οφείλει να κάνει απερίσπαστη το έργο της», σχολίασε το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής για τη γνωμάτευση του κ. Ισίδωρου Ντογιάκου σχετικά με το την αρμοδιότητα ελέγχου της ΑΔΑΕ.

Όπως αναφέρει το σχόλιο του Γραφείου Τύπου του κόμματος «πρωτίστως, όμως, αποκαλύπτει την αληθινή σκοπιμότητα του πρόσφατου κυβερνητικού νομοθετήματος, ως νομοθετικής παρέμβασης όχι υπέρ της αποκάλυψης της αλήθειας και της ενίσχυσης των θεσμών όπως διαφημίστηκε, αλλά υπέρ της συσκότισης του σκανδάλου των παρακολουθήσεων και της εκ των υστέρων «νομιμοποίησης» των κυβερνητικών αυθαιρεσιών».

Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ καθιστά τη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας «βαριά την ευθύνη για το πλήγμα στους θεσμούς και το Κράτος Δικαίου, επιβεβαιώνοντας καθημερινά πόσο άριστος μιμητής της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπήρξε», όπως τονίζει.

To KKE

«Η γνωμοδότηση Ντογιάκου, όχι μόνο υλοποιεί, αλλά και ενισχύει περαιτέρω τον πρόσφατο αντιδραστικό νόμο της ΝΔ και συνολικά το «σκοτεινό» θεσμικό πλαίσιο των παρακολουθήσεων, κομμάτι του οποίου είναι βέβαια και η ΑΔΑΕ. Άλλωστε το ΚΚΕ έχει πολύ πικρή πείρα για τον ρόλο της στη συγκάλυψη των υποθέσεων υποκλοπών σε βάρος του» επισημαίνει σε σχόλιό του το ΚΚΕ και τονίζει καταλήγοντας:

«Αποκαλύπτεται πανηγυρικά τόσο ο ρόλος της δήθεν «ανεξάρτητης» δικαιοσύνης, της οποίας η ηγεσία ορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση, όσο και των δήθεν «ανεξάρτητων» αρχών, που αποτελούν μέρος του προβλήματος, ως το «φύλλο συκής» του θεσμικού βούρκου που έχουν συνδιαμορφώσει όλες οι κυβερνήσεις».

Μέρα25

Τις «απειλές» του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου προς τους λειτουργούς της ΑΔΑΕ σχολιάζει ο εκπρόσωπος Τύπου του Μέρα25, Μιχάλης Κριθαρίδης με ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα.

«Η νέα παρέμβαση και οι απειλές του κ. Ντογιάκου, προς ακόμα και την αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή, αν τυχόν υπάρξει οποιαδήποτε παροχή στοιχείων, σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών που βαραίνει την Κυβέρνηση, καταδεικνύει το βάθος της θεσμικής παρακμής της χρεοδουλοπαροικίας η Ελλάς», γράφει ο Μ. Κριθαρίδης.

Η γνωμοδότηση

«Ολόκληρο το κείμενο των Διατάξεων και των Βουλευμάτων που επιβάλλουν την άρση του απορρήτου η απορρίπτουν σχετικό αίτημα, παραδιδόταν αμελλητί στην ΑΔΑΕ και υπό το πρίσμα των διατάξεων του προϊσχύσαντος νόμου 2225 του 1994. Το κείμενο των εν λόγω Διατάξεων και Βουλευμάτων προβλέπεται και με τη θέση σε ισχύ του νόμου 5002 του 2022 να παραδίδεται και πάλι αμελλητί στην ΑΔΑΕ, σε μη επεξεργάσιμη μορφή με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου του. Οι Διατάξεις και τα Βουλεύματα που αποστέλλονται στην ΑΔΑΕ αποθηκεύονται και τηρούνται σε ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία που βρίσκονται σε σύστημα βάσης δεδομένων, όπως προβλέπει ο νόμος».

Με βάση την προσέγγιση αυτή, κατά τα αναφερόμενα στη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, μόνον ο θιγόμενος πολίτης μπορεί να ζητήσει να ενημερωθεί αν το τηλέφωνό του έχει παρακολουθηθεί και να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία που προβλέπεται με σχετική απόφαση του Τριμελούς Οργάνου (δύο εισαγγελείς και ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ) μετά την παρέλευση τριετίας, αν η παρακολούθηση έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας και υπό την προϋπόθεση, πως από την ενημέρωση δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίον έγινε.

Με το σκέλος αυτό της γνωμοδότησης δεν επιτρέπεται κατά τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου άλλοι πλην του θιγόμενου να ζητήσουν στοιχεία, όπως για παράδειγμα, αρχηγός πολιτικού κόμματος η άλλος πολιτικός παράγοντας. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα για διαχείριση αιτημάτων για παρακολουθήσεις πολιτών ούτε κι αν αυτές έγιναν στο παρελθόν, και πάντως πριν τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης που ανέθεσε σε Τριμελές Όργανο την αρμοδιότητα της διαχείρισης των αιτημάτων των πολιτών, καθώς ο πρόσφατος νόμος έχει αναδρομική ισχύ.

Ακόμη, ο κ. Ντογιάκος τονίζει ότι η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα για διαχείριση αιτημάτων σχετικά με παρακολουθήσεις πολιτών ούτε κι αν αυτές έγιναν στο παρελθόν, και πάντως πριν τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης που ανέθεσε σε τριμελές όργανο την αρμοδιότητα της διαχείρισης των αιτημάτων των πολιτών, καθώς ο πρόσφατος νόμος έχει αναδρομική ισχύ.

Επίσης, η γνωμοδότηση αναφέρεται σε σειρά ποινικών διατάξεων ειδικών νόμων αλλά και του Ποινικού Κώδικα, που επισύρουν ποινές ακόμα και δέκα χρόνια κάθειρξη για όσους παραβιάζουν τη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος, μηδέ και της ΑΔΑΕ εξαιρουμένης. Ειδικότερα, ως προς τις ποινές, στη γνωμοδότηση επισημαίνεται:

«Λόγω του ιδιαίτερα ευαίσθητου χαρακτήρα του θέματος της άρσεως του απορρήτου των επικοινωνιών, οι προβλεπόμενες από το ήδη ισχύον νομοθετικό καθεστώς ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων τόσο εκ μέρους κάποιου μέλους της ΑΔΑΕ όσο και εκ μέρους άλλων προσώπων, τα οποία αναφέρονται σαφώς στον νόμο, είναι ιδιαίτερα σοβαρές, με προβλεπόμενη ποινή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ακόμα και πρόσκαιρης κάθειρξης».

Επιπλέον, στη γνωμοδότηση αναφέρονται οι αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ όπως προκύπτουν από τον νόμο του 2003 και τονίζεται ότι η Αρχή ιδρύθηκε με συνταγματική διάταξη αλλά το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει πως οι αρμοδιότητες και η λειτουργία της καθορίζονται όχι από τον ίδιο, αλλά από κοινό νόμο.

Ειδικότερα, στην εισαγγελική γνωμοδότηση σημειώνεται: «Είναι πρόδηλο ότι ο νομοθέτης δεν αναγνωρίζει στην ΑΔΑΕ "λευκή επιταγή", δεν απονέμεται απευθείας εκ του Συντάγματος στην ΑΔΑΕ η ελεγκτική της αρμοδιότητα. Το Σύνταγμα προβλέπει τον σκοπό και την αποστολή της που συνίσταται στη διασφάλιση του απόρρητου των επικοινωνιών. Ο τρόπος εκπλήρωσης και υλοποίησης της αποστολής της, όμως προβλέπονται από τον νόμο, όπως επίσης οι όροι και η διαδικασία άρσης του απορρήτου. Το Σύνταγμα αν και καθιδρύει τη συγκεκριμένη Αρχή (ΑΔΑΕ) καταλείπει στον κοινό νομοθέτη το εύρος και τον τρόπο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της, μολονότι, δε, ανεξάρτητη δεν είναι κανονιστικά αυτόνομη, ούτε legibus solutus, αλλά ενεργεί σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους».

Τέλος στη γνωμοδότηση αιτιολογείται, γιατί ο ίδιος ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου προβαίνει στην έκδοση της, κάνοντας λόγο για θέματα «γενικότερου ενδιαφέροντος».