Πανδημία:Η επιστημονική κοινότητα διχάζεται

Από την αρχή της πανδημικής κρίσης, η επιστημονική κοινότητα ανέπτυξε αρκετές, αντίρροπες κάποιες από αυτές, όπως αναπτύσσονται σε δημόσια μέσα και σε επιστημονικά περιοδικά.

Η εκτίμηση της «ελαφράς επιρροής» την οποία υιοθέτησαν σχεδόν αυτόματα και πολιτικοί επιτελείς του Υπουργείου Υγείας, εγκαταλείφθηκε νωρίς και οι επιτελείς απομακρύνθηκαν από τη δημοσιότητα.

Εδώ και αρκετές μέρες όμως, υπάρχει ανοιχτό το ερώτημα, αν η λύση για τον έλεγχο του ιού είναι τα πολλά τεστ και η απομόνωση στην κοινότητα, ή τα τεστ στις περιπτώσεις που χρειάζονται νοσηλεία.

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας που έχει ουσιαστικά θεσμική θέση, επιφορτισμένος με την υγειονομική ενημέρωση κάθε μέρα στις 6 το απόγευμα, τον περασμένο Ιανουάριο έλεγε ότι το «κλειδί» είναι η έγκαιρη διάγνωση.

Σήμερα, σε συνθήκες καραντίνας, αναφέρει συχνά ότι τα τεστ δεν συστήνονται σε ασυμπτωματικούς ή με ήπια συμπτώματα, αναφέροντας πάντως συχνά ότι υπάρχει μια εκτίμηση για τα πραγματικά κρούσματα στην κοινωνία, που είναι περίπου δεκαπλάσια από τα επιβεβαιωμένα.

Το θέμα της έλλειψης υλικού και προσωπικού είναι ακόμα ανοιχτό και παρότι πλέον η κυβέρνηση «τρέχει», δεν έχουν προσληφθεί υγειονομικοί ακόμα (έχουν εξαγγελθεί 2.000 προσλήψεις), ενώ γίνονται εσπευσμένα προμήθειες υλικού σε τιμές που συχνά προκαλούν… μικρές εκπλήξεις. Το Υπουργείο Υγείας μόνο έτοιμο δεν ήταν να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο υγειονομικό σενάριο…

Πριν από μερικές μέρες, ο καθηγητής Βιοχημείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, διατύπωσε μια πρόταση, με επιστολή του στον πρωθυπουργό. Σε αυτή, προτείνει «εντοπισμό και ακριβή καταγραφή των κρουσμάτων σε όλο τον πληθυσμό» και απομόνωσή τους. Κοινώς, προτείνει τη μαζική δειγματοληψία, ακόμα και με επίταξη εργαστηρίων. «Πρέπει να φτιάξουμε το χάρτη διασποράς με τυχαία δείγματα όπως η Κορέα ( συνεργεία στο δρόμο ειδικά να παίρνουν δείγμα από το στόμα σε σάλιο μαζικά σε κάθε πόλη) μέσα στην εβδομάδα όπως και την επόμενη» τονίζει, ανάμεσα σε άλλα.

Αυτή τη θέση, υποστηρίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

O κ. Τσιόδρας απάντησε, όχι προσωπικά στον κ. Κουρέτα, σε άλλη δήλωσή του, για την εκτίμηση εξάπλωσης των κρουσμάτων μέχρι το Πάσχα, λέγοντας ότι «αρκετοί συνάδελφοι στέλνουν επιστολές με δραματικές εκκλήσεις που μιλούν με ανακρίβειες και διαδίδουν fake news για την πορεία της επιδημίας». 

Η απάντηση αυτή και η ταύτιση του κ. Τσιόδρα με τον «κυβερνητικό χειρισμό» που συνηθίζει τελευταία να αποκαλεί fake news πολλά πράγματα, που ενδεχομένως να μην είναι κιόλας τέτοια, προκάλεσε την αντίδραση του συλλόγου ΔΕΠ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, στο οποίο διδάσκει ο κ. Τσιόδρας. Ο σύλλογος πήρε θέση υπέρ του κ. Κουρέτα και παρέπεμψε στον καθηγητή επιδημιολογίας Τζόζεφ Άιζενμπεργκ, προσθέτοντας ότι «στην επιστήμη δεν χωράνε πολιτικοί προσανατολισμοί και επιδιώξεις, τα πράγματα συζητώνται σε αντικειμενική βάση».

Η διαφωνία έχει περάσει και σε πιο ακαδημαϊκό επίπεδο. Ο επισκέπτης καθηγητής της Ιατρικής Ιωαννίνων και καθηγητής στο Στάνφορντ, Γιάννης Ιωαννίδης, διατύπωσε σε άρθρο του τη θέση από τη δική του επιστημονική σκοπιά και αντικείμενο, ότι χρειάζεται άμεσα, η συγκέντρωση πολύ περισσότερων δεδομένων για να γίνει δυνατή η αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η απάντηση ήρθε από τον Χάρι Κρέιν, καθηγητή Βιοστατιστικής στο Rutgers, ο οποίος μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «το μήνυμα του κ. Ιωαννίδη ενέχει τον κίνδυνο να καθυστερήσει σε κρίσιμο βαθμό η απάντηση  και να καθησυχαστεί το κοινό σχετικά με τους πραγματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουμε. Για ένα δυναμικό και σύνθετο πρόβλημα όπως ο κοροναϊός, πάντα θέλουμε περισσότερη πληροφορία, αλλά πρέπει να το χειριστούμε με ό,τι έχουμε. Δεν πρόκειται για ένα ακαδημαϊκό ερευνητικό σχέδιο. Είναι πραγματική ζωή, σε πραγματικό χρόνο».

Κάπως έτσι, «πικάρει» τη θεώρηση του κ. Ιωαννίδη, ο οποίος, στο πεδίο του δουλεύει κυρίως με μεταδεδομένα, με τα αποτελέσματα της έρευνας να έχουν εξαιρετική εφαρμογή στον τομέα του φαρμάκου, λέγοντας ότι ουσιαστικά, πρέπει να πάμε «βλέποντας και κάνοντας»…

Πηγές:

Ioannidis, P.A. J. A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data statnews.com 17/3/2020

Crane, H. A fiasco in the making: More data is not the answer to the coronavirus pandemic, Researchers.one 17/3/2020