Όταν η γη έκαιγε...

Πριν από 158 χρόνια ο συνταγματάρχης Ντρέικ άντλησε για πρώτη φορά πετρέλαιο από το υπέδαφος στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Η εποχή του πετρελαίου είχε ξεκινήσει. Εν έτει 1960, ο Ρενέ Γκοσινί γράφει μια από τις πιο δυνατές ιστορίες του Λούκυ Λουκ: «Στη σκιά των ντέρικ». 

Στην Άγρια Δύση, ο Λούκυ Λουκ έρχεται αντιμέτωπος με τον πυρετό του μαύρου χρυσού που έχει κυριέψει όλους τους κατοίκους. Μια ιστορία (πάντα αστεία), που περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε, όταν πρωτοανακαλύφθηκε το πετρέλαιο στην Αμερική... Όλα αυτά κάπου αλλού -ή μήπως όχι;

Το κεφάλαιο «πετρέλαιο» στα Γιάννενα άνοιξε το 1919, όταν ξεκίνησαν έρευνες στη Δραγοψά όπου υπήρχαν πολλές επιφανειακές ενδείξεις πετρελαίου. Οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο σύμβασης που είχε υπογράψει ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος με το Γαλλοελληνικό Συνδικάτου Πετρελαίου για την εκμετάλλευση πετρελαίου σε Ήπειρο, Πελοπόννησο, Ιόνια Νησιά κι αλλού.

Το 1922 οι ερευνητικές προσπάθειες σταμάτησαν. Το όλο ζήτημα όμως συνέχιζε να απασχολεί έντονα την ηπειρώτικη κοινωνία του μεσοπολέμου. Το 1933, η Γενική Διοίκηση της Ηπείρου με δημόσια ανακοίνωσή της καταγράφει το ιστορικό της όλης υπόθεσης και επιχειρεί να μεταφέρει μια αισιοδοξία για τη συνέχιση της πετρελαϊκής προσπάθειας στη Δραγοψά.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση λοιπόν της Γενικής Διοίκησης (Ηπειρωτικός Αγών, 12 Δεκεμβρίου 1933), από τις ερευνητικές εργασίες που είχε κάνει το Γαλλοελληνικό Συνδικάτο Πετρελαίων μέχρι το 1922 δεν εξάγονται σαφή συμπεράσματα περί της ύπαρξης ή μη πετρελαίου σε εκμεταλλεύσιμη ποσότητα. Επισημαίνεται δε ότι το Δημόσιο προχώρησε στα μέσα της δεκαετίας του '20 σε νέο διαγωνισμό για την έρευνα και εκμετάλευση των πετρελαιοφόρων κοιτασμάτων Ηπείρου. 

Όμως δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από εταιρίες. Άκαρπες ήταν δε και οι απευθείας συνεννοήσεις του υπουργείου Οικονομίας με την αμερικάνικη Στάνταρ Όιλ και αγγλικές εταιρίες. «Οι ως άνω εταιρείαι εδήλωσαν ότι ουδόλως ενδιαφέρονται διά τα πετρέλαια της Ηπείρου» υπογραμμίζει στην ανακοίνωσή της η Γενική Διοίκηση, η οποία αναφέρει ότι η ίδια πιέζει το υπουργείο να αναλάβει τις έρευνες τουλάχιστον το ίδιο το Δημόσιο.

Και μετά ήρθε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, με τους Ιταλούς να προχωρούν σε ρηχές γεωτρήσεις στη Δραγοψά χωρίς και πάλι κάποιο αποτέλεσμα. Μεταπολεμικά, έγινε άλλη μια απόπειρα. Μια πιο σοβαρή προσπάθεια έγινε την περίοδο 1978-1980 από τη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων (ΔΕΠ), η οποία έκανε οκτώ γεωτρήσεις σε Δραγοψά, Λίππα κι αλλού. Έναν χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 1977, ένα περιστατικό αναπτερώνει τις ελπίδες της γιαννιώτικης κοινωνίας.

Στην ευρύτερη περιοχή των Μπαουσιών, κατά τη διάνοιξη ενός δρόμου, εμφανίστηκαν πέτρες γεμάτες με πετρέλαιο. «Υπάρχει πετρέλαιο στην περιοχή των Μπαουσιών; Ένα ερωτηματικό που πάντα υπήρχε, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα, ύστερα από μία πρόσφατη ανακάλυψη, όταν από μία σπίθα το έδαφος άρχισε να καίγεται, ενώ πέτρες γιομάτες πετρέλαιο ήρθανε στην επιφάνεια ύστερα από μικρές εκρήξεις που προεκλήθησαν από εκείνους που διανοίγανε έναν κοινοτικό δρόμο» αναφέρεται σε δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας.

Από και πέρα, η ιστορία γίνεται... νεότερη. Το 1999 η Enterprise Oil, μετά από δημόσιο διαγωνισμό, ξεκίνησε μία γεώτρηση στο Καλπάκι, τη «Δήμητρα 1». Η γεώτρηση δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Λίγα χρόνια αργότερα, η εταιρία αποχώρησε και η περιοχή επιστράφηκε στο Ελληνικό Δημόσιο. Σήμερα, το «οικόπεδο» των Ιωαννίνων βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, με την κοινοπραξία Energean Oil-Repsol να έχει ξεκινήσει τις ερευνητικές εργασίες...

* Φωτογραφία από την ιστορία του Λούκυ Λουκ «Στη σκιά των ντέρικ»