Οι γαλλογερμανικές επιδοτήσεις στην ενέργεια και οι φόβοι των «εταίρων»

Οι κινήσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας να μειώσουν το ενεργειακό κόστος για τις βιομηχανίες τους έχουν προκαλέσει ανησυχίες από τα μικρότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν μπορούν να ακολουθήσουν, δημιουργώντας ρωγμές στην ενιαία αγορά της ΕΕ.

Όταν οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία μειώθηκαν ξαφνικά, καθώς οι σχέσεις οξύνθηκαν εξαιτίας της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία πριν από σχεδόν δύο χρόνια, η διακοπή προκάλεσε την αναζήτηση ενέργειας σε πολλά μέλη της ΕΕ που είχαν συνηθίσει να προμηθεύονται με μειωμένες τιμές για να διατηρούν τις βιομηχανίες τους ανταγωνιστικές. Τώρα, οι δύο μεγαλύτερες χώρες μέλη της ΕΕ παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους και επιδιώκουν να μειώσουν τεχνητά τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στο εσωτερικό τους.

Οι ανακοινώσεις έρχονται καθώς η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ βρίσκεται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ενόψει των ευροεκλογών τον Ιούνιο, με φόντο τις υψηλές τιμές της ενέργειας, τον έντονο παγκόσμιο ανταγωνισμό για τις πράσινες τεχνολογίες, τις αυξανόμενες εμπορικές εντάσεις με το Πεκίνο και τις αμερικανικές εκλογές που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον. Έρχονται επίσης καθώς η ΕΕ εξετάζει την αναθεώρηση της πολυπόθητης ενιαίας αγοράς της, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής κατάργησης των κανόνων για τις κρατικές επιδοτήσεις.

Άλλες χώρες της ΕΕ, που δεν διαθέτουν τους πόρους για να διοχετεύσουν δημόσιο χρήμα στις βιομηχανίες τους, προειδοποιούν ότι τα γαλλικά και τα γερμανικά μέτρα κινδυνεύουν να υπονομεύσουν την ενιαία αγορά και, μαζί με αυτήν, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ηπείρου έναντι των διεθνών αντιπάλων.

«Η τάση για όλο και πιο μαζικές επιδοτήσεις που στρεβλώνουν τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού είναι σαφώς μια ανησυχητική εξέλιξη, καθώς πρόκειται για τον αγώνα στον οποίο τα μικρότερα κράτη μέλη δεν έχουν καμία πιθανότητα να επιτύχουν», δήλωσε ο Timo Tatar, υφυπουργός ενέργειας στο υπουργείο Κλίματος της Εσθονίας στο POLITICO.

Το ζήτημα αυτό θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία καθώς οι ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες του Ιουνίου. 

Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη εκτινάχθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ αμέσως μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παρόλο που οι μέγιστες μηνιαίες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ στα τέλη του περασμένου έτους υποχώρησαν κατά το ήμισυ περίπου σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2022, παρέμειναν υπερδιπλάσιες των ιστορικών επιπέδων.

Τα μέτρα

Εν μέσω ισχυρών εγχώριων πιέσεων, η Γερμανία ανακοίνωσε μια σειρά επιδοτήσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων για τη βιομηχανία της τον Νοέμβριο, μετά από μήνες βασανιστικών συνομιλιών μεταξύ των τριών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού της χώρας.

Η δέσμη μέτρων, σύμφωνα με την κυβέρνηση, θα μειώσει τους φόρους ηλεκτρικής ενέργειας για τους κατασκευαστές στα 0,50 ευρώ ανά μεγαβατώρα -το ελάχιστο επίπεδο που επιτρέπει η ΕΕ- και θα ενισχύσει τις επιδοτήσεις σε 350 επιχειρήσεις με μεγάλη ενεργειακή κατανάλωση, αποδεσμεύοντας 28 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2028.

Μέσα σε λίγες ημέρες, η Γαλλία παρουσίασε το δικό της πρόγραμμα. 

Μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις με την κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας EDF, το Παρίσι ανακοίνωσε έναν νέο μηχανισμό για να φέρει τη μέση τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από πυρηνική ενέργεια σε ανταγωνιστική τιμή 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα από το 2026, με σκοπό να διαρκέσει 15 χρόνια. 

Αν και τεχνικά δεν πρόκειται για επιδότηση, το μέτρο θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στο Παρίσι να πάρει πίσω τα έσοδα από τον τεράστιο πυρηνικό στόλο του όταν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας εκτοξεύονται και να αναδιανείμει τα μετρητά στη βιομηχανία του.

Προς το παρόν, και τα δύο μέτρα δεν έχουν ακόμη λάβει την τελική έγκριση του κοινοβουλίου. Αλλά για τις χώρες της ΕΕ με λιγότερη δημοσιονομική δύναμη πυρός από το Παρίσι και το Βερολίνο, είναι ήδη ένας εφιάλτης.

Με πληροφορίες από POLITICO