Οι θάλασσες υδρογονανθράκων του Τιτάνα

Το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA, το οποίο εξερεύνησε τον Κρόνο και τα παγωμένα φεγγάρια του, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλοπρεπούς Τιτάνα, ολοκλήρωσε την αποστολή του με μια βουτιά θανάτου στον γιγάντιο δακτυλιωμένο πλανήτη το 2017. Αλλά ορισμένα από τα ογκώδη δεδομένα που συνέλεξε κατά τη διάρκεια των 13 χρόνων που ερεύνησε το σύστημα του Κρόνου μόλις τώρα εξετάζονται πλήρως.

Οι παρατηρήσεις του Cassini παρέχουν νέες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σχετικά με τις θάλασσες υγρών υδρογονανθράκων στην επιφάνεια του Τιτάνα, του δεύτερου μεγαλύτερου φεγγαριού του ηλιακού μας συστήματος και τόπου ενδιαφέροντος για την αναζήτηση ζωής πέρα από τη Γη.

Ο Τιτάνας, που καλύπτεται από μια πορτοκαλί ομίχλη που μοιάζει με νέφος, είναι ο μόνος γνωστός κόσμος εκτός από τη Γη που παρουσιάζει υγρές θάλασσες στην επιφάνεια, αν και δεν αποτελούνται από νερό αλλά από άζωτο και τις οργανικές ενώσεις μεθάνιο και αιθάνιο, συστατικά του φυσικού αερίου.

Η μελέτη αφορούσε τρεις θάλασσες κοντά στον βόρειο πόλο του Τιτάνα: την Kraken Mare, τη μεγαλύτερη, που καλύπτει μια περιοχή συγκρίσιμη με την Κασπία Θάλασσα της Ευρασίας, την Ligeia Mare, τη δεύτερη μεγαλύτερη και συγκρίσιμη σε έκταση με τη λίμνη Superior της Βόρειας Αμερικής και τη Punga Mare, περίπου ισοδύναμη με τη λίμνη Βικτώρια της Αφρικής.

Η χημική σύνθεση αυτών των θαλασσών- πλούσια σε μεθάνιο έναντι πλούσιας σε αιθάνιο- βρέθηκε ότι ποικίλλει ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος τους. Η μελέτη κατέγραψε επίσης την έκταση και την κατανομή των κυματισμών στην επιφάνεια της θάλασσας, που υποδηλώνουν ενεργά παλιρροϊκά ρεύματα και αυξημένη τραχύτητα κοντά στις εκβολές των ποταμών - τις εκβολές των ποταμών.

Ο Τιτάνας, πλάτους 5.150 χιλιομέτρων, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο φεγγάρι του ηλιακού μας συστήματος μετά τον Γανυμήδη του Δία και είναι μεγαλύτερο από τον πλανήτη Ερμή. Ο Τιτάνας και η Γη είναι οι μόνοι κόσμοι στο ηλιακό σύστημα όπου τα υγρά πέφτουν βροχή από τα σύννεφα, ρέουν ως ποτάμια σε θάλασσες και λίμνες στην επιφάνεια και εξατμίζονται πίσω στον ουρανό για να αρχίσει ξανά η υδρολογική διαδικασία.

Στη Γη, το νερό πέφτει βροχή από τα σύννεφα. Στον Τιτάνα, τα σύννεφα εκτοξεύουν μεθάνιο -το οποίο είναι αέριο στη Γη- σε υγρή μορφή λόγω του ψυχρού κλίματος.

«Ο Τιτάνας είναι πραγματικά ένας κόσμος που μοιάζει με τη Γη με ένα ποικίλο σύνολο πολύ οικείων μορφολογιών επιφάνειας που διαμορφώνονται από ένα υδρολογικό σύστημα με βάση το μεθάνιο που λειτουργεί σε μια πυκνή ατμόσφαιρα αζώτου», δήλωσε ο μηχανικός του Πανεπιστημίου Κορνέλ και πλανητικός επιστήμονας Valerio Poggiali, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό Nature Communications.

Τα δεδομένα του Cassini έδειξαν ότι τα ποτάμια μεταφέρουν καθαρό υγρό μεθάνιο, το οποίο στη συνέχεια αναμιγνύεται με τα πιο πλούσια σε αιθάνιο υγρά των θαλασσών, όπως το γλυκό νερό στα ποτάμια της Γης αναμιγνύεται στους ωκεανούς με αλμυρό νερό.

«Οι θάλασσες του Τιτάνα έλκονται από την τεράστια βαρύτητα του Κρόνου, όπως ακριβώς και οι δικές μας θάλασσες, και το εύρος της παλίρροιας σε ορισμένες από τις ακτές του μπορεί να είναι περίπου 30 εκατοστά. Επειδή η παλιρροιακή περίοδος -η ημέρα του Τιτάνα- είναι μεγάλη, 16 γήινες ημέρες, ο παλιρροιακός κύκλος είναι αργός, οπότε τα παλιρροιακά ρεύματα είναι γενικά ασθενή», δήλωσε ο πλανητικός επιστήμονας και συν-συγγραφέας της μελέτης Ralph Lorenz του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.

Φωτογραφία: Έγχρωμη εικόνα του Τιτάνα και του Κρόνου από το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA/NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute