O πρύτανης από το Γραμμένο

Ο Κωνσταντίνος Ασώπιος ή Ράδος γεννήθηκε στο Γραμμένο, το 1785.

Η οικογένειά του ήταν φτωχή και μετά τον θάνατο του πατέρα του, ακολούθησε τη μητέρα του στα Γιάννενα, όπου βρήκε δουλειά. Η σημερινή οδός που φέρει το όνομά του, βρίσκεται μεταξύ Ζωσιμάδων και Πουκεβίλ, κοντά στο Άλσος.

Ο Ασώπιος ήταν φιλομαθής από μικρός και έδειξε κλίση στα γράμματα. Κάπως έτσι, μπήκε υπότροφος στη σχολή του Ζώη Καπλάνη.

Ο Αθανάσιος Ψαλίδας ήταν αυτός που του έδωσε το επώνυμο «Ασώπιος», το οποίο ο Κωνσταντίνος επισημοποίησε. Αργότερα, έγινε υποδιδάσκαλος στη σχολή, κάνοντας μάθημα στις μικρότερες τάξεις, μαζί με τους Σακελλάριο και Κρανά.

Στην Καπλάνειο, ο Ασώπιος σπούδασε μαζί με τον φίλο και συντοπίτη του Χριστόφορο Φιλητά. Το 1812 αποφάσισαν να πάνε για σπουδές στη Νάπολη.

Το ταξίδι τους κράτησε 18 μέρες, με πλοίο. Ο ίδιος ο Ασώπιος περιγράφει: «Είμεθα όλοι ημίγυμνοι από την ταλαιπωρίαν, την αϋπνίαν και ταις μεγαλύτερες θαλασσοταραχαίς, και βροχαίς όπου εδοκιμάσαμεν».

Στην Ιταλία ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική. Το 1813 αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Κέρκυρα για λόγους υγείας, επέστρεψε όμως στην Ιταλία, στην Τεργέστη αυτή τη φορά, για να εργαστεί στο σχολείο της ελληνικής κοινότητας.

Το 1818 ακολούθησε την προτροπή του Φρέντερικ Νορθ, λόρδου του Γκίλφορντ, να σπουδάσει στη Γερμανία, στο Γκέτιγκεν και επιστρέφοντας να ηγηθεί της Ιόνιας Ακαδημίας, στην οποία τελικά δίδαξε για 3 χρόνια.

Ο Ασώπιος ήταν ήδη εξέχουσα μορφή της ελληνικής φιλολογίας. Έτσι κατάφερε να κερδίσει μια θέση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ήταν ήδη πρύτανης εκεί, όταν έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη γλωσσική διαμάχη που έμεινε στην ιστορία ως τα «Σούτσεια».

Τω καιρώ εκείνω λοιπόν και ενώ το γλωσσικό ζήτημα ήταν υπαρκτό, ο Αμβρόσιος Ράλλης, ένας πλούσιος της εποχής, αθλοθέτησε έναν ποιητικό διαγωνισμό που είχε απώτερο σκοπό να υποβάλλει το αίτημα «δημοτική ή αρχαΐζουσα» στη φιλολογική και πανεπιστημιακή κοινότητα της εποχής.

Εκεί, αναμείχθηκε ο Παναγιώτης Σούτσος, ρομαντικός ποιητής της εποχής και πολέμιος της «νεογραικικής» γλώσσας, έβαλε στο στόχαστρο και τον Κοραή.

Ο Ασώπιος δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια. Υπερασπίστηκε τον Κοραή στα «Σούτσεια», πόνημα που αρχικά κυκλοφόρησε ανώνυμα. Εκεί, πέρασε… τρεις γενεές τον Σούτσο, καθώς παρέθεσε ακόμα και ανορθογραφίες που βρήκε στα ποιήματά του. Εν τέλει, ο Ασώπιος χαρακτήρισε τον Σούτσο… αναρμόδιο να φιλολογεί ή να γράφει ποιήματα. Η διαμάχη τους κράτησε χρόνια, με ουκ ολίγους χαρακτηρισμούς και κοσμητικά.

Ο Ασώπιος διετέλεσε άλλες δύο φορές πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέχρι το 1862. Σε αυτά τα χρόνια δεν έλειψαν και άλλες διαμάχες με φιλολογικό πρόσημο, όπως αυτή με τον Γεώργιο Χρυσοβέργη, που εκτυλίχθηκε μέσω άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά. Απώτερος στόχος δεν ήταν μόνο η φιλολογική αυθεντία και η γλωσσική καθαρότητα, αλλά και η έδρα φιλολογίας του Ασώπιου, η οποία ήταν κάτι παραπάνω από μια θέση διδάσκοντα στο πανεπιστήμιο.

Ο Ασώπιος αποσύρθηκε από το πανεπιστήμιο το 1866, ασθενής. Πέθανε το 1872 στην Αθήνα και στην κηδεία του συγκεντρώθηκε πλήθος ανθρώπων.