Ο Νικόλαος Πολίτης και η λαογραφία

Ο Νικόλαος Πολίτης γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1852 και έμελλε να δώσει το όνομά του σε έναν ανύποπτο δρόμο στα Γιάννενα, και σε πολλές ακόμα πόλεις, που θεώρησαν ότι συνδέθηκαν και οφείλουν μια τιμή στην επιστημονική του έρευνα.

Ο Πολίτης είναι ο «πρόδρομος της λαογραφίας» στην Ελλάδα. Από πολύ νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την ελληνική και ξένη φιλολογία και λογοτεχνία.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή, εδώ:

Το 1870 έγινε μέλος του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός» και μαζί με έναν ηπειρώτη στην καταγωγή, τον Σπύρο Λάμπρο, εξεδωσε τα «Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού».

Η πιο σημαντική προσφορά του Πολίτη στην επιστημονική καταγραφή και στη θεμελίωση της λαογραφικής έρευνας, ήταν η ίδρυση, το 1908, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας. Ο Πολίτης εισηγήθηκε τον όρο «λαογραφία» ως ελληνικό αντίστοιχο όρων όπως folklore και volkskunde.

H καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνα Μπάδα, αναφέρει σχετικά:

«Η ίδρυση στη συνέχεια της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας το 1908 εξωτερίκευσε με αρκετή σαφήνεια το ευρύτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη και τη διάσωση των τεκμηρίων του λαϊκού πολιτισμού. Και είναι σημαντικό ότι στον κανονισμό της γίνεται σαφής αναφορά στον υλικό βίο, στη συλλογή και στην έκθεση των στοιχείων του, προκειμένου να υπάρξει σφαιρική μελέτη του λαϊκού βίου και πολιτισμού».

Σημειώνει επίσης όμως ότι «το γεγονός όμως ότι η συλλογή και καταγραφή αυτού του υλικού δεν στηρίζεται στην επιτόπια και εθνογραφική έρευνα επιστημόνων, αλλά στην φιλότιμη, ευαίσθητη, αλλά ερασιτεχνική ανταπόκριση εκπαιδευτικών και τοπικών λογίων, ίσως περιόριζε τη δυνατότητα απομάκρυνσης των λαογράφων, τοπικών λογίων κ.λπ., από τα προγενέστερα αρχαιογνωστικά στερεότυπα».

Στο πανεπιστήμιο, ο Πολίτης δίδαξε μεταξύ άλλων ελληνική μυθολογία, αρχαιολογία, ιστορία των θρησκευμάτων, ενώ χρημάτισε και πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Συνεργάστηκε με τον Γεώργιο Δροσίνη στο περιοδικό Εστία, το 1909 εξέδωσε το περιοδικό «Λαογραφία» και το 1918 ίδρυσε το Λαογραφικό Αρχείο.

Πέθανε το 1921 στην Αθήνα.

Πηγή: Μπάδα Κωνσταντίνα, «Πανεπιστημιακά μουσεία και συλλογές του λαϊκού πολιτισμού: Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων», Εθνογραφικά 12 - 13 ( 2003), σ. 141 - 152