Ο καπετάνιος και το γήπεδο

Πού μπορούν να συναντηθούν το ποδόσφαιρο,  μια οικογένεια ευεργετών και οι Σουλιώτες; Πού αλλού από τα Γιάννενα, σε έναν από τους κεντρικότερους και πιο πολυσύχναστους δρόμους της πόλης, ειδικά τα σαββατοκύριακα όλων των εποχών, πλην καλοκαιριού.

Στην οδό Τζαβέλλα στα Γιάννενα, βρίσκεται η έδρα του ΠΑΣ, οι «Ζωσιμάδες» και με έναν ιδιαίτερο τρόπο περιπλέκεται ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της περιοχής.

Ο δρόμος φέρει το όνομα του Φώτου, του γιου του γενάρχη της φάρας των Τζαβελαίων, του Λάμπρου.

Ο Φώτος, ήταν ο πρωτότοκος γιος του και τον διαδέχτηκε στην ηγεσία των Σουλιωτών, όταν ο Λάμπρος πέθανε το 1795. Ήταν αυτός για τον οποίο ο Λάμπρος έγραψε στον Αλή Πασά: «Εάν ο υιός μου, νέος καθώς είναι, δεν μένη ευχαριστημένος ν’ αποθάνη δια την πατρίδα του, αυτός δεν είναι άξιος να ζήση και να γνωρίζεται ως υιός μου». Ο πασάς κρατούσε τον Φώτο αιχμάλωτο στα Γιάννενα και προκειμένου να καταλάβει το «Βουνό» όπως έλεγαν το Σούλι οι κάτοικοί του, εξαπέλυσε την επίθεση, αλλά ηττήθηκε στη μάχη της Κιάφας. Τότε ο Φώτος απελευθερώθηκε και επέστρεψε στο Σούλι.

Μετά την κατάληψη της περιοχής από τον Αλή πασά, ο Φώτος κατέφυγε στην Πάργα και έπειτα στην Κέρκυρα, μαζί με το μικρότερο αδερφό του, τον Ζυγούρη. Αμφότεροι υπηρέτησαν στο ρώσικο στρατιωτικό σώμα της Κέρκυρας, στην Επτάνησο Πολιτεία.

Ο Φώτος δολοφονήθηκε το 1809 από πράκτορες του Αλή Πασά στην Κέρκυρα. Ο τάφος του βρίσκεται στο μοναστήρι της Πλατυτέρας.

Την ίδια περίπου περίοδο, στο τέλος του 18ου αιώνα δηλαδή, δύο άλλοι Γιαννιώτες, οι Νικόλαος και Αναστάσιος Ζωσιμάς, οι πλέον δραστήριοι των έξι παιδιών του Παναγή Ζωσιμά, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη Νίζνα, στη σημερινή Ουκρανία, μετά το θάνατο του Ιωάννη, του μεγαλύτερου αδερφού τους. Άφησαν τεράστια περιουσία στα Γιάννενα και το όνομά τους σε μια σειρά από κτίρια που συνδέονται με διάφορους τρόπους με την ευεργεσία τους.

Αρκετά χρόνια αργότερα, στις 4 Σεπτεμβρίου του 1945, η πρώτη διοίκηση του εθνικού σταδίου Ιωαννίνων αποφασίζει να δώσει το όνομα των αδερφών στο στάδιο, που μένει πλέον στην ιστορία, μέχρι σήμερα που είναι η έδρα του ΠΑΣ, ως «οι Ζωσιμάδες».