Ο διάδρομος με τα αγάλματα

Η «Μαργαρίτα» του Βασίλη Παπασάικα, ένα γλυπτό σε φυσικό μέγεθος, σε καθιστή μορφή, είναι αυτή που «υποδέχεται» τον επισκέπτη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Πιο κάτω άλλο ένα γλυπτό γυναίκας, η «Άνοιξη» του Αντώνιου Σώχου και στα δεξιά η «Τοξότρια» του Νικόλα. Δεκαεπτά συνολικά γλυπτά αφιερωμένα στη γυναικεία μορφή, τοποθετημένα στον μεγάλο διάδρομο του μουσείου, στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Γυναίκες ακίν[νικ]ητες» τα εγκαίνια της οποίας έγιναν το μεσημέρι. Όλα τα γλυπτά προέρχονται από τη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης Ιωαννίνων. Μικροί θησαυροί που ανυπομονούν να «κάνουν» παρέα με τους επισκέπτες και που αντικατοπτρίζουν την πορεία, τα εικαστικά ρεύματα και τις τεχνικές απεικόνισης της γυναικείας μορφής στη νεοελληνική γλυπτική. Βασίλης Παπασάικας, Αντώνιος Σώχος, Λάζαρος Λαμέρας, Θανάσης Απάρτης, Νίκος Περαντινός, Παύλος Βρέλλης, Τίτσα Χρυσοχοΐδη, Νικόλας (Νικόλαος Παυλόπουλος), Ευδοκία Παπαγεωργίου, Κυριάκος Ρόκος, Δημήτρης Φερεντίνος, Κατερίνα Χαλεπά-Κατσάτου, Θεόδωρος Παπαγιάννης: οι δημιουργοί.

Η «Μαργαρίτα» του Βασίλη Παπασάικα

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΜΑΡΓΑΡΗ

Στην εκδήλωση των εγκαινίων, παρουσία του προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Κώστα Σουέρεφ και του προέδρου της Δημοτικής Πινακοθήκης Ιωαννίνων Δημήτρη Γιωτίτσα, έγινε ομιλία της ιστορικού τέχνης Ελένης Μάργαρη. Η κ. Μάργαρη ξεκίνησε την ομιλία της αναφέροντας ότι τα έργα που απεικονίζουν γυναικείες μορφές όχι μόνο είναι από πιο δημοφιλή στην ιστορία της παγκόσμιας τέχνης αλλά και πωλούνται περισσότερο και πιο ακριβά από οποιοδήποτε άλλο θέμα της τέχνης σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε τον περασμένο Νοέμβριο το περιοδικό Bloomberg σε οίκους δημοπρασιών.

Η αγαπημένη γυναικεία μορφή δεν θα μπορούσε να λείπει από τη νεοελληνική γλυπτική, με τους δημιουργούς να συνδέουν επιπρόσθετα το έργο τους με την αρχαιοελληνική παράδοση. «Το γυναικείο σώμα μάλιστα αποτέλεσε στα χέρια των νεοελλήνων καλλιτεχνών το πιο εύπλαστο και εκφραστικό μέσο, με το οποίο έδωσαν σάρκα και οστά σε κάθε είδους καλλιτεχνική τους αναζήτηση και προβληματισμό, ενσάρκωσαν έννοιες αφηρημένες, έπλασαν τις γυναίκες όπως τις φαντάζονταν, όπως τις επιθυμούσαν» τόνισε η κ. Μάργαρη, η οποία στη συνέχεια έκανε αναφορά στο κάθε έργο της έκθεσης.

Η «Άνοιξη» του Αντώνιου Σώχου (1950)

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε μια άλλη προσέγγισή της στα έργα τέχνης με θέμα τη γυναικεία μορφή: Το φύλο του δημιουργού. Οι περισσότεροι δημιουργοί είναι άντρες –κάτι που διαπιστώνεται και στα έργα της έκθεσης. Από τους 13 καλλιτέχνες, μόνοι οι τρεις είναι γυναίκες. «Ο πρωταρχικός ρόλος των ανδρών στην κοινωνία και η αντίστοιχη απουσία για πολλούς αιώνες των γυναικών από το δημόσιο χώρο, καθόρισε τον τρόπο απεικόνισης και ερμηνείας της γυναικείας μορφής και ζωής στην τέχνη» υπογράμμισε. Σε αυτό το σημείο έκανε με εύστοχο τρόπο τη σύνδεση με το σήμερα. Σήμερα η θέση της γυναίκας μπορεί να είναι βελτιωμένη απ’ ό,τι παλιότερα, αλλά... Η κ. Μάργαρη θύμισε στο κοινό την πρόσφατη τοποθέτηση μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο του πολωνού ευρωβουλευτή  Janusz Korwin-Mikke ότι «οι γυναίκες πρέπει να είναι πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες, γιατί είναι πιο αδύναμες, πιο μικρόσωμες και λιγότερο έξυπνες». Αντιλήψεις που μεταφέρουν την κοινωνία πολλά χρόνια πίσω…

«Οι νεότερες καλλιτέχνιδες κατόρθωσαν, άλλες ευκολότερα, άλλες πιο δύσκολα, να εργαστούν, να παρουσιάσουν και να κάνουν γνωστό το έργο τους. Παραμένουν όμως πολλές ακόμη στην αφάνεια, εκείνες που έζησαν και δημιούργησαν σε εποχές παλαιότερες, όταν η γυναικεία καλλιτεχνική δημιουργία ήταν κάτι αξιοπερίεργο, σπάνιο, ακόμη και κατακριτέο» ανέφερε. Πρόσθεσε δε ότι «η μελέτη των γυναικείων σωμάτων και μορφών στην τέχνη αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για τις αντιλήψεις και προκαταλήψεις γύρω από τη γυναίκα και τη ζωή της, καθώς και για τη θέση της στην κοινωνία κάθε εποχής».

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τέλη Αυγούστου. Ώρες λειτουργίας 08:00-15:00 (εκτός Δευτέρας).

* Η κεντρική φωτογραφία είναι η «Τοξότρια» του Νικόλα (1937)