Μπορεί τα θαύματα να μη γίνονται, όντως…

Η παγκόσμια γραμματεία και τέχνη, έχει κρατήσει ως παραδείγματα γυναικείων ρόλων χαρακτήρες όπως την Ελάιζα Ντούλιτλ του «Πυγμαλίωνα» στην εκδοχή του Σω και τη μεταφορά του «Breakfast at Tiffany’s», την Ερίν Μπρόκοβιτς, την αμάσητη αγωνίστρια που ενσάρκωσε η Τζούλια Ρόμπερτς στην ταινία του Σόντεμπεργκ, την Άννα Φρανκ ή ακόμα την πριγκίπισσα Λέια.

Αληθινά αδικημένη είναι η «Νόρα», όπως και οι περισσότεροι κεντρικοί χαρακτήρες του Ίψεν, παρότι τα έργα του νορβηγού δημιουργού μοιάζουν σαν «εγχειρίδιο» για τις αντιθέσεις και τα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών.

Η «Νόρα» της Μαρίας Μαγκανάρη, η χειμερινή φετινή παράσταση του φετινού ΔΗΠΕΘΙ, βάζει ένα χεράκι να αρθεί κάπως η αδικία.

Η παράσταση είναι κλιμακούμενη. Στο πρώτο της μέρος, όπου «χτίζονται» οι χαρακτήρες, άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο, το έργο απεργάζεται όλους σχεδόν τους τρόπους να παρουσιάσει έναν κόσμο που δεν εξαντλείται σε ένα αστικό νορβηγικό σπίτι του προπερασμένου αιώνα. Η δράση έχει δύο, συχνά τρία επίπεδα, καθώς εκτείνεται στα δύο μέρη της σκηνής, αλλά και στις πρώτες σειρές της πλατείας (και ενίοτε, στο υπόλοιπο θέατρο). Η πλοκή αλλάζει και κάνει ένα πέρασμα και από το φαντασιακό, όπου βρίσκονται οι ακόμα πιο έντονες στιγμές της πρωταγωνίστριας.

Η Νόρα όμως δεν είναι η Ελάιζα Ντούλιτλ. Παρότι είναι δραστήρια και  μοιάζει να υπνωτίζεται από την εξουσία του συζύγου της επάνω της, ταυτόχρονα δολοπλοκεί για να διασώσει τη ζωή τους.

Αυτό όμως δεν αρκεί. Και εκείνη είναι όλη η ουσία του έργου. «Δεν είναι τέλειο να έχουμε πολλά λεφτά και να μη μας νοιάζει τίποτα;» αναρωτιέται σε κάποια αρχική στιγμή της παράστασης η Νόρα, όταν όλα ακόμα μοιάζουν με φόρμες μιας ρομαντικής ελαφριάς κωμωδίας.

Το δεύτερο μέρος της παράστασης είναι κατακλυσμιαίο. Εκεί γίνεται αντιληπτό πόσο συμπαγής και επιβλητική είναι η παρουσία της Βίκυς Κατσίκα στον ομώνυμο ρόλο, σε ένα έργο που έτσι και αλλιώς, μετατρέπει όλους τους ανδρικούς ρόλους σε υποστηρικτικούς.

Εκεί, δεν είναι μόνο η εκφραστική δύναμη, αλλά και αυτά που λέει ο Ίψεν. Και κοντά σε αυτά, η ανάγκη να έχει στο μυαλό του ο θεατής ότι τα είπε το σωτήριο έτος 1879, χρόνια πριν η πρώτη σουφραζέτα πει «εγώ θα ψηφίσω».

Ακόμα και αυτή η πρόσθεση όμως δεν είναι επαρκής. Προφανώς, τα κλασικά έργα για κάποιο λόγο γίνονται κλασικά, ακόμα και αυτά του Ίψεν, ενός «σοσιαλιστή» που αρνήθηκε τους προσδιορισμούς, ενός ανθρώπου που απελευθέρωσε με μοναδικό τρόπο μια ηρωίδα του, αρνούμενος ότι είχε φεμινιστικές διαθέσεις όταν έγραψε το έργο.

Η παράσταση του ΔΗΠΕΘΙ είναι κάτι παραπάνω από επαρκής, να αποδώσει αυτά τα μηνύματα. Ακόμα και τις στιγμές που νιώθεις ότι χάνεις το ρυθμό της, οι δεύτεροι ρόλοι, αλλά και το ζωντανή τσέλο επί σκηνής, επαναφέρουν στο βηματισμό, μέχρι το τέλος.
Και το τέλος είναι πάντα δύσκολο. Αλλά και απελευθερωτικό μαζί.

Παίζουν: Βίκυ Κατσίκα (Νόρα), Γιωργής Τσαμπουράκης (Τόρβαλντ), Γιάννης Κοντός (Ρανκ), Χαρά Ζησιμάτου (Λίντε), Βαγγέλης Χατζηνικολάου (Γκρόγκσταντ), Ελένη Δημοπούλου (Άννα). Τσέλο επί σκηνής: Μάχη Βαλαή.