Μια δράση για τον «ελεύθερο» Αώο

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών, απόγευμα Κυριακής: Actus for Vjosa. Μια παράσταση σύγχρονου χορού με δέκα χορευτές από όλον τον κόσμο να γίνονται ένα, όποτε απαιτούνταν από τη χορογραφία, με πηγή έμπνευσης τον ποταμό Vjosa/Αώο. H χορευτική ομάδα Was bleibt kollektiv, με έδρα τα Τίρανα, έδωσε μια εξαιρετική παράσταση για μία ώρα, σε ένα κοινό που θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο.

Την παράσταση διοργάνωσαν η «Πίνδος Περιβαλλοντική», το «Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο» (MedINA) και το «Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ»-Γραφείο Θεσσαλονίκης.

Προηγήθηκε μια «εισαγωγή», μια παρουσίαση-συζήτηση με θέμα την προστασία του ποταμού Αώου, με τη συμμετοχή της βιολόγου και υπεύθυνης προγραμμάτων της «Πίνδος Περιβαλλοντική» Τόνιας Γαλάνη, της συντονίστριας του έργου για την προστασία του Αώου Αλεξάνδρας Παππά από τη MedINA και του εκπροσώπου της Κίνησης Πολιτών «Protect Aoos» Δημήτρη Δρούγια. Τον συντονισμό ανέλαβε ο διευθυντής του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ-Γραφείου Θεσσαλονίκης Μιχάλης Γουδής.

Ο Αώος/Vjosa, με συνολικό μήκος 260 χιλιόμετρα, είναι ένας από τους τελευταίους ελεύθερους ποταμούς στην Ευρώπη. Πηγάζει από την Πίνδο, ρέει για 70 χιλιόμετρα, στη συνέχεια εισέρχεται στην Αλβανία και μετά από 190 χιλιόμετρα, εκβάλλει στην Αδριατική θάλασσα.

Όπως υπενθύμισε στην αρχή της συζήτησης ο κ. Γουδής, ο Αώος ανήκει στην «μπλε καρδιά της Ευρώπης», το δίκτυο των ποταμών που ρέουν ακόμα ελεύθεροι στα Βαλκάνια κυρίως. Και λέγοντας «ελεύθεροι», εννοούμε χωρίς φράγματα και άλλες τεχνητές παρεμβάσεις. Ο Αώος ποταμός, με εξαίρεση το φράγμα στις πηγές του, είναι όντως ένας ποταμός ελεύθερης ροής. Διεθνείς και ελληνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις προσπαθούν τα τελευταία χρόνια να παραμείνει ως έχει ο ποταμός και παράλληλα να αποτρέψουν τα όποια σχέδια για φραγματοποίηση του Vjosa/Αώου. Παράλληλα κινούνται προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός διασυνοριακού ποτάμιου πάρκου.

Μέχρι πριν από έναν χρόνο, η προοπτική φραγματοποίησης του Vjosa ήταν μεγάλη. Η αλβανική κυβέρνηση όμως άλλαξε την πολιτική της και αυτή την περίοδο βρίσκεται στη διαδικασία ανάδειξης του Αώου ποταμού και των παραποτάμων του σε «εθνικό πάρκο», όπως υπενθύμισε η κα Παππά. Στην ελληνική πλευρά, ο Αώος βρίσκεται σε προστατευόμενη περιοχή μέχρι το Γεφύρι της Κόνιτσας. Από την Κόνιτσα μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα, δεν υπάρχει κανένα καθεστώς προστασίας, με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να πιέζουν για την επέκταση της προστατευόμενης περιοχής.

Η κα Γαλάνη έδωσε έμφαση, στην τοποθέτησή της, στη σημασία της βιοποικιλότητας. Μίλησε για τους διαφορετικούς οικοτόπους που υπάρχουν στη λεκάνη απορροής του Αώου όπου διαβιούν πολλά και διαφορετικά είδη. Εκ των πραγμάτων, οποιαδήποτε τεχνητή παρέμβαση θα επιφέρει μια σημαντική αναστάτωση στον τρόπο λειτουργίας του οικοσυστήματος.

Στη συζήτηση τέθηκε και το ζήτημα της οικολογικής παροχής νερού, δηλαδή της ποσότητας νερού που αποδίδεται από ένα φράγμα προς τον ποταμό. Όπως ειπώθηκε, η ποσότητα αυτή από το φράγμα της ΔΕΗ στις πηγές του Αώου, δεν γυρνάει στον Αώο αλλά φεύγει στον Άραχθο ποταμό. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καταβάλλουν προσπάθειες για μια «επαναδιαπραγμάτευση» της όλης κατάστασης.

Ο κ. Δρούγιας μίλησε για την Κίνηση «Protect Aoos», θυμίζοντας την κινητοποίηση των πολιτών για να αποφευχθούν υδροηλεκτρικά έργα και κυρίως η μερική εκτροπή νερών του Αώου στη λίμνη Παμβώτιδα. Όπως είπε, δεν υπάρχει εφησυχασμός καθώς συχνά επανέρχονται διάφοροι σχεδιασμοί για τον Αώο ποταμό.

*Photo credit: Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης/Φωτογράφος: Γιώργος Δέτσης