Μια «ασημένια» μέρα για την πόλη

Τα Γιάννενα αποκτούν από σήμερα έναν νέο, σημαντικό πολιτιστικό χώρο: το μουσείο αργυροτεχνίας, στο Ιτς Καλέ, στο Κάστρο. Έναν χώρο που εντυπωσιάζει όχι μόνο μουσειακά αλλά και κτιριακά. Κι αυτό επειδή το μουσείο στεγάζεται σε έναν μεταβυζαντινό στρατιωτικό προμαχώνα και σε ένα κτίσμα παλαιών μαγειρείων, με την αρχιτεκτονική τους μεταμόρφωση να κερδίζει το ενδιαφέρον. Σε λίγη ώρα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει το μουσείο αργυροτεχνίας παρουσία πλήθους επισήμων. 

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς ως φορέας υλοποίησης του έργου έχει φροντίσει να ετοιμάσει εγκαίνια με πολύ γκλάμουρ –σε μια εποχή που τέτοιου είδους εκδηλώσεις θα έπρεπε να είναι πιο low profile. Έχει κινητοποιήσει δεκάδες δημοσιογράφους από όλη τη χώρα, στελέχη οργανισμών και εταιριών, πολιτικούς, βουλευτές. Όλοι θα είναι παρόντες –και προφανώς όχι από υπερβολική αγάπη για τον πολιτισμό. 

Στον περιβάλλοντα δε χώρο του μουσείου έχει στηθεί ένα στέγαστρο (μόνο πρόχειρο δεν το χαρακτηρίζει κανείς, με δεκάδες καρέκλες που δεν είναι πλαστικές και με θερμάστρες σε περίπτωση κρύου), αλλά και ένα σωρό άλλες υποδομές για την εξυπηρέτηση των προσκεκλημένων, όπως κοκτέιλ μπαρ. Στην ταράτσα του μουσείου, έχει δημιουργηθεί για σήμερα ένας μικρός συναυλιακός χώρος. Αναμφίβολα, ένα τέτοιο σκηνικό για μια εκδήλωση είναι η πρώτη φορά που στήνεται στα Γιάννενα.

Όπως και να' χει, τα εγκαίνια θα τελειώσουν κάποια στιγμή μέχρι το βράδυ. Και από αύριο η πόλη θα μπορεί να χαρεί το νέο της μουσείο. Πρόκειται για το ένατο θεματικό, τεχνολογικό μουσείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος, το οποίο γίνεται σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού. Πραγματεύεται δε την τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο. Χρονικά, η μόνιμη έκθεση του μουσείου καλύπτει τη μεταβυζαντινή περίοδο από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς να λείπουν και οι αναφορές σε ακόμα παλαιότερες εποχές. 

Καταφέρνει με ιδιαίτερα επιτυχημένο τρόπο να αναδείξει τις συνθήκες μέσα στις οποίες εξελίχθηκαν τα τοπικά εργαστήρια αργυροτεχνίας, τα οποία επέδρασαν τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής.

Στην είσοδο του μουσείου, ο ήχος του σφυριού όπως δουλεύει για τη φιλοτέχνηση ενός αργυρού αντικειμένου, μεταφέρει νοερά τον επισκέπτη στο εργαστήρι του αργυροτεχνίτη. Το επόμενο καλωσόρισμα είναι μια χαρακτηριστική αργυρή κανδήλα που «φωτίζει» ερωτήματα τα οποία που βρίσκουν απάντηση καθώς αναπτύσσονται οι θεματικές ενότητες της έκθεσης. Ξεδιπλώνεται το χρονικό και τοπικό πλαίσιο της ηπειρώτικης αργυροτεχνίας, παρουσιάζεται η πρώτη ύλη, επεξηγούνται οι τρόποι επεξεργασίας και μεταποίησής της. Με τη βοήθεια ποικίλων εποπτικών μέσων, ο επισκέπτης ανακαλύπτει βασικές παραδοσιακές τεχνικές μορφοποίησης και διακόσμησης αργυρών αντικειμένων (σφυρηλάτηση, χύτευση, συρματερή, σαβάτι, ανάγλυφο), μαθαίνοντας για τα στάδια που περιλαμβάνει κάθε τεχνική μέχρι τη δημιουργία του τελικού προϊόντος. Παράλληλα, γίνεται ξεχωριστή αναφορά σε ηπειρώτες τεχνίτες αλλά και σε παραγγελιοδότες, ενώ παρουσιάζεται και η ηπειρώτικη αργυροχοΐα και τεχνοτροπία κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Εντυπωσιακή είναι, στον πρώτο όροφο, η παρουσίαση αργυρών έργων τέχνης τα οποία βρίσκονται σε αναρτημένες προθήκες και «αιωρούνται» σε μια στήλη φωτός, δημιουργώντας όλα μαζί μια γλυπτική σύνθεση. 

Η περιήγηση κλείνει με αναφορά στη σύγχρονη αργυροτεχνία. Παρουσιάζονται δείγματα από τη δουλειά αργυροχόων που δραστηριοποιούνται σήμερα στην ευρύτερη περιοχή, συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων. Στο μουσείο, υπάρχει επίσης μια μικρή αίθουσα πολλαπλών χρήσεων (για εκδηλώσεις, διαλέξεις κ.λπ.) αλλά και πωλητήριο.

Το όλο έργο κόστισε 7εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Την ανακατασκευή του οχυρού και τη μετατροπή του σε μουσείο ανέλαβε η εταιρία ΕΡΓΟΣΥΝ ΑΤΕ. Επιβλέπων μηχανικός του έργου στην περιοχή, εκ μέρους του Πολιτιστικού Ιδρύματος, ήταν ο Χρίστος Παπαβρανούσης. Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς έχει αναλάβει τη διαχείριση του μουσείου για 50 χρόνια, με την υποχρέωση να καλύπτει το κόστος λειτουργίας. Το εισιτήριο για το μουσείο κοστίζει 3 ευρώ και 1,5 το μειωμένο.