Μεταναστευτική κρίση: Να μην επιτρέψουμε την εξέλιξη της σε μια νέα εθνική κρίση

Ο Θανάσης Μανταλόβας, πρώην αντιδήμαρχος Δήμου Ιωαννιτών, γράφει για τη νέα φάση της προσφυγικής κρίσης.

Παρακολουθώ τις τελευταίες ώρες να αναπτύσσεται ένας τοξικός διάλογος, κυρίως στα social media, αλλά όχι μόνο, καθώς τον ίδιο χαρακτήρα έχει και μια αχρείαστη κομματική αντιπαράθεση. Τη χαρακτηρίζω έτσι γιατί πολύ απλά οδηγεί στη τυφλή πόλωση και στο διχασμό. Ίσως deja vu μιας κατάστασης από το πρόσφατο παρελθόν, της οποίας τις ολέθριες συνέπειες τις έχουμε υποστεί όλοι μας.

Μετά από 10 χρόνια κρίσης κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής, θα αφεθούμε ξανά, στη δίνη μιας νέας περιπέτειας χωρίς να έχουμε διδαχθεί τίποτα από το πρόσφατο παρελθόν μας;

Η μεταναστευτική κρίση συναντά το προσφυγικό και ο ΟΗΕ χαρακτηρίζει αυτή την κρίση ως την πιο σημαντική μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι προφανές ότι μας υπερβαίνει ως χώρα, ότι ξεπερνάει τις αντοχές -όσες απέμειναν- της ελληνικής κοινωνίας.

Χρειάζεται συνεννόηση, υπέρβαση των όποιων αντιθέσεων μας διχάζουν πολιτικά και κοινωνικά, διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής που υπηρετεί τη συνοχή και την ασφάλεια της κοινωνίας, διαφορετικά η έξαρση των μεταναστευτικών ροών, πολύ περισσότερο όταν εργαλειοποιείται από τον τούρκικο αναθεωρητισμό, μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε εθνική κρίση.

Ποιά όμως θα μπορούσαν να είναι τα βασικά στοιχεία μιας τέτοιας προσέγγισης;

✔ Τα ελληνικά σύνορα δεν μπορούν να γίνουν «μπάτε σκύλοι αλέστε» κατά τις επιδιώξεις του Τούρκου δικτάτορα, ο οποίος χρησιμοποιεί απροκάλυπτα, βωμό στην επίτευξη των σχεδίων του χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές.

Η μετατροπή της χώρας σε ευρωπαϊκό hot spot, θα αποτελούσε το καλύτερο υπόστρωμα για την ανάπτυξη ακραίων εθνικιστικών συμπεριφορών, που τα όποια σημερινά φαινόμενα ακραίας ρητορικής και εθνικιστικής μισαλλοδοξίας θα μοιάζουν ... με παιδική χαρά. Ας το έχουν υπόψη τους οι υπερασπιστές (κάποιοι εξ αυτών επαγγελματίες), των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

✔ Οι ιστορίες των ανθρώπων που αναγκάζονται να αφήσουν την πατρίδα τους είναι ιστορίες τραγωδίας και πόνου που γίνονται εργαλείο στα χέρια ενός αδίστακτου ηγέτη.

Τα ζητήματα των πανανθρώπινων αξιών που αφορούν την προστασία και προάσπιση της ανθρώπινης ζωής, που ασφαλώς και καλώς τίθενται από πολλούς, δεν έχουν απλώς επικουρική σημασία και αξία. Πρέπει να είναι στο επίκεντρο της αντιμετώπισης της κρίσης, αλλά οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι κύριες -εν ονόματι αυτών των αξιών- βιώσιμες πολιτικά και κοινωνικά λύσεις ή διευθετήσεις είναι στο επίπεδο της Ευρώπης, άρα και οι πρωτοβουλίες.

Η Ευρώπη έως τώρα όμως κινείται στο πλαίσιο μιας λογικής «not in my backyard», αποδεικνύεται για ακόμη μια φορά πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Παρόλα αυτά αποτελεί τη μοναδική για εμάς επιλογή έμπρακτης υποστήριξης και αποφυγής μιας ανθρωπιστικής κρίσης. Ας το έχουν υπόψη τους όσοι έβλεπαν ή επιθυμούσαν τη χώρα μας εκτός της Ευρωπαϊκής οικογένειας.

✔ Η συμφωνία Ε.Ε - Τουρκίας που προσυπέγραψε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, για τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης, είναι ετεροβαρής για την Ελλάδα και τα νησιά μας, τα μετατρέπει σε σύγχρονα Ellis Island της Ευρώπης, καθώς προβλέπεται η διαδικασία παροχής ή μη ασύλου να ολοκληρώνεται επί του εδάφους τους. Η συμφωνία όμως αυτή έχει παραβιαστεί πρώτα και κύρια από τον ίδιο τον Ερντογάν καθώς μεταξύ άλλων προβλέπει «... τη δέσμευσή της -Τουρκίας- να καταπολεμήσει τα εγκληματικά δίκτυα παράνομης διακίνησης ανθρώπων», κατάσταση που απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα.

Απαιτείται αναπροσαρμογή της συμφωνίας, με όρους διαφύλαξης του εθνικού συμφέροντος και ασφαλώς των πανανθρώπινων αξιών, όπως η προάσπιση και προστασία της ανθρώπινης ζωής. Απαιτείται κυβερνητική δράση, συντονισμένη και αποδοτική, κυρίως στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Μπορεί να τα καταφέρει μόνη της αυτή η Κυβέρνηση;

✔ Η Κυβέρνηση έχει διαπράξει τεράστια λάθη έως τώρα, κυρίως γιατί προεκλογικά καλλιεργούσε την άποψη ότι η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος είναι θέμα πολιτικού και επικοινωνιακού ύφους (σκληρός-χαλαρός κλπ), ενώ από κάποιους ανεγκέφαλους ερμηνεύονταν και ως ζήτημα ενός νέου politically correct πατριωτισμού και όχι ζήτημα γεωπολιτικών αλλαγών και επιδιώξεων. Αποδείχτηκε επίσης ότι στην ένταση της κρίσης, ιδίως στα νησιά συνετέλεσε η ανεπάρκεια της και η έλλειψη σχεδίου.

Ας αποφύγουμε όμως τα τετριμμένα.

Ευκαιρίες για κριτική θα υπάρξουν πάμπολλες, τώρα είναι η ώρα της ευθύνης και της πατριωτικής στάσης. Είναι η ώρα της εθνικής συνεννόησης. Πρέπει να είναι πρώτιστο μέλημα και επιδίωξη της Κυβέρνησης. Η πρωτοβουλία ανήκει σε αυτή και οφείλει να την πάρει. Ήδη έχει καθυστερήσει πάρα πολύ.

Δυστυχώς όσες φορές στο παρελθόν (κυρίως στο πρόσφατο) τα κόμματα βρέθηκαν μπροστά σε τέτοια διλήμματα, η επιλογή τους ήταν στη βάση του κομματικού συμφέροντος. Ας ελπίσουμε ότι έμαθαν από τα λάθη τους και ας έχουν υπόψη τους, όλοι (Κυβέρνηση, κόμματα, αυτοδιοίκηση κλπ) ότι το μεταναστευτικό πρόβλημα ήρθε για να μείνει και ίσως οι πολλές επόμενες εκλογές σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο κρίνονται αποκλειστικά από αυτό. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μη διαμορφώσουμε και με τη στάση μας ούτε φοβικές, ούτε μισαλλόδοξες κοινωνίες.
✔ Υπάρχουν και καλά παραδείγματα ή καλές πρακτικές στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος. Ένα από αυτά ήταν η πολιτική δράση και πρακτική του Δήμου Ιωαννιτών, της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής, του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου, της τοπικής κοινωνίας, όπου κατάφερε να υποδεχθεί εκατοντάδες μετανάστες και να συνυπάρξει χωρίς ιδιαίτερα έως τώρα προβλήματα.

Αποφύγαμε τις εύκολες λογικές, τους φθηνούς και πρόσκαιρους λαϊκισμούς, αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα με σύνεση και συνεννόηση και τα αποτελέσματα είναι όντως αξιοπρόσεκτα. Ας αποτελέσει οδηγό για όλη την Ήπειρο.