Το μέλλον των ενεργειακών κοινοτήτων

Oι ενεργειακές κοινότητες συνοδεία του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering)* βρίσκονται πια στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ΟΤΑ. Το «έκτακτο των συγκυριών», δηλαδή ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εκτόξευση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν στρέψει ιδίως τους Δήμους προς τις ενεργειακές κοινότητες, τις οποίες αρχικά, πριν από το 2018 ακόμα και την ψήφιση του σχετικού νόμου, δεν είχαν πάρει σοβαρά.

Πια, οι Δήμοι θέλουν να παράγουν το δικό τους ρεύμα και να περιορίσουν τα έξοδά τους. Κάτι βέβαια που θα μπορούσε να είχε γίνει εδώ και χρόνια και να μην περιμένουν… το «έκτακτο των συγκυριών», δεδομένου ότι τα δημοτικά τέλη και το ενεργειακό κόστος ήταν ήδη υψηλά σε πολλούς Δήμους, όπως και στον Δήμο Ιωαννιτών.

Η επιστημονική κοινότητα είχε προτείνει όμως τις εναλλακτικές λύσεις εδώ και χρόνια, με τους ΟΤΑ να αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι δεν βρίσκονται ιδιαίτερα στο επίκεντρο των εξελίξεων και ότι δεν μπορούν να αφουγκραστούν εύκολα τις νέες προκλήσεις.

Μέσα σε ένα πανάκριβο ενεργειακό κλίμα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ανακοινώσει εδώ και πολλούς μήνες ότι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. θα ενισχυθούν με 100 εκατ. ευρώ οι δημοτικές ενεργειακές κοινότητες για την κατασκευή φωτοβολταϊκών με στόχο την παροχή «σχεδόν δωρεάν πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας σε οικονομικά ευάλωτους». Μέχρι στιγμής, η σχετική προκήρυξη του Ταμείου Ανάκαμψης δεν έχει ανοίξει.

Ο Δήμος Ιωαννιτών, πριν από ενάμιση χρόνο, ξεκίνησε την προσπάθεια για τη σύσταση δύο ενεργειακών κοινοτήτων με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών και στο πλαίσιο της ενεργειακής του μετάβασης. Η μία αποτελεί μια σύμπραξη του Δήμου Ιωαννιτών με τον Δήμο Μετσόβου και έναν μόλις ιδιώτη (μετά από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος) και η άλλη μια σύμπραξη πέντε Νομικών Προσώπων και δημοτικών επιχειρήσεων. Και οι δύο ενεργειακές κοινότητες έχουν συγκροτηθεί και έχουν εγγραφεί στο ΓΕΜΗ (αν και η δεύτερη έχει μια μικρή περιπέτεια λόγω εγγραφής στο ΓΕΜΗ μιας άλλης ενεργειακής κοινότητας με το ίδιο όνομα).

Πέραν της συγκρότησης των ενεργειακών κοινοτήτων, δεν υπάρχει καμία εξέλιξη. Προς το παρόν όλα βρίσκονται στα χαρτιά.

Ποιο είναι το πλάνο της μη κερδοσκοπικής ενεργειακής κοινότητας των Δήμων Ιωαννιτών-Μετσόβου: Δημιουργία επτά φωτοβολταϊκών, 1MW το καθένα, σε αντίστοιχα γεωτεμάχια στον Δήμο Ιωαννιτών και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες τριών κτιρίων –του πρώην Δημαρχείου Παμβώτιδας, του Δημοτικού Σχολείου Πεδινής και του Γυμνασίου Μετσόβου. 

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Πρωτογενούς Τομέα και Περιβάλλοντος Βασίλη Βλέτσα που έχει αναλάβει το εγχείρημα, το επόμενο δίμηνο θα γίνουν οι διαδικασίες για τους όρους σύνδεσης με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.

Ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα είναι η χρηματοδότηση των έργων της ενεργειακής κοινότητας. Η ενεργειακή αυτή κοινότητα προσδοκά στο Ταμείο Ανάκαμψης και στην προκήρυξη που θα αφορά ενεργειακές κοινότητες των ΟΤΑ, όταν αυτή γίνει. Άλλη λύση δεν διαφαίνεται, δεδομένου ότι ο σχεδιασμός για επένδυση φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 7MW, είναι ακριβός. Υπάρχει πάντα και ο δρόμος του τραπεζικού δανεισμού.

Η άλλη ενεργειακή κοινότητα γίνεται με πρωτοβουλία της ΔΗΑΝΕΤΑΙ. Σε αυτήν, εκτός από τη ΔΕΗΑΝΕΤΑΙ, συμμετέχουν η ΔΕΥΑΙ, ο ΟΚΠΑΠΑ, το Δημοτικό Ραδιόφωνο και ο Δήμος – ο τελευταίος με το 40% στο συνεταιριστικό κεφάλαιο. Η ΔΗΑΝΕΤΑΙ έφτιαξε ένα πλάνο με τη συνδρομή εξωτερικού συνεργάτη. Κινείται δε πιο… συγκρατημένα σε σχέση με την ενεργειακή κοινότητα των Δήμων Ιωαννιτών-Μετσόβου και επιχειρεί να αυτοχρηματοδοτήσει το πρότζεκτ της. Το πρότζεκτ κάνει λόγο για την κατασκευή φωτοβολταϊκών 1MW+1ΜW –ένα με virtual net metering και ένα για πώληση ηλεκτρικής ενέργειας.

Μπορεί λοιπόν να υφίστανται δύο δημοτικές ενεργειακές κοινότητες, αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι η χρηματοδότηση των έργων.

Όπως γενικότερα και η σύνδεση με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, δεδομένου ότι σε πολλές περιοχές είναι κορεσμένο. Η «επέλαση» των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων από εταιρίες, χωρίς να πέφτει λόγος επί της ουσίας στους ΟΤΑ (γνωμοδοτικός ο ρόλος των περιφερειακών επιτροπών περιβάλλοντος), δεν είναι απλή υπόθεση και μπορεί να κόψει σε αρκετές περιπτώσεις τα φτερά των πρωτοβουλιών των δημοτικών ενεργειακών κοινοτήτων που στοχεύουν στην ιδιοκατανάλωση και όχι στην πώληση ρεύματος.

Γι αυτό και το αίτημα για έναν πιο ουσιαστικό ρόλο των ΟΤΑ στις ΑΠΕ επανέρχεται με διάφορους τρόπους, όπως και το αίτημα για δημιουργία νέων υποδομών για την ενίσχυση του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.

Και παρεμπιπτόντως, η συντριπτική πλειοψηφία των ενεργειακών κοινοτήτων που έχουν συσταθεί στο νομό Ιωαννίνων, έχουν ως στόχο την παραγωγή και πώληση ενέργειας και όχι την παραγωγή και ιδιοκατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στο νομό Ιωαννίνων έχουν συσταθεί 27 ενεργειακές κοινότητες τα τελευταία τρία χρόνια. Σχεδόν όλες έχουν συσταθεί από εταιρίες με σκοπό την πώληση ενέργειας. Και δεν πρόκειται απαραίτητα για εταιρίες που ασχολούνται αμιγώς με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά και για άλλες εταιρίες που επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην ενέργεια.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Αγροτικός Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Ιωαννίνων «Πίνδος», ο οποίος πριν από λίγους μήνες ανακοίνωσε την ίδρυση και τη λειτουργία δύο ενεργειακών κοινοτήτων σε Ιωάννινα και σε Κέρκυρα για την ανάπτυξη δύο νέων μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων, ισχύος 18MW το καθένα, με στόχο την παραγωγή ενέργειας και την πώλησή της στο ηλεκτρικό σύστημα.

*Συμψηφισμός της παραγόμενης από έναν φωτοβολταϊκό σταθμό ενέργειας με την καταναλισκόμενη ενέργεια από μία εγκατάσταση κατανάλωσης του αυτοπαραγωγού σε απομακρυσμένη θέση

Διαβάστε: Όταν «εμείς» παράγουμε την ενέργεια…