«Και ήμουν πια ολομόναχος»

Παιδιά που έχουν ζήσει τη φρίκη του πολέμου και που αναγκάστηκαν να μεγαλώσουν πριν την ώρα τους, με τους γονείς τους εγκλωβισμένους κάπου στη διαδρομή της προσφυγιάς και της μετανάστευσης ή εγκατεστημένους σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, όπου τα περιμένουν.  Χιλιάδες παιδιά μόνα. Μερικά από αυτά πιθανά θύματα εμπορίας ή εκμετάλλευσης, όπως έχουν «προειδοποιήσει» διεθνείς οργανώσεις. Επίσημα, αποκαλούνται «ασυνόδευτα ανήλικα», ένας όρος που μαλακώνει τη χαμένη παιδική αθωότητα.

Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, βρίσκονται 2.400 «ασυνόδευτα» παιδιά. Τα περισσότερα από αυτά είναι αγόρια άνω των 12 ετών και κατάγονται κυρίως από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Ο αριθμός αυτός προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία που δημοσίευσε στις 17 Νοεμβρίου το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΚ) του υπουργείου Εργασίας. Το Κέντρο αυτό έχει αναλάβει τη διαχείριση των αιτημάτων στέγασης ασυνόδευτων ανηλίκων τα οποία κατατίθενται από τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, την Υπηρεσία Ασύλου και τις εισαγγελικές αρχές. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στην Ελλάδα υπάρχουν διαθέσιμες 1.191 θέσεις σε δομές σε διάφορες περιοχές:  Αττική, νησιά του Αιγαίου, Κρήτη, Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Βόλο, Πάτρα. Κι όλες αυτές οι θέσεις είναι πιασμένες. Τον Μάρτιο του 2016, οι ανάλογες διαθέσιμες θέσεις ήταν μόλις 423. Παρά την αύξηση των δομών και των θέσεων, σχεδόν 1200 παιδιά βρίσκονται σε λίστα αναμονής –σύμφωνα πάντα με τα αιτήματα στέγασης που έχουν κατατεθεί. Όλα αυτά τα παιδιά ζουν σε καταυλισμούς και hot spots σε απαράδεκτες συνθήκες.

Το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής προσπαθεί να βάλει σε πρώτο πλάνο την προστασία των «ασυνόδευτων ανηλίκων», εν μέσω αιχμών από διάφορες οργανώσεις. Αναμφίβολα, η καλύτερη λύση είναι η δημιουργία κι άλλων δομών για τα παιδιά αυτά, τη λειτουργία των οποίων αναλαμβάνουν Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, το υπουργείο εκτιμά ότι η λύση αυτή χρειάζεται χρόνο μέχρι να υλοποιηθεί στο σύνολό της. Γι’ αυτό και παράλληλα, θα προωθήσει τις λεγόμενες «ασφαλείς ζώνες» εντός των καταυλισμών και των κέντρων φιλοξενίας, οι οποίες όμως δεν μπορεί παρά να είναι μόνο προσωρινές.

ΔΟΜΕΣ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Μεγάλη σημασία, πάντως, για τη δημιουργία μικρών δομών 25-30 ατόμων, όπως προβλέπουν οι σχετικές διεθνείς συμβάσεις, έχει η καλή διάθεση της κάθε τοπικής κοινωνίας. Στα Γιάννενα, φαίνεται ότι αυτή η διάθεση υπάρχει.  

Τόσο το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας της Περιφέρειας Ηπείρου όσο και ο δήμος Ιωαννιτών βρίσκονται σε συζητήσεις με ΜΚΟ και υπουργείο για τη φιλοξενία «ασυνόδευτων ανήλικων» σε κτίρια που τους ανήκουν. Ο δήμος Ιωαννιτών θέλει να αξιοποιήσει τον χώρο του ΚΕΚΩΠ στη Λιμνοπούλα, μέρος του οποίου σήμερα διατίθεται για αστέγους. Το κίνητρο της ανακατασκευής του κτιρίου, με το κόστος να το αναλαμβάνει η Oxfam, είναι σίγουρα ισχυρό για την απόφαση αυτή του Δήμου.

Το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας, στην αρμοδιότητα του οποίου βρίσκεται η δομή φιλοξενίας των προσφύγων στην Κόνιτσα, συζητά για τη φιλοξενία ασυνόδευτων παιδιών στο Κέντρο Παιδικής Μέριμνας Ιωαννίνων, στον λόφο Βελισσαρίου, με συγκεκριμένη ΜΚΟ να αναλαμβάνει τη λειτουργία της δομής. Το επίμαχο ζήτημα σε μια δομή για «ασυνόδευτα ανήλικα» δεν είναι μόνο η κτιριακή υποδομή, αλλά και το εξειδικευμένο προσωπικό (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.λπ.), το οποίο προσλαμβάνεται μέσω των ΜΚΟ. Προς το παρόν, πάντως, η όλη συζήτηση από τους δύο φορείς βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.