Ιωάννινα: Πληρώνοντας «χρυσάφι» τη ζέστη

Μια στοιχειώδης και απαραίτητη συνθήκη ευζωίας, την οποία οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων 12 ετών αποτυγχάνουν να εξασφαλίσουν για το σύνολο των πολιτών, είναι η αστική θέρμανση.

Η «μνημονιακή δεκαετία» που συνεχίζεται απτόητη, έχει πλήξει σοβαρότατα την ποιότητα ζωής στην Ελλάδα, Η καλπάζουσα ακρίβεια στα καύσιμα έχει ξεκινήσει πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος, αφενός έχει επιταχύνει τις αυξήσεις, αφετέρου χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση ως δικαιολογία, η οποία είναι ωστόσο ανεπαρκής.

Ανεπαρκή ήταν διαχρονικά τα μέτρα, ειδικά για το πετρέλαιο θέρμανσης και συχνότατα, τα Ιωάννινα, ως μια περιοχή με βαρύ χειμώνα, αδικήθηκαν σοβαρά από τα κριτήρια.

Η πρακτική αδυναμία των κυβερνήσεων και ελεγκτικών μηχανισμών να ελέγξουν παρατυπίες στη διακίνηση του πετρελαίου θέρμανσης και η κυμαινόμενη αποτελεσματικότητα των μέτρων, οδήγησε σε μια σειρά δυσχερή αποτελέσματα: περιορισμό της αστικής θέρμανσης εις βάρος της ευζωίας, αναζήτηση άλλων, πιο επιβλαβών για το περιβάλλον και την υγεία μεθόδων, ακόμα και τραγικά περιστατικά όπως θάνατοι λόγω αναθυμιάσεων ή πυρκαγιών, ακόμα και σε αστικές περιοχές.

Το κόστος του πετρελαίου θέρμανσης ξεκίνησε να αυξάνεται αρκετά νωρίτερα από την έναρξη του πολέμου. Στις 15 Οκτωβρίου 2021, πρώτη μέρα διάθεσης αυτής της περιόδου, η τιμή ήταν 1,150 ευρώ το λίτρο και στις 31 Ιανουαρίου 2022, είχε φτάσει ήδη το 1,221 ευρώ το λίτρο. Στις 31 Μαρτίου 2022 ήταν 1,577 ευρώ το λίτρο. Πέρυσι, στις 15 Απριλίου 2021, η περίοδος διάθεσης είχε κλείσει με 0,944 ευρώ το λίτρο.

Ενδεικτικές τιμές πετρελαίου θέρμανσης στα Ιωάννινα (μέσος όρος, πηγή: ΥΠΑΝ)

• 31 Μαρτίου 2022 1,577 ευρώ το λίτρο
• 31 Ιανουαρίου 2022 1,221 ευρώ το λίτρο
• 15 Οκτωβρίου 2021 1,150 ευρώ το λίτρο
• 15 Απριλίου 2021 0,944 ευρώ το λίτρο

Τι σήμαινε αυτό σε κόστη για τα νοικοκυριά; Οι αυξήσεις είναι τεράστιες, κατά περίπτωση +75%. Ένα παλιό σπίτι με αυτόνομη θέρμανση, 75 τμ. στο κέντρο των Ιωαννίνων, πλήρωσε τα εξής για θέρμανση:

• Δεκ ‘20 92 ευρώ Δεκ ‘21 162 ευρώ
• Ιαν ‘21 157 ευρώ Ιαν ‘22 220 ευρώ
• Φεβ ‘21 87 ευρώ Φεβ ‘22 148 ευρώ
• Μαρ ‘21 106 ευρώ Μαρ ‘22 155 ευρώ

Ένα επίσης ερώτημα, είναι πόση ενίσχυση δόθηκε με ένα από τα παλιότερα, πλέον, επιδόματα, αυτό της θέρμανσης. Αρχικά, το επίδομα υπολόγιζε στη «ζώνη Β’» τα Ιωάννινα, με υψηλότερες δηλαδή θερμοκρασίες. Όταν τελικά αυτή η «ανορθογραφία» διορθώθηκε, την περίοδο 2015-2016 «κόπηκαν» αρκετά νοικοκυριά από το επίδομα, λόγω των κυβερνητικών αποφάσεων που άλλαξαν τα κριτήρια. Μετά την κατακραυγή, το επίδομα ξαναδιευρύνθηκε. Φέτος, θεωρητικά έχει δοθεί το μεγαλύτερο επίδομα από καταβολής της διάταξης, αλλά ακόμα, δεν έχουν καταβληθεί όλες οι δόσεις. Επίσης, η αύξηση είναι τέτοια, που το επίδομα έχει «εξαφανιστεί». 

Ενδεικτικά ποσά που έλαβε ένα νοικοκυριό στα Ιωάννινα (75 τ.μ. 2 άτομα) και η τιμή ανοίγματος την αντίστοιχη χρονιά:

• 2018-19 101€ (0,884 ευρώ το λίτρο)
• 2019-20 132€ (0,767 ευρώ το λίτρο)
• 2020-21 162€ (0,985 ευρώ το λίτρο)
• 2021-22 252€ (1,150 ευρώ το λίτρο)

Η μάχη με τα μικροσωματίδια

Εκτός όλων των παραπάνω, μια πολύ σοβαρή επίπτωση ήταν η ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα Ιωάννινα, παρότι η επίσημη και υπεύθυνη ενημέρωση απουσιάζει σχεδόν πλήρως από τους αρμόδιους φορείς, έχουν σημαντικό πρόβλημα ρύπανσης με μικροσωματίδια που σχηματίζουν την αιθαλομίχλη, μόνιμο «συνοδοιπόρο» της ακριβής θέρμανσης. 

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μέση ημερήσια συγκέντρωση των PM10 δεν πρέπει να ξεπερνά τα 50 μικρογραμμάρια (50 χιλιοστά του χιλιοστού του γραμμαρίου) ανά κυβικό μέτρο αέρα για περισσότερες από 35 ημέρες το χρόνο (το 10% των ημερών του έτους). PM10 (Particulate Matter-10) είναι τα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10μm. Υπάρχουν και σωματίδια με πιο μικρές διαμέτρους: τα PM2,5 και τα PM1, τα οποία είναι ακόμα πιο επικίνδυνα για την υγεία. Μετρήσεις γίνονται κυρίως για τα PM10.