Η «στρατηγική συμφωνία» ΕΕ-Αιγύπτου και οι μεταναστευτικές ροές

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ένα πακέτο χρηματοδότησης ύψους 7,4 δισεκατομμυρίων ευρώ και μια αναβαθμισμένη σχέση με την Αίγυπτο, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για την αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη, η οποία έχει επικριθεί από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η συμφωνία, η οποία αναβαθμίζει τη σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Αίγυπτο σε «στρατηγική εταιρική σχέση», ανακοινώθηκε κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας ηγετών στο Κάιρο. Έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει τη συνεργασία σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το εμπόριο και η ασφάλεια, ενώ παράλληλα παρέχει επιχορηγήσεις, δάνεια και άλλες χρηματοδοτήσεις κατά τα επόμενα τρία χρόνια για τη στήριξη της παραπαίουσας οικονομίας της Αιγύπτου.

Η προτεινόμενη χρηματοδότηση περιλαμβάνει 5 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια με ευνοϊκούς όρους και 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις, σύμφωνα με περίληψη του σχεδίου που δημοσίευσε η ΕΕ. Επιπλέον 600 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν σε επιχορηγήσεις, συμπεριλαμβανομένων 200 εκατομμυρίων ευρώ για τη διαχείριση μεταναστευτικών ζητημάτων.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανησυχούν εδώ και καιρό για τον κίνδυνο αστάθειας στην Αίγυπτο, μια χώρα 106 εκατομμυρίων κατοίκων που αγωνίζεται να συγκεντρώσει συνάλλαγμα και όπου οι οικονομικές αντιξοότητες έχουν ωθήσει όλο και περισσότερους ανθρώπους να μεταναστεύσουν τα τελευταία χρόνια.

Ο πληθωρισμός κινείται κοντά σε επίπεδα ρεκόρ και πολλοί Αιγύπτιοι λένε ότι αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Τον τελευταίο μήνα, ωστόσο, η οικονομική πίεση στην κυβέρνηση έχει μειωθεί, καθώς η Αίγυπτος έκλεισε μια συμφωνία-ρεκόρ για επενδύσεις από τα Εμιράτα, επέκτεινε το πρόγραμμα δανεισμού της με το ΔΝΤ και υποτίμησε απότομα το νόμισμά της.

Οι διπλωμάτες λένε ότι η στρατηγική σημασία της Αιγύπτου έχει υπογραμμιστεί από τον πόλεμο στη Γάζα, όπου η Αίγυπτος προσπαθεί να μεσολαβήσει μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και να αυξήσει τις παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας- και από τη σύγκρουση στο γειτονικό Σουδάν, η οποία έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στον κόσμο.

Η Πρόεδρος της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συνοδευόταν από άλλους πέντε ευρωπαίους ηγέτες: τον πρωθυπουργό του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο, η χώρα του οποίου έχει την Προεδρία του Συμβουλίου, τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη, τον καγκελάριο της Αυστρίας, Καρλ Νεχάμερ και την πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.

Μεταναστευτικό

Αιγύπτιοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η Αίγυπτος αξίζει αναγνώρισης επειδή απέκλεισε σε μεγάλο βαθμό την παράτυπη μετανάστευση από τις βόρειες ακτές της από το 2016, παρόλο που έχει παρατηρηθεί αύξηση των Αιγυπτίων που προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη μέσω Λιβύης και η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει ήδη στήριξη με στόχο τη μείωση αυτών των ροών.

Τους τελευταίους μήνες, τα ελληνικά νησιά της Κρήτης και της Γαύδου έχουν δει απότομη αύξηση των αφίξεων μεταναστών - κυρίως από την Αίγυπτο, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν - αυξάνοντας την ανησυχία για μια νέα διαδρομή λαθρεμπορίου στη Μεσόγειο.

Ακτιβιστές έχουν επικρίνει τη δυτική υποστήριξη προς τον Σίσι, ο οποίος ήρθε στην εξουσία πριν από μια δεκαετία αφού ηγήθηκε της ανατροπής του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου ηγέτη της Αιγύπτου.

Μια καταστολή έχει σαρώσει αντιφρονούντες από όλο το πολιτικό φάσμα, ενώ το κράτος και ο στρατός έχουν επεκτείνει τον έλεγχό τους στην οικονομία, γεγονός που, όπως λένε επιχειρηματίες και αναλυτές, έχει εμποδίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτεί το ΔΝΤ.

Οι υποστηρικτές του Σίσι λένε ότι τα μέτρα ασφαλείας ήταν απαραίτητα για να σταθεροποιηθεί η Αίγυπτος και να ανοίξει ο δρόμος για την παροχή κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως στέγαση και θέσεις εργασίας.

Η ΕΕ λέει ότι η διευρυμένη εταιρική σχέση της με την Αίγυπτο αποσκοπεί στην προώθηση της δημοκρατίας και των ελευθεριών, αλλά οι κινήσεις της να προσφέρει χρηματοδότηση με αντάλλαγμα τον περιορισμό της μετανάστευσης σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τυνησίας, έχουν συναντήσει εμπόδια και επικρίσεις.

«Το σχέδιο είναι το ίδιο με τις λανθασμένες συμφωνίες της ΕΕ με την Τυνησία και τη Μαυριτανία: σταματήστε τους μετανάστες, αγνοήστε τις παραβιάσεις», δήλωσε η Human Rights Watch για το σχέδιο ενίσχυσης των δεσμών με την Αίγυπτο και την παροχή νέας χρηματοδότησης.

Ο Κυρ. Μητσοτάκης 

«Πρόκειται πραγματικά για μια ημέρα-ορόσημο που αναγνωρίζει τη βαθιά στρατηγική σημασία της Αιγύπτου για τη σταθερότητα και την ευημερία, όχι μόνο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά θα έλεγα και της Ευρώπης στο σύνολό της. Πράγματι, το σχέδιο Κοινής Δήλωσης που θα υπογράψουμε σήμερα καθορίζει τα διάφορα δομικά στοιχεία για την υλοποίηση της πρόθεσής μας να καταστήσουμε αυτή τη στρατηγική εταιρική σχέση όσο πιο βαθιά χρειάζεται», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην εισαγωγική του τοποθέτηση.

Με πληροφορίες από Reuters. Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Γραφείο Τύπου Πρωθυπουργού/Δημήτρης Παπαμήτσος