Η Σαρακατσάνικη Στάνη και μια «έξωση»

Όλοι αγαπούν τη φύση, λίγοι όμως μπορούν να ζήσουν πια μέσα σε αυτήν και απ' αυτήν. Για να πάρει κάποιος τα βουνά (κυριολεκτικά), θα πρέπει να έχει αποφασίσει ότι επιθυμεί έναν διαφορετικό τρόπο ζωής και κυρίως ότι μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτόν τον τρόπο ζωής. Στην Ήπειρο, υπάρχουν πάντως αρκετά παραδείγματα νέων ανθρώπων που αποφασίζουν να «χτίσουν» μια ζωή σε (πολύ) ορεινούς τόπους. Ο Θοδωρής Ζιάκκας και ο Βασίλης Ράπτης, Γιαννιώτες και οι δύο, είναι δύο από αυτούς τους ανθρώπους.

Πέρσι τον Μάιο, οι δύο φίλοι, οι οποίοι αναζητούσαν κάτι σαν ορειβατικό καταφύγιο για να το δουλέψουν, ανέλαβαν τη διαχείριση της Σαρακατσάνικης Στάνης στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου, μεταξύ Σκαμνελίου και Ηλιοχωρίου. Πριν από λίγες μέρες όμως οι δύο φίλοι πήραν τελεσίγραφο από τη νέα διοίκηση της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου να αποχωρήσουν εδώ και τώρα από τη Σαρακατσάνικη Στάνη.

Η Αδελφότητα Σαρακατσαναίων Ηπείρου για την «έξωση» αυτή επικαλείται την ανάγκη περαιτέρω αξιοποίησης της Σαρακατσάνικης Στάνης, η οποία αποτελεί ένα είδος υπαίθριου μουσείου-αναπαράστασης ενός σαρακατσάνικου εποχικού οικισμού. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει στον «Τύπο Ιωαννίνων» ο πρόεδρος της Αδελφότητας Βαγγέλης Γιαννακός. Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι τόσο απλά. Και σίγουρα δεν δικαιολογεί την απίστευτη βιασύνη της Αδελφότητας για την αποχώρηση των δύο νέων. Στην όλη υπόθεση, διαφαίνεται μια μεγάλη σύγκρουση αντιλήψεων, με τη διοίκηση της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων να προσφεύγει ακόμα και στα «περί ανάγκης σεβασμού του σαρακατσάνικου πνεύματος».

Καταρχήν, η άφιξη των δύο νέων στη Σαρακατσάνικη Στάνη είχε γίνει με τη σύμφωνη γνώμη του πρώην προέδρου της Αδελφότητας. Το υπαίθριο αυτό μουσείο και ο περιβάλλων χώρος ήταν εγκαταλελειμμένος επί χρόνια και σχεδόν μη επισκέψιμος σε Σαρακατσαναίους και μη. Μόνο κάθε Αύγουστο, κατά το αντάμωμα των Σαρακατσαναίων, υπήρχε μια περιποίηση του χώρου. Και μετά, ερήμωση... Οι δύο νέοι καθάρισαν και τακτοποίησαν τα κονάκια για να είναι επισκέψιμα, έκοψαν τα χόρτα, συμμάζεψαν τον χώρο, επαναλειτούργησαν τη μικρή ταβέρνα που υπήρχε για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών με χορτοφαγική κουζίνα (όχι με αντίτιμο, αλλά με ελεύθερη συνεισφορά). Καλοκαίρι και χειμώνα έμειναν εκεί. Επιπλέον, ανέλαβαν άτυπα και τον ρόλο των ξεναγών στο υπαίθριο μουσείο. Όπως μας λέει και ο Βασίλης Ράπτης, «είμαι μισός Σαρακατσάνος». Και είναι γεγονός ότι μέσα σε έναν χρόνο, η Σαρακατσάνικη Στάνη έγινε ένας εναλλακτικός προορισμός για τους ταξιδιώτες.

Τον Ιανουάριο όμως άλλαξε η διοίκηση της Αδελφότητας, με τον νέο πρόεδρο να μην είναι και ιδιαίτερα ένθερμος υποστηρικτής του εγχειρήματος στη Σαρατσάνικη Στάνη. Σύμφωνα με τον Βασίλη Ράπτη και τον Θοδωρή Ζιάκκα, τον νέο πρόεδρο άρχισαν να τον ενοχλούν πολλά πράγματα: η χορτοφαγική κουζίνα, τα σεμινάρια γιόγκας, τα σεμινάρια ντεφιού (και άλλες δράσεις, οι οποίες, όπως λένε, γίνονταν για λόγους επιβίωσης). Ο κ. Γιαννακός, από την πλευρά του, κάθε άλλο παρά κρύβει την ενόχλησή του. «Έκαναν πράγματα που προσβάλλουν το σαρακατσάνικο πνεύμα και δεν ρώταγαν για τίποτα» μας λέει χαρακτηριστικά, φέρνοντας ως παράδειγμα τη γιόγκα, ενώ προς επίρρωση των ισχυρισμών του επικαλείται και τις αντιδράσεις των απανταχού Σαρακατσαναίων. Αναμφίβολα, προκύπτει εμμέσως πλην σαφώς για την Αδελφότητα ένας φόβος περί απειλής της σαρακατσάνικης ταυτότητας. 

Ο Βασίλης Ράπτης και ο Θοδωρής Ζιάκκας έχουν αποχωρήσει πια από τη Σαρακατσάνικη Στάνη μετά το τελεσίγραφο. Η μεγαλύτερη απογοήτευσή τους είναι όμως ο τρόπος που τους έδιωξαν: «Τους ζητήσαμε χρόνο μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου για να φύγουμε. Δεν το δέχτηκαν. Ήθελαν εδώ και τώρα»...