Η μεταπολίτευση, τα «ρέντζελα» και η νίκη Μπέγκα

Εποχή μεταπολίτευσης, και τον Μάρτιο του 1975, έγιναν οι αυτοδιοικητικές εκλογές.

Στα Γιάννενα, τις εκλογές αυτές κέρδισε ο πολιτικός μηχανικός Κώστας Μπέγκας.

Αντίπαλος του Μπέγκα ήταν ο τότε πρόεδρος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) και πρώην βουλευτής Κώστας Φρόντζος. Ο προεκλογικός αγώνας κάθε άλλο παρά ήπιος ήταν.

Ο Κώστας Φρόντζος, στο πρώτο προεκλογικό μήνυμα προσπάθησε να «αποπολιτικοποιήσει» τις εκλογές. Στο μήνυμά του έλεγε: «Η πολιτικοποίηση των δημοτικών εκλογών και η δημιουργία κομματικών μετώπων, όπως κάτι τέτοιο έγινε γνωστό τελευταία στην πόλη μας, δημιουργούν προϋποθέσεις για να τοποθετηθούν τα συμφέροντα στου Δήμου σε δεύτερη μοίρα».

Η προσπάθεια του Φρόντζου είχε μια λογική, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσει το αντιχουντικό ρεύμα που έστρεφε συνολικά την ελληνική κοινωνία προς την πολιτικοποίηση και τις δυνάμεις του Κέντρου και της Αριστεράς. Επίσης, έπρεπε να απέλθει του προβλήματος με συμβούλους του συνδυασμού του που παρέμειναν στις θέσεις τους, επί Χούντας.

Αυτή την προεκλογική μάχη τη χαρακτήρισε μια λέξη. Η λέξη «ρέντζελα» που σημαίνει ράκη, παλιόρουχα. Με αυτή τη λέξη αποκάλεσε ο Φρόντζος τους πολιτικούς του αντιπάλους, μιλώντας από μικροφώνου σε προεκλογική συγκέντρωση. «Αναμεράτε ρέντζελα να διαβούν τα ρούχα» ήταν όλη η φράση του. Η απάντηση ήρθε στον β’ γύρο των εκλογών με τη νίκη του Μπέγκα και με τους ψηφοφόρους του να… δηλώνουν: «Απόψε μιλάνε τα ρέντζελα».

Το όνομα της παράταξης του Φρόντζου ήταν «Δημοτική Αναγέννησις» και αυτό της παράταξης του Μπέγκα «Δημοκρατική Δημοτική Κίνηση». Υπήρχε και μια τρίτη παράταξη, τα «Αναγεννώμενα Γιάννινα» με επικεφαλής τον υποψήφιο δήμαρχο Δημήτρη Παπαγιάννη. Στα παρατράγουδα του προεκλογικού αγώνα, έχει καταγραφεί και το εξής: Όταν ο συνδυασμός του Παπαγιάννη άνοιξε τα γραφεία του στην οδό Γεωργίου Β’ (σημερινή λεωφόρο Δωδώνης), σημειώθηκε επεισόδιο με μέλη του θρησκευτικού σωματείου «Απόστολος Παύλος» που στεγαζόταν στο ίδιο κτίριο, γιατί... ξήλωσαν την πινακίδα της παράταξης.

Από τα πιο «πιπεράτα» σημεία όμως της προεκλογικής περιόδου, ήταν η αναδημοσίευση άρθρου του «Ηπειρωτικού Αγώνα» που υποστήριζε Μπέγκα πλέον, από τον «Πρωινό Λόγο» που υποστήριζε Φρόντζο. Ο «Πρωινός Λόγος» αναδημοσίευσε στις 19 Μαρτίου 1975 άρθρο του «Η.Α.» από τις δημοτικές εκλογές του 1964, όταν δηλαδή η εφημερίδα υποστήριζε τον Φρόντζο. Σημείωνε στον τίτλο: «Ό,τι ίσχυε προ 10ετίας ισχύει και σήμερα». Αυτό το «πικάρισμα» συνεχίστηκε με αντίστοιχα δημοσιεύματα και τις επόμενες μέρες. Ο «Η.Α.» δεν έκρυψε την υποστήριξή του στην παράταξη Μπέγκα, πρόσθετε όμως ότι «αυτό δεν μας εμποδίζει να διατηρούμε πάντοτε τον ίδιο σεβασμό για το έργο του κ. Φρόντζου».

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Η νίκη κρίθηκε τη δεύτερη Κυριακή, στις 6 Απριλίου 1975. Την πρώτη Κυριακή, ο Κ. Μπέγκας πήρε 46,41% έναντι 41,22% του Κ. Φρόντζου και 12,35% του Δ. Παπαγιάννη.

Στην ενδιάμεση εβδομάδα –μέχρι τον β’ γύρο- επανήλθε και ο αντικομμουνισμός στον δημόσιο λόγο της πόλης. Πρωτοσέλιδοι τίτλοι όπως «Διατί ο Δήμος κινδυνεύει να περιέλθη στον έλεγχο του ΚΚΕ εάν ο λαός δεν αντιδράση αποφασιστικώς», προσπαθούσαν να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους της Δεξιάς στο ψηφοδέλτιο Φρόντζου με τα κλασικά συνθήματα και επιχειρήματα.

Ωστόσο, τα δεδομένα ότι ο Κ. Μπέγκας στον συνδυασμό του είχε στελέχη του ΚΚΕ και της Αριστεράς, αλλά και ότι ο ίδιος είχε βοηθήσει ανθρώπους που επί Χούντας είχαν διωχθεί στα Γιάννενα, δεν ήταν κρυφά.

Από την άλλη, ο μετέπειτα δήμαρχος θα ξεκαθάριζε από την πρώτη του δήλωση ότι «αποτελούμεν έκφραση της αλλαγής για μια ευρύτερη δημοκρατική συνεργασία».

Ο Μπέγκας κέρδισε τις εκλογές τη δεύτερη Κυριακή με ποσοστό 53,1% έναντι 46,9% του Φρόντζου. Οι ψήφοι της παράταξης Παπαγιάννη μετατοπίστηκαν σχεδόν όλες προς την παράταξη Μπέγκα. Η εκλογή Μπέγκα έγινε δεκτή με «λαϊκό πανηγύρι στην πλατεία και γειτονιές» σύμφωνα με τον «Η.Α.» στις 8 Απριλίου 1975, και το νέο δήμαρχο στους ώμους των πολιτών.

Με την παράταξη του δημάρχου, εκλέχτηκαν: Παπαβρανούσης Ευστάθιος (πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου), Σόφης Αλέκος, Ευαγγέλου Αχιλλέας, Ζώλας Ελευθέριος, Τόλης Χαρίλαος, Βαμβέτσος Στυλιανός, Καλδάνης Δημήτριος, Μάτης Απόστολος, Καρακίτσος Γεώργιος, Γκουργκούλης Ευάγγελος, Ανδρεαδάκης Μιχαήλ, Κύργιος Αθανάσιος, Μακρής Δημήτριος, Ντίνος Γεώργιος, Ζαγορίσιος Δημήτριος, Γρατσανίτης Ιωάννης, Παπαπέτρου Γεώργιος. Το υπόλοιπο δημοτικό συμβούλιο το αποτελούσαν: Φρόντζος Κώστας, Γεωργιάδης Θεόδωρος, Φλώρος Αχιλλέας, Μπαλτογιάννης Νικόλαος, Λέκκας Θεμιστοκλής, Λαζάνης Κωνσταντίνος, Γιακουμής Παναγιώτης.

Πηγή: 

Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019

* Φωτογραφία: Από προεκλογική ομιλία του Κώστα Μπέγκα (αρχείο Σοφίας Μπέγκα)